Sendikalar Kanunu m.31 : ''(Değişik fıkra: 25/05/1988 - 3449/8. md.) İşçiler, sendikaya üye olmaları veya olmamaları, iş saatleri dışında veya işverenin rızası ile iş saatleri içinde, işçi sendika veya konfederasyonlarının faaliyetlerine katılmalarından dolayı işten çıkarılamaz veya herhangi bir nedenle farklı muameleye tabi tutulamazlar.
(Değişik fıkra: 09/08/2002 - 4773 S.K./10. md.) İşverenin, hizmet akdinin feshi dışında, üçüncü ve beşinci fıkra hükümlerine aykırı hareket etmesi halinde, işçinin bir yıllık ücret tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilir. Sendika üyeliği veya sendikal faaliyetlerden dolayı hizmet akdinin feshi halinde ise, İş Kanununun 18, 19, 20 ve 21 inci madde hükümleri uygulanır. Ancak, İş Kanununun 21 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ödenecek tazminat işçinin bir yıllık ücret tutarından az olamaz.
(Ek fıkra: 09/08/2002 - 4773 S.K./10. md.) İşçinin iş kanunları ve diğer kanunlara göre haiz olduğu bütün hakları saklıdır.''
Bu maddeye göre yapılan usulüne uygun geçerli bir fesih tazminat yaptırımı gerektirebilir. Ancak işçi Anayasa'dan kaynaklı sendika hakkını kötüye kullanarak işi ihmal ederse kendisi hakkında haklı fesih sebebi oluşabilir.
İş güvencesi kapsamındaki işçi, iş sözleşmesinin sendika üyeliği sebebi ile feshi halinde sendikacılık tazminatı isteyemez, ancak feshin geçersizliği gerekçesiyle işe iadesi ve buna rağmen işveren tarafından işe başlatılmaması durumunda ödenecek olan tazminat tutarı İş Kanunu'nun 21. maddesinin 1. fıkrasında belirtilen miktar değil Sendikalar Kanunu'nun 31. maddesinde belirtilen bir yıllık ücreti tutarından az olamaz.
Bunun haricinde işçi, işverenin eşit davranma yükümlülüğünü ihlali ve bunun sonucunda ayrımcılık yapıldığı gerekçesiyle maddi ve manevi tazminat isteminde de bulunabilir.
İş sözleşmesinin feshinin geçerli sebebe dayandığını ispat yükü işverene aittir. İşçi feshin başka bir sebebe dayandığını iddia ediyorsa işçi bunu ispatlamalıdır.
İşçi, İş Kanunu m.21’deki tazminat yerine, Sendika Kanunu m.31’deki sendikacılık tazminatını talep ederse iş sözleşmesinin sendika üyeliği nedeni ile feshedildiğini ispatlamalıdır.
İspat konusunda işçi lehine yorum yapılacağını, işçinin sendikal nedenlerle iş sözleşmesinin feshedildiği yönünde emareleri ispatlamasının yeterli olacağını düşünüyorum.
Yine işverenin yalnızca sendikal faaliyetlerde bulunan veya sendika üyesi olan işçilerin iş sözleşmesini feshetmesi işverenin hakkını kötüye kullandığını ve eşit davranma ilkesine aykırı davrandığını gösterir.
Av. İlker Vural