Tartışmaya açmak istediğim konuya yakın kavramlar forumda tartışılmış ama tam da bu konu ile ilgili bir başlık bulamadım.

Öncelikle kabuller:

1- Menfi tespit davası sonunda verilen kararlar kesinleşmedikçe icraya konu edilemez.

2- Bu şart, hükmün eklentileri (yargılama giderleri gibi) için de geçerlidir.

3- Menfi tespit davası devam ederken, dava konusu borcun ödenmesi sebebiyle dava istirdat davasına dönüşürse burada da kesinleşme şartı aranacaktır.

Gelelim Baki KURU hocamıza... Tam da bu konu ile ilgili yazdığı eserinde (Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası) hocamız yukarıdaki üç prensibi de etraflıca irdelemiştir.

Gelgelelim, İSTİRDAT DAVASI başlığındaki açıklamalarında aynen:

Borçlu, istirdat davası sonucunda lehine almış olduğu ilamı hemen icraya koyabilir. (m.32) Bunun için ilamın kesinleşmesi şart değildir; çünkü ilamın konusu bir para alacağıdır. (HUMK m. 443/1 - İİK m.36) (s.265 - 266)

Ben yukarıdaki prensiplerden 3.'sü ile çelişir gibi görünen bu görüşü şu şekilde yorumluyorum.

Menfi tespit ve istirdat davaları sonunda verilen kararlar kural olarak kesinleşmeden icraya konu edilemezler. Menfi tespit davaları için bu kural kesin ise de, istirdat davalarında bir ayrım söz konusudur. Öncelikle belirtelim ki, icranın eski hale iadesi için, yani ödenmiş takip dosyası borcunun geri alınması için menfi tespit (ya da istirdat) davasının kesinleşmesinin beklenmesi hukuka akla ve mantığa uygundur. Zira kesinleşme beklenmeden icranın iadesi imkanı tanınırsa ve sonradan temyiz mahkemesi bu kararı bozarsa yeni hukuki sorunlar doğacaktır.
Ana kuralın istisnası kendini, istirdat davalarında gösterir. Şayet istirdat davasının kökeninde bir icra takibi söz konusu ise kesinleşme şartı yine aranacaktır. Ancak ortada bir takip yoksa ve dolayısıyla iade edilecek bir icra da yoksa işte bu durumda kesinleşme şartı aranmaz; çünkü artık davanın konusu sadece bir paranın ödenmesinden ibarettir.

Bu yorumum ve sayın hocamızın alıntısı ile ilgili görüş belirtecek meslektaşlara şimdiden teşekkürler...

Selam ve saygılarımla...