T.C. YARGITAY

6.Hukuk Dairesi
Esas: 2004/473
Karar: 2004/629
Karar Tarihi: 12.02.2004


ÖZET: Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma hakkını veren yenilik doğuran bir haktır. Önalım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. Ancak Yargıtayın yerleşen içtihatlarına göre, satış tarihi ile dava tarihi arasında uzunca bir süre geçmiş ise payın davanın açıldığı tarihteki belirlenen değeri önalım bedeli olarak kabul edilmiştir.

(4721 S. K. m. 732, 734)

Mahalli mahkemesinden verilmiş bulunan yukarıda tarih ve numarası yazılı önalım davasına dair karar dava tarafından duruşmalı olarak süresi içinde temyiz edilmiş ancak, duruşma günü tebliği için gönderilen pul eksik olduğundan duruşma isteğinin reddine karar verilmiş olup dosyadaki bütün kağıtlar okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

Dava önalım hakkı nedeniyle payın iptali ve tesciline ilişkindir. Mahkemece kabul kararı verilmiş, hükmü davalı temyiz etmiştir.

Dosya kapsamına, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerekçelere göre aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları yerinde değildir.

Önalım hakkı paylı mülkiyet hükümlerine tabi taşınmazlarda payın üçüncü kişiye satılması halinde, diğer paydaşlara o payı öncelikle satın alma hakkını veren yenilik doğuran bir haktır. Bu hak paylı mülkiyet ilişkisi kurulduğu anda doğar ve payın üçüncü kişiye satılması ile kullanılabilir hale gelir. Önalım hakkının kullanılmasıyla bu hakkı kullanan paydaş alıcı arasında kapsam ve şartları satıcı ile davalı arasında yapılan sözleşmenin aynı olan bir satım ilişkisi kurulmuş olur. Önalım bedeli tapuda gösterilen satış bedeli ile davalı tarafından ödenen harç ve masrafların toplamından ibarettir. Ancak Yargıtayın yerleşen içtihatlarına göre, satış tarihi ile dava tarihi arasında uzunca bir süre geçmiş ise payın davanın açıldığı tarihteki belirlenen değeri önalım bedeli olarak kabul edilmiştir.

Olayımızda pay 18.5.1999 tarihinde satılmış, dava aradan uzunca bir süre geçtikten sonra 29.06.2001 tarihinde açılmıştır. Davalı 31.10.2001 tarihli cevap dilekçesinde, taşınmazın değerinin iddia edilen 5.000.000.000 TL.nin çok üzerinde olduğunu ve taşınmazın değerinin arttığını savunduğuna göre bu savunma üzerinde durularak keşfen önalım hakkına konu payın dava tarihindeki değeri belirlenerek bu değer üzerinden önalım hakkını kullanıp kullanmayacağı davacıya sorulmak ve sonucuna göre karar vermek gerekirken, bundan zühul ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalı olmuştur.

Hüküm bu nedenle bozulmalıdır.

Sonuç:Yukarıda açıklanan nedenle temyiz itirazlarının kabulü ile HUMK.nun 428. maddesi uyarınca hükmün BOZULMASINA ve istek halinde peşin alınan temyiz harcının temyiz edene iadesine, 12.02.2004 tarihinde oybirliği ile karar verildi.