Merhabalar,

Medeni Kanunu aldığımız ülke olan İsviçre'de tapu siciline internet üzerinden ulaşılabiliyormuş. Bizde ise alenilik ilkesi yasa metnine işlenmiş olmasına rağmen gerek maddenin devamı cümlesi (ilgisini inanılır kılan) ile gerekse de uygulayıcıların keyfi yorumlarından dolayı tapu sicillerinde zorluklar yaşanmaktadır.

Hiç unutmam, tapuda yaptığım bir işlem esnasında savunduğum görüşü desteklemek için mevzuat sunmuştum. Tapu müdür yardımcısı: "ben müdürümden böyle gördüm, başka türlüsünü yapamam." demişti. Ne yazık ki uygulamada durum bu halde.

Aleniyet kavramını incelediğimizde. Aleniyet; "kamuya açık"; "herkesçe ulaşılabilir", "herkese açık" olmaktır. Nitekim, 4721 sayılı Medeni Kanun'da: "Tapu sicili herkese açıktır" (m.1020). denmektedir. Maddenin devamında "İlgisini inanılır kılan herkes, tapu kütüğündeki ilgili sayfanın ve belgelerin tapu memuru önünde kendisine gösterilmesini veya bunların örneklerinin verilmesini isteyebilir" (MK 1020/II). Aynı maddenin son fıkrasında: "Kimse tapu sicilindeki bir kaydı bilmediğini ileri süremez" (MK 1020/III).

Maddenin lafzı ve ruhunu birlikte değerlendirdiğimizde;

a-Tapu sicili herkese açıktır dense de aslında o kadar da herkese açık açık değildir.
b- Çünkü bu açıklık "herkesin" değil sadece “ilgisini inanılır kılanlar” yararlanabileceği bir açıklıktır.
c- "İlgisini inanılır kılamamış"; dolayısıyla da tapu sicilindeki kayıtları görememiş olsa bile, herkes tapu sicilindeki kayıtları bilmekle yükümlüdür.

Açıkça görüleceği üzere madde keyfi uygulamalara mahal verecek şekilde düzenlenmiştir. Son fıkrada getirilen yükümlülüğü karşılayacak bir sistem oluşturulamamıştır.

Bu açıklamalar çerçevesinde Üstad'ın sorusuna gelirsek; öncelikli olarak tapu sicilini alenilik her vatandaşa tanınmış bir haktır kişi bu hakkı kullanmak konusunda ısrarcı olmalıdır. İkinci fıkra kapsamında ilgisini inandırıcı kılan herkes de belgeden kopya (gerekirse takyidat) alabilmelidir. Aksi durumda söz konusu keyfiyet şikayete konu edilmeli, doğacak zararlarda ilgili memurun sorumluluğunu ileri sürmelidir.