TEK, özelleştirilme amacıyla 12.08.1993 tarih ve 93/4789 sayılı Kararname ile Türkiye Elektrik Üretim ve İletim A.Ş. (TEAŞ) ve Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. (TEDAŞ) unvanlarıyla iki ayrı İDT olarak yeniden teşkilatlandırılmıştır. BU yeni yapılanma ile daha önce kamu hizmet niteliği ağır basan elektrik üretim, iletim ve dağıtım faaliyetlerinin ticari boyutu öne çıkarılmıştır. (söz konusu bölünme neticesinde TEK’in elektrik dağıtımıyla ilgili birimleri TEDAŞ’a bırakılmıştır.)
3096 sayılı Kanuna göre Bakanlar Kurulunca onaylanan bir yönetmelikle, elektrik enerjisinin ülke genelinde dağıtım ve satışı için 33 adet görev bölgesi belirlenmiştir, Bu bölgelerden daha önce 3096 sayılı Yasanın 3 ve 5 inci maddelerine istinaden imtiyazlı ve görevli şirketlere tahsis edilen 4 bölge dışında kalan 29 adet görev bölgesindeki elektrik dağıtım ve satışı TEDAŞ müessese ve bağlı ortaklıkları tarafından yürütülmektedir.
3096 sayılı Kanun kapsamında TEDAŞ’a ait müessese ve bağlı ortaklıkların özelleştirilmesi çalışmaları Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nca 1996 yılında başlatılmıştır.
Ancak, 3974 sayılı Kanunun enerji sektöründe mülkiyetin devrini içerecek şekilde özelleştirmeyi düzenleyen temel hükümleri Anayasa Mahkemesince 09.12.1994 tarih ve 1994/42.2.K sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
TEAŞ ve TEDAŞ tarafından işletilen tesislerin mülkiyetin devri ile özelleştirilmesi, Anayasaya aykırı görülmesi nedeniyle mümkün olamamış, sadece 3096 ve 4046 sayılı Kanunlar uyarınca “işletme hakkı devri yöntemiyle özelleştirme yolu açık kalmıştır. 4046 sayılı kanunla yap-işlet-devret modeli çerçevesinde yaptırılacak yatırım ve hizmetler arasından çıkarılan “Elektrik üretim, iletim, dağıtım ve ticareti” konusu 21.12.1999 tarih ve 4493 sayılı Kanunla tekrar bu kapsama alınmış, böylece YİD yöntemi de özelleştirme araçlarından birisi olmuştur.
1999 yılında 4501 sayılı Kanunla mevcut enerji mevzuatının Avrupa Birliği Müktesebatına uyum çalışmalar yanı sıra kamu kesimindeki elektrik şirketlerinde yeniden yapılandırma çalışmaları başlatılmıştır.
233 sayılı KHK’nın 3 üncü maddesi, 03.02.2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik yapılmasına Dair 25.01.2001 tarih ve 4622 sayılı Kanunun 1 inci maddesi ile yeniden düzenlenmiştir.
Yapılan yeni yasal düzenlemede; 233 sayılı KHK’nın 3 üncü maddesinin mülga (3) numaralı fıkrasında yer alan hüküm “teşebbüslerden iktisadi devlet teşekkülü olanlar, anonim şirket şeklinde kurulabilir” şeklide değiştirilmiştir.
Bu yasal düzenlemeye dayanılarak, Türkiye Elektrik Üretim, İletim Anonim Şirketi (TEAŞ) 02.03.2001 tarihli Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 05.02.2001 tarih ve 2001/2026 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla;
Türkiye Elektrik İletim A.Ş. (TEİAŞ),
Elektrik Üretim A.Ş.(EÜAŞ),
Türkiye Elektrik Ticaret ve Taahhüt A.Ş. (TETTAŞ)
unvanlı üç ayrı “iktisadi devlet teşekkülü” olarak yeniden teşkilatlandırılmıştır.
Söz konusu Kararnamenin eki Kararda; ayrıca, söz konusu kararnamenin yürürlüğe girdiği 02.03.2001 tarihinden itibaren, bu yeni şirketlerin devir ve kuruluşu işlemlerinin 60 gün içinde tamamlanması öngörülmüştür.
TEAŞ 30.09.2001 tarihinde sicilden terkin edilmiş ve kurulan üç şirket TEİAŞ, EÜAŞ, TETTAŞ 01.10.2001 tarihinde ticaret siciline kaydedilerek faaliyete geçmişlerdir.
AB Elektrik Mevzuatı ile uyum sürecinde 20.02.2001 tarih ve 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile Elektrik Piyasası Düzenleme Kurumu ve Kurulu oluşturulmuştur.
4628 sayılı Kanunun amacı “elektriğin yeterli kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreye uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek mali açıdan güçlü, istikrarlı, şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasıdır.
4628 sayılı Kanunun Özelleştirme başlıklı 14 üncü maddesi TEDAŞ, EÜAŞ, bunların müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirilmesinin 4046 sayılı Kanun uyarınca Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yapılacağını öngörmüştür. Mülkiyet devri yönetimi kullanılmadığı için özelleştirme uygulamalarını Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı yürütmekte idi. 4628 sayılı Kanun uyarınca, artık, özelleştirme işlemleri ÖİB tarafından yürütülecektir.
4628 sayılı Kanunun dağıtım tesisleri işletme hakkı devri öngörülenlerden, devir işlemlerini 31.10.2001 tarihine kadar tamamlamayan şirketlerin mevcut sözleşmelerinin hükümsüz olacağı şeklindeki değişiklik geçici 4. maddesinin 1.fıkrası hakkında AYM’nın 25.10.2001 tarihli kararı ile yürütmeyi durdurma kararı verilmiştir.
2001 yılında oluşturulan Elektrik Enerjisi Piyasasında; kamu kesiminde, TEAŞ’ın yeniden yapılandırılmasıyla birlikte, İDT statüsünde 4 teşebbüs, 11 bağlı ortaklık, 64 dağıtım müessesesi ve çok sayıda santral işletmesi faaliyet göstermektedir.