5941 MADDE 5- (1) Üzerinde yazılı bulunan düzenleme tarihine göre kanunî ibraz süresi içinde ibrazında, çekle ilgili olarak karşılıksızdır işlemi yapılmasına sebebiyet veren kişi hakkında, hamilin şikâyeti üzerine, her bir çekle ilgili olarak, binbeşyüz güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. Ancak, hükmedilecek adlî para cezası, çek bedelinin karşılıksız kalan miktarından az olamaz. Mahkeme ayrıca, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağına; bu yasağın bulunması hâlinde, çek düzenleme ve çek hesabı açma yasağının devamına hükmeder. Bu davalar, çekin tahsil için bankaya ibraz edildiği veya çek hesabının açıldığı banka şubesinin bulunduğu yer ya da hesap sahibinin yahut şikâyetçinin yerleşim yeri mahkemesinde görülür.

Bu bir unutkanlıkmıdır ? Sanmıyorum. Hamil aynı zamanda ciranta yada bankada olabilirmi ? Belki evet. Ama öyleyse neden 3167 sayılı kanunda açıkça belirtildiği halde 5941 sayılı kanunda hamil açıkça ve ayrıca detaylandırılmadı ? Detaylandırılmadı çünkü yasa koyucunun iradesi bu yönde değildir. Çekte şikayet hakkının sadece ibraz eden hamile verilmesi yönündedir. Bankanın yada cirantanın şikayet hakkı 5941 sayılı yasada yoktur.

Bunun temel nedeni ceza hukukunda suçun kendisine karşı doğrudan doğruya işlenen kişinin mağdur sayılacağı ve şikayet hakkının devir ve temlik edilemeyeceği kuralıdır. Karşılıksız Çek Suçu adlı kitabında konuyu geniş olarak yorumlayan Prof.Dr.Ersan Şen; ”Suç, çeki düzenleyen tarafından çeki bankaya ibraz eden çek hamiline karşı işlenmiş sayılır. Çekin karşılıksızdır işelemine tabi tutulduğunda, cirantalara karşı işlenmiş bir suç yoktur. Bu nedenle, çekin bedelini ödeyip alacağın temliki hükümlerine göre hamilden çeki alan ciranta veya bir başka kişi, özel hukuk alanından kaynaklanan hak ve yetkileri elde etmekle birlikte ceza hukuku ile ceza muhakemesinden kaynaklanan hak ve yetkilere sahip olmayacaktır. Aksinin kabulü, ceza hukukunun fonksiyonlarına ters düştüğü gibi suçun işlendiği anda doğrudan doğruya olumsuz etkisi altına giren mağdur sıfatınada uygun düşmeyecektir.” demiştir.

Öte yandan 5941 sayılı yasanın ceza hükümlerinin düzenlenmesinde büyük katkısı olan Prof.Dr.İzzet Özgenç konuyla ilgili değerlendirmesinde ”şikayet hakkı, karşılığını tahsil için çeki bankaya ibraz eden hamile aittir; cirantanın ve para veren bankanın şikayet hakkı söz konusu değildir” demiştir.