Liste ve sayılarla HSYK seçimleri
TARHAN ERDEM
28/10/2010
Radikal

Bence, tek adaya oy verilerek 'azınlık' kazanamaz. Son HSYK seçimlerindeki rakamlar da bunu gösteriyor.


Hâkimler ve Savcılar Yüksek Kurulu (HSYK) seçimi bitti, göreve başladı.
İlk dileğim kurul üyelerinin, ‘yeni bir yargı’ kurmakla görevli olduklarını unutmamalardır. Yeni yargı, dünden oldukça farklı olan; davalı veya davacının varlığını, sıfatını, niteliğini bilmeyen; tanımayan, usul hükümlerini kafasındaki kararı oluşturmak için değil, olayın anlaşılması için uygulayan yargıdır. Tanımlamaya bile gerek yok aslında, beşer tarihinden süzülüp gelen evrensel yargı olmalıdır yeni yargımız.

Yöntem tartışmaları
HSYK’nın kurulması işlemleri, özellikle adli ve idari yargı üyelerinin seçimi çok tartışıldı.
Seçimden önce liste yöntemini savunlar vardı, tek kişi yerine listeye oy verilmesi benim için kabul edilemez bir öneriydi; ne yapayım ki Anayasa Mahkemesi ‘ancak bir oy’ ibaresini metinden çıkardığından, liste usulüne dönülmüş oldu. Bu yöntemi savunanlar bile, ‘bakanlık listesi’ kazandı diye yakınıyorlar!

Listeler
İsmet Berkan, “her seçmenin tek bir adaya oy vermesi yöntemi örgütlü azınlıkların işine yarayacak bir yöntemdir, liste esas o zaman gerekecektir” diye yazdı. Bence, tek adaya oy verilerek ‘azınlık’ kazanamaz; aşağıda vereceğim sayılardan sonra gerekmez ama, bir gün karşılaşır, anlatırım.
Adaylar ilan edilince iki liste çıktı: ‘Bakanlığın listesi’ (BL) denilen adli yargı adaylarının bulunduğu listenin başında müsteşar yardımcısının, idari yargı adaylarının başında personel müdürünün adı vardı. Diğeri, 9 Ekim’de yayımlanan ‘Yarsav listesi’ (YL) idi.
Seçim çevreleri itibariyle birleştirme tutanağı bazı sonuçlar çıkarmamıza imkân vermiştir. Her iki listede de 11 aday adı yazılı olan adli yargı sonuçlarıyla ilgili bazı sayılar