Kambiyo Takibinde
Süresiz – Süreli şikâyet (İİK.m16/1;m.168-3):

I.Şikayet süresi:

Şikayet süresi, şikayet konusu işlemin öğrenildiği günden başlar(İİK.m.16/1). Bu kuralın iki önemli istisnası vardır:

1- Bir hakkın yerine getirilmemesinden veya sebepsiz sürüncemede bırakılmasından dolayı her zaman şikayet olunabilir ( m.16/2 ). Bu hükmün amacı, ilgilileri icra memurunun bir hakkı yerine getirmekten kaçınmasına karşı korumaktır.

2- Kamu düzenine aykırı olan işlemlere karşı da süresiz şikayet yoluna gidilebilir. Anılan ilke öğretide benimsenmiş ve Yargıtay uygulamalarında kabul edilmiştir.
Borçlunun, üçüncü kişilerin ve kamunun menfaatini korumak için konulmuş buyurucu hükümlere aykırı olarak yapılmış işlemler kamu düzenine aykırıdır. Her zaman şikayet yoluna gidilebilir (Y.HGK.E. 2003/12-17,K. 2003/29,T. 22.1.2003).

II.Kambiyo Takibi - Senedin Kambiyo Niteliği:
“MADDE 168 - (Değişik: 538 - 18.2.1965) İcra müdürü senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir.”

Maddenin karşıt kavramından hareketle… Aksi halde, takip talebinin reddedilmesi gereği tartışmasızdır.

III.Unsur:
1.Kambiyo senedi olması,
2.Vadesinin gelmiş olması

IV.Şekle bağlılık – Resmi Belge:

1.Kambiyo senetlerinde sıkı sıkıya şekle bağlılık esası geçerlidir.

2.Ceza Hukuku açısından kambiyo senedi Resmi Belge hükmündedir (5237/m.210).

V.İrdeleme:
Senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse…: İcra müdürü Takip talebini

1. Bu nedenle Reddetmişse (m.168 hükmünü uygulamış olur).

2. Buna rağmen Kabul etmişse…(İcra müdürü yasanın buyurucu hükmüne aykırı işlem yapmış olur).

VI.Sorular:

Özel hüküm – Genel hüküm:
1.Madde 168-3 (Takibin müstenidi olan senet kambiyo senedi vasfını haiz değilse, beş gün içinde icra mahkemesine şikâyet etmesi..) hükmü; m.16/1 hükmünün uygulanmasına engel midir?

Kamu düzeni:
2.Madde 168 hükmünün; “ Borçlunun, üçüncü kişilerin ve kamunun menfaatini korumak için konulmuş” olduğu ve bu nedenle “kamu düzeni” ile ilgili olduğu… Kabul edilemez mi?

Süresiz şikâyet:
3.“Kamu düzenine aykırılık” gerekçesiyle süresiz şikâyet yoluna gidilebilmesi… Olanaklı değil midir?

VII.Görüş:

1.İİK.nın 168/1. maddesi (icra müdürü senedin kambiyo senedi olduğunu ve vadesinin geldiğini görürse, borçluya senet sureti ile birlikte hemen bir ödeme emri gönderir ) hükmünü içermektedir.

2.İİK.nın 168/3. maddesinde ise, borçlunun ( takibin dayanağı olan senedin kambiyo senedi vasfını taşımadığı ) yönündeki şikayetini 5 gün içinde icra mahkemesine sunması gerektiği ifade edilmiştir.

3.Maddenin düzenlenmesinde Yasakoyucunun "iki evre" öngörmüş olması;"kamu düzeni" kavramına dayanabilmeyi mümkün kıldığının kanıtı sayılabilir.

4.Dayanak belgenin kambiyo senedi vasfını taşımamasına rağmen, icra müdürünce borçluya “özel yola” ilişkin ödeme emri gönderilmiş ise, borçlunun” şikayet niteliğindeki” başvurusunda:

4.1.Senedin “kambiyo özelliğini taşımadığı” gerekçesiyle öncelikle m.168/3 hükmü (5 günlük süre)(özel hüküm),bu süre geçmiş ise…

4.2.“İcra müdürünün takip talebini kabul işleminin yasaya aykırı (m.168/1) olduğu” gerekçesiyle m.16/1 hükmü (süresiz)(genel hüküm)

uygulanabilmelidir.