Alıntı: Yazan M.Yusuf Sayın Nevra Öksüz ve sayın Bronz Atlı, Cevaplarınız için teşekkürler... Ancak HUMK 442. maddedeki: "Aynı ilâm aleyhine bir defadan ziyade tashihi karar talebi mesmu olmadığı" hükmünü daha önce karar düzeltme talebinde bulunan taraf için 1 defadan fazla karar düzeltme yoluna gidilemez şeklinde yorumlamak gerektiğini düşünüyorum. Zira önceki karar lehine olan taraf karar düzeltme talebinde bulunmadığı için kararın karar düzeltme yoluyla bozulması durumunda ilk kez karar düzeltme talebinde bulunma hakkı olduğunu düşünüyorum.Eğer taraf daha önce karar düzeltme talebinde bulunmuş olsaydı, 442. madde gereği yeniden karar düzeltme talebinde bulunamayacaktı. Bu yorumun yanlış olduğunu düşünen ve bununla ilgili bir Yargıtay kararı olan meslektaşlarımın da düşüncelerini merak ediyorum.

Hukuk Genel Kurulu
Esas: 2012/12-172
Karar: 2012/44
Karar Tarihi: 01.02.2012

...Gerekçesiyle karşı taraf/alacaklılar vekilinin karar düzeltme isteminin kabulüyle H.G.K.'nun 24.3.2010 gün ve 2010/12-158 esas, 2010/178 karar sayılı bozma kararının kaldırılmasına; yerel mahkeme direnme hükmünün yukarda açıklanan değişik gerekçe ve sebeplerle onanmasına karar verilmiştir.

Şikayetçi/borçlu vekili bu kez H.G.K.'nun bu kararına karşı karar düzeltme isteminde bulunmuştur.

Şikayetçi/borçlu vekili tarafından ileri sürülen karar düzeltme isteminin sonuca bağlanabilmesi; bu istemin, aynı ilam hakkında birden fazla karar düzeltme istemi niteliğinde ve buna göre de 1086 Sayılı H.U.M.K.'nun 442/1 inci maddesi hükmünde yer alan yasaklama kapsamında olup olmadığının tespitine bağlıdır.

Öncelikle belirtilmelidir ki, usul hukukumuzda karar düzeltme, olağan kanun yollarından olup; kanunda gösterilen sınırlı haller için düzenlenmiş; koşulları açıklanmıştır.

Diğer taraftan, aynı Kanunun 442 nci maddesinde de; <Aynı ilam aleyhine bir defadan ziyade tashihi karar talebi mesmu olmadığı gibi tashihi karar arzuhalinin reddine veya kabulüyle kararı sabıkın tadiline dair sudur eden hükümlere karşı dahi tashihi karar caiz değildir. hükmü yer almaktadır.

Bu hükme göre; aynı ilam aleyhine bir defadan fazla karar düzeltme istemi mesmu olmadığı gibi karar düzeltme dilekçesinin reddine veya kabulüyle eski kararının değiştirilmesine dair verilen hükümlere karşı karar düzeltme istemi de caiz değildir.

Önemle vurgulamakta yarar vardır ki, H.U.M.K.'nun 442 nci maddesi, bir davada birden fazla karar düzeltme isteminin değil, aynı ilam (Yargıtay ilamı) hakkında birden fazla karar düzeltilmesi isteminin kabulünü yasaklamıştır.

Eş söyleyişle, bir davada verilen hüküm birden fazla defa bozulursa, bozmaya uyularak verilen her yeni hükme karşı temyiz yoluna ve Yargıtay'ın temyiz incelemesi sonucunda verdiği karara karşı da karar düzeltme yoluna başvurulabilir. H.U.M.K. nun 442/1 inci maddesiyle yasaklanan husus ise, bir hükmün temyizen incelenmesi üzerine verilen aynı (Yargıtay) kararına karşı bir defadan fazla karar düzeltme yoluna başvurulmasıdır. Maddede, açıklanan bu hususun düzenlenmesi yanında, karar düzeltme dilekçesinin reddine veya kabulüyle önceki kararın değiştirilmesine dair verilen hükümlere karşı dahi karar düzeltme isteminin dinlenemeyeceği açıkça düzenlenmiştir.

Bu şekliyle maddedeki düzenleme üç hale dair olup, şöyle sıralanabilir:

Bunlardan ilki <aynı ilam aleyhine bir defadan fazla...> sözlerinde ifade olunduğu üzere ilamın, karar düzeltme isteminin esastan incelenerek yerinde görülmemesi sebebiyle reddine dair olması; ikincisi, karar düzeltme dilekçesinin reddine örneğin istemin esası incelenmeden dilekçenin süre yönünden reddine dair bulunması; üçüncüsü ise karar düzeltme isteminin kabulüyle önceki kararın değiştirilmesi yönünde olmasıdır.

Bu üç hali ortaya koyan ilamlara karşı yeniden karar düzeltme isteminde bulunulamaz.

Ancak maddi hataların her zaman düzeltilebileceğine dair hukukun genel prensibinin saklı olduğu da unutulmamalıdır. Örn. süresinde yapıldığı halde istemin süresinde olmadığından reddedilmesi halinde açık bir maddi hatanın varlığı sebebiyle süre yönünden red kararından dönülerek işin esasının incelenmesi olanaklıdır.

