T.C. YARGITAY

4.Hukuk Dairesi
Esas: 2010/956
Karar: 2010/1743
Karar Tarihi: 22.02.2010


TAZMİNAT DAVASI - DESTEĞİN ÖLÜMÜ NEDENİYLE MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT İSTEMİ - İŞLETEN VE ARAÇ İŞLETİCİSİNİN BAĞLI OLDUĞU TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKİ SORUMLULUĞU - BELEDİYENİN ADININ ARAÇ ÜZERİNDE YAZILI OLDUĞU - MÜŞTEREK VE MÜTESELSİL SORUMLULUK

ÖZET: Davacıların desteği, davalı sürücünün, sürücüsü olduğu temizlik kamyonuyla çarpması sebebiyle yaşamını yitirmiştir. Davalı sürücü kazada tam kusurlu kabul edilerek cezalandırılmıştır. Davacılar, davalarını temizlik işlerini yapan ve aracın da sahibi olan şirkete, araç sürücüsüne ve belediyeye yöneltmişlerdir. Davalı belediyenin temizlik işleri ihale ile davalı şirket tarafından yapılmaktadır. İhale ve eki şartnamede yüklenici şirketin kullandığı araçlar üzerinde belediyenin isminin, telefon numarasının, firma adının bulundurulacağı belirtilmiştir. Araç fotoğraflarından ise davalı belediyenin adının araç üzerinde yazılı olduğu anlaşılmaktadır. Motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludurlar. Somut olayda, kazaya karışan araç üzerinde davalı belediyenin adı bulunduğuna göre, davalıların birlikte sorumlu olacağı kabul edilmelidir. Davalılardan belediye başkanlığının da gerçekleşen zarardan sorumlu tutulması gerekir.

(818 S. K. m. 41, 43, 47, 49) (2918 S. K. m. 85) (YİBK. 22.06.1966 T. 1966/7 E. 1966/7 K.)

Dava: Davacı B. D. ve diğerleri vekili Av. Akın Acar tarafından, davalı Tekirdağ Belediye Başkanlığı ve diğerleri aleyhine 29.03.2006 tarihinde verilen dilekçe ile maddi ve manevi tazminat istenmesi üzerine mahkemece yapılan yargılama sonunda; davanın kısmen kabulüne dair verilen 25.12.2007 tarihli kararın Yargıtay’ca tetkiki davacılar vekili ve davalı Şafak Temizlik İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili taraflarından süresi içerisinde istenilmekle temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten sonra tetkik hakimi tarafından hazırlanan rapor ile dosya içindeki kağıtlar incelenerek gereği görüşüldü.

Karar: 1-) Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı kanıtlarla kanuna uygun gerektirici nedenlere, özellikle delillerin değerlendirilmesinde bir isabetsizlik görülmemesine göre davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan temyiz itirazları reddedilmelidir.

2-) Davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti.nin sair temyiz itirazına gelince; dava, trafik kazası sebebiyle desteğin ölümünden dolayı uğranılan maddi ve manevi zararın ödetilmesi istemine ilişkindir. Yerel mahkemece, davalılardan Tekirdağ Belediye Başkanlığı hakkındaki istek husumet yokluğu sebebiyle reddedilmiş; sair davalılar hakkındaki istemin bir bölümü kabul edilmiş; karar, davacılar ile davalılardan Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd Şti. tarafından temyiz olunmuştur. Dosya içeriğine göre davacıların desteği, davalı sürücü S. P.'ın sürücüsü olduğu temizlik kamyonuyla çarpması sebebiyle yaşamını yitirmiştir. Davalı sürücü kazada tam kusurlu kabul edilerek cezalandırılmıştır. Davacılar, davalarını temizlik işlerini yapan ve aracın da sahibi olan şirkete, araç sürücüsüne ve belediyeye yöneltmişlerdir. Davalı belediyenin temizlik işleri ihale ile davalı şirket tarafından yapılmaktadır. İhale ve eki şartnamede yüklenici şirketin kullandığı araçlar üzerinde belediyenin isminin, telefon numarasının, firma adının bulundurulacağı belirtilmiştir. Araç fotoğraflarından ise davalı Tekirdağ Belediyesi'nin adının araç üzerinde yazılı olduğu anlaşılmaktadır.

2918 sayılı Karayolları Trafik Yasası'nın <İşleten ve araç işleticisinin bağlı olduğu teşebbüs sahibinin hukuki sorumluluğu> başlıklı 85. maddesi gereğince, motorlu aracın bir teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında işletilmesi halinde, motorlu aracın işleteni ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi, doğan zarardan müştereken ve müteselsilen sorumludurlar.

Somut olayda, kazaya karışan araç üzerinde davalı belediyenin adı bulunduğuna göre, davalıların birlikte sorumlu olacağı kabul edilmelidir.

Yerel mahkemece açıklanan kanuni düzenleme gözetilerek, davalılardan Tekirdağ Belediye Başkanlığının da gerçekleşen zarardan sorumlu tutulması gerekirken, yerinde olmayan gerekçeyle, yazılı şekilde karar verilmiş olması usul ve kanuna uygun düşmediğinden kararın bozulması gerekmiştir.

3-) Davacıların sair temyiz itirazlarına gelince;

Borçlar Yasası'nın 47. maddesi gereğince yargıcın, özel durumları göz önünde tutarak manevi zarar adı ile hak sahibine verilmesine karar vereceği para tutarı adalete uygun olmalıdır. Takdir edilecek bu tutar, zarara uğrayanda manevi huzuru doğurmayı gerçekleştirecek tazminata benzer bir işlevi (fonksiyonu) olan özgün bir nitelik taşır. Bir ceza olmadığı gibi malvarlığı hukukuna ait bir zararın karşılanmasını da amaç edinmemiştir. O durumda bu tazminatın sınırı onun amacına göre belirlenmelidir. Takdir edilecek tutar, var olan halde elde edilmek istenilen doyum (tatmin) duygusunun etkisine ulaşmak için gerekli olan kadar olmalıdır. 22.06.1966 tarih ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı'nın gerekçesinde takdir olunacak manevi tazminatın tutarını etkileyecek özel durum ve koşullar da açıkça gösterilmiştir. Bunlar her olaya göre değişebileceğinden yargıç, bu konuda takdir hakkını kullanırken ona etkili olan nedenleri de karar yerinde nesnel (objektif) ölçülere göre uygun (isabetli) bir şekilde göstermelidir.

Davaya konu olayda; tarafların kusur durumu, davacıların ölene olan yakınlıkları ve yukarıdaki ilkeler gözetildiğinde davacılar yararına takdir edilen manevi tazminat tutarları azdır. Daha üst düzeyde manevi tazminat takdir edilmek üzere kararın bozulması gerekmiştir.

Sonuç: Temyiz edilen kararın yukarda (3) sayılı bentte gösterilen sebeplerle davacılar yararına; (2) sayılı bentte gösterilen sebeplerle davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. yararına BOZULMASINA; davacılar ile davalı Şafak Temizlik İnşaat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.nin öteki temyiz itirazlarının ilk bentteki sebeplerle reddine ve temyiz eden taraflardan peşin alınan harcın istem halinde geri verilmesine 22.02.2010 tarihinde oybirliği ile karar verildi. (¤¤)