|
1163 sayılı KoopK'na göre, "Ortaklık devredilebilir. Yönetim kurulu, ortaklığı devralan kişinin ortaklık niteliklerini taşıması halinde, bu kişiyi ortaklığa kabul eder" (m.14/III).
Kooperatiflerde devre konu olan şey, ne "ortaklık payı" (m.19), ne de "ortaklık senedi" (m.18)dir. Kooperatiflerde, üyenin kişiliğine bağlı bir "ortaklık mevkii" söz konusudur ki, devrin konusu da budur. Ayrıca kooperatif üyesine tahsis edilen konut veya işyerinin devri (satılması) de kooperatif üyeliğinin devri anlamına gelmez.
Bu nedenledir ki, birden fazla paya (KoopK.m.19/I,c.II) sahip bulunan üye, bu paylardan birini devretmekle üyeliğini devretmiş sayılamaz. Üyelik statüsü, üyenin kooperatifle kurduğu üyelik sözleşmesi gereğince sahip olduğu tüm mali hakları içermektedir. Birden fazla payın ayrı ayrı devri ile üyelik statüsünün kısmen devri söz konusu edilemez. Zira, üyeliği devralan kişi, üyelik statüsünü tüm hakları ve borçları ile birlikte devralmaktadır.
KoopK.m.14/III'de 1988 yılında 3476 sayılı Kanunla yapılan değişiklik sonucu getirilen hükme göre, "yönetim kurulu, ortaklığı devralan kişinin, ortaklık niteliklerini taşıması halinde, bu kişiyi ortaklığa kabul eder".
Bu fıkraya göre, ortaklığı devralan kişi, ayrıca yönetim kuruluna başvurarak kooperatif üyeliğine kabul edilmesini talep edecek; yönetim kurulu da, üyelik niteliklerini taşıması halinde bu kişiyi kooperatif üyeliğine "kabul" yönünde bir karar alacaktır. Yoksa devir sözleşmesi ile üyelik kendiliğinden karşı tarafa geçmiş olmaz . Yargıtay’ın hakim görüşü de bu doğrultudadır.
Ortaklığı devralan kişinin, kanun (KoopK.m.8) ve ana sözleşme gereğince ortaklık niteliklerini taşıması halinde, kooperatif yönetim kurulu "kabul kararı" vermek zorundadır . Nitekim m.14/III'de, ortaklığı devralan kişinin ortaklık niteliklerini taşıması halinde yönetim kuruluna düşen görevin, "bu kişiyi ortaklığa kabul eder" şeklinde ifade edilmesi de, "kabul zorunluluğu" anlamında bir vurgudan başka bir şey değildir.
Bu bağlamda üyelik niteliklerine sahip olmasına rağmen üyeliğe kabul edilmeyen devralan, "kabul davası" açabileceği gibi, yönetim kurulu üyelerinin hukuki ve cezai sorumluluğu yoluna da gidilebilir (KoopK.m.62/III).
Kooperatifin devir sözleşmesine dayalı olarak devralanın üyeliğini kabul etmesi, kural olarak açık bir "kabul kararı" ile yapılmakla birlikte; istisnai hallerde örtülü kabul durumu da söz konusu olabilir.
Görüldüğü üzere, KoopK.m.14/2'de kooperatif payının devredilebilir olması hususunun vurgulanması ile yetinilmiş, devir şekli (zorunluluğu) öngörülmemiştir.
Yani adi yazılı şekilde bile payın devri mümkün olabilir.
Noter tarafların devir iradesini kaydetmek ve onaylamakla görevlidir.
|