HD 02, E: 1992/12665, K: 1992/13059, Tarih: 29.12.1992
[*]BOŞANMA

Boşanmaya ilişikin yabancı mahkeme ilamının tanınması veya tenfizi istemi ancak ilamın taraflarınca istenebilir.

Muhalefet: Tanıma veya tenfizi her ilgili isteyebilir. Boşanma ilamı tanınmakla yabancı ülkede kesinleştiği tarihe kadar geriye etkili sonuç doğurur.

(2675 s. MÖHUK. m. 36, 42)

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz isteğinin reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, peşin alınan harcın mahsubuna oyçokluğuyla karar verildi. 29.12.1992

MUHALEFET ŞERHİ

Yabancı mahkeme ilamının 2675 sayılı kanun uyarınca tenfizi veya tanınması istemleride o ilamda gösterilen ihtilaftan bağımsız bir davadır. Her davada olduğu gibi bu isteklerinde dava dilekçesi ile mahkeme önüne getirileceği süphesizdir. Esasen bu yön sözü geçen kanunun 36 ve 42. maddelerinde açıkça gösterilmiştir. Tüm davalarda olduğu gibi yabancı mahkeme ilamının Türkiyede yerine getirilmesinde hukuki yararı olanlar veya yabancı mahkeme ilamından kesin delil veya kesin hüküm olarak yararlanma yahut idari bir muamelede kullanma hakkına sahip bulunanlar söz konusu davayı açabilirler. Tenfiz veya tanıma davasının davalısı yabancı mahkeme ilamının tarafları olabileceği gibi olanların halefleri de olabilir. Aksi yönde kanunda bir hüküm yoktur.

İncelenmekte olan davada yabancı mahkemeden alınan boşanma kararının eşlerden birinin ölümü halinde tenfiz veya tanınmasının ölen eşin halefleri tarafından istenebilip istenmeyeceği önem kazanmaktadır.

Yabancı kararın tanınması (veya tenfizi) Kararın verildiği andan itibaren var olan kesin hüküm kuvvetinin, Türkiyede kabulü demektir. İlamın etkisi tanıma kararından itibaren değil fakat verildiği andan itibaren yürür.... Boşanma kararı tanınmışsa tanıma hukuki sonuçlarını kararın verildiği andan itibaren doğurur. Taraflar, yabancı kararın verildiği andan itibaren boşanmış kabul edilirler (Prof. Aysel, Çelikel; Milletler arası Özel Hukuk 1992, sf.403).

Tanıma veya tenfiz davası yabancı ilamda gösterilen ihtilaftan bağımsız bir tesbit davasıdır. Bu dava boşanma davası niteliğinde kabul edilemez. Yabancı mahkeme kararı Türk Milletler arası kanunlar ihtilafı kurallarına uygun ise Türkiyede tanınmasına veya tenfizine karar alınsın veya alınmasın kesinleştiği andan itibaren sonuç doğurur. Ancak Türkiyede Zorla icra edilmesi veya resmi işleme esas alınması Türk mahkemelerinin onayına bağlıdır. Mahkemenin onayı makabline şamil sonuç doğurur. Bu sebeple yabancı mahkeme boşanma ilamının tenfizi veya tanınması yönünde davalı tenfizde veya tanımada hukuki yararı olan herkes açabilir. Aksi Yönde oluşan mahkeme kararı bozulmalıdır.