H.U.M.K.nun 442 nci maddesinde mutlak olarak ilamdan söz edilmiş olup, muhtevasına herhangi bir atıf yapılmamıştır. Onun için, Yargıtay kararı ister uyuşmazlığın esasına, isterse usulü konulara dair olsun, her halde Yargıtay ilamı hakkında sadece bir defa karar düzeltme talebinde bulunulabilir (YHGK 19.11.1976 gün, 1/1919-2945).

Bu durum, çeşitli ihtimallere göre incelenmelidir:

Yargıtay Dairesi veya H.G.K., temyiz incelemesi sonucunda vermiş olduğu karara (ilama) karşı yapılan karar düzeltme talebini esastan reddetmiş ise, artık taraflar bu ret kararına karşı yeniden karar düzeltme yoluna gidemezler.

Daha önce karar düzeltme yoluna başvurmamış olan taraf da, temyiz incelemesi sonucunda verilmiş karara karşı yapılan karar düzeltme incelemesinde verilen karara karşı karar düzeltme yoluna gidemez.

Bundan başka taraflar, Yargıtay'ın karar düzeltme talebinin reddine dair (ikinci) kararına karşı da karar düzeltme yoluna gidemezler.

Yargıtay Dairesi veya H.G.K. temyiz incelemesi sonucunda vermiş olduğu karara karşı yapılan karar düzeltme talebini mesmu olmadığından dolayı (usulden) reddetmiş ise, bu halde de taraflar, kural olarak Yargıtay'ın karar düzeltme talebinin reddine dair kararına karşı karar düzeltme yoluna gidemezler. Ancak, Yargıtay'ın karar düzeltme talebini usulden reddetmesi maddi hata sebebiyle olmuş ise, karar düzeltme talebinde bulunan tarafın başvurusu üzerine Yargıtay bu maddi hatayı düzelterek karar düzeltme talebinin esası hakkında inceleme yapar.

Yargıtay Dairesi veya H.G.K. esas hakkında yaptığı temyiz incelemesi sonucunda vermiş olduğu bir karara karşı yapılan karar düzeltme talebini yerinde gördüğü için kabul etmiş ve kararını düzeltmiş ise; taraflar, Yargıtay'ın karar düzeltme talebi kabul ederek verdiği bu yeni karara karşı karar düzeltme yoluna gidemezler.

Yargıtay Dairesi veya H.G.K. temyiz talebini mesmu olmadığından dolayı (usulden) reddetmiş, bu ret kararına karşı başvurulan karar düzeltme talebini de reddetmiş ise; taraflar, kural olarak Yargıtay'ın karar düzeltme talebinin reddine dair bu kararına karşı tekrar karar düzeltme yoluna gidemezler.

Yargıtay dairesi veya H.G.K. temyiz talebini mesmu olmadığından dolayı (usulden) reddetmiş, bu ret kararına karşı başvurulan karar düzeltme talebini kabul etmiş ise; bunun üzerine Yargıtay dairesi temyiz ve karar düzeltme talebinde bulunanın talebini ilk defa esastan inceler. Ancak esas hakkındaki bu inceleme ilk defa yapıldığından, karar düzeltme talebi üzerine yapılmasına rağmen temyiz incelemesi niteliğindedir. Bu sebeple taraflar, Yargıtay'ın bu inceleme sonucunda verdiği karara karşı karar düzeltme yoluna gidebilirler.

Bu açıklamalardan da anlaşılacağı üzere karar düzeltme mahiyet bakımından üst yargı organlarının hatalarından dönmelerini sağlayan bir rücu yoludur; burada bir üst merci tarafından verilen hükmün tekrar aynı merci tarafından bozulup düzeltilmesi söz konusudur. Yani ilk karardan dönülmekte; varlığı kabul edilen hata düzeltilmektedir.

442 maddenin 1 inci fıkrasına göre, aynı ilam aleyhine bir defadan fazla karar düzeltme istenemeyeceği gibi, karar düzeltme dilekçesinin reddine veya kabulüyle eski kararın tadiline dair Yargıtay kararlarına karşı da bu yola gidilemez (md. 442 f. I).

Açıklanan nedenlerle; somut olayda dairenin esasa dair kararına direnilmiş; H.G.K.nca da bu bozma ilamı benimsenerek mahkeme kararı bozulmuştur. Bu karara karşı karar düzeltme talebinde bulunulması üzerine H.G.K. bu kez daire kararını değil, mahkeme kararını yerinde bulmuş ve karar düzeltme isteminin kabulüyle kararı onamıştır.

Borçlu vekili karar düzeltme yoluyla düzeltilmiş aynı karara karşı 2. kez karar düzeltme başvurusunda bulunmuş olmakla; 6217 Sayılı Kanunun 30. maddesiyle 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'na eklenen <Geçici madde 3> atfıyla uygulanmakta olan 1086 Sayılı H.U.M.K.'nun 442/1 nci maddesine göre aynı ilam aleyhine bir defadan fazla karar düzeltme istemi dinlenemeyeceğinden borçlu vekilinin karar düzeltme dilekçesinin reddine karar vermek gerekmiştir.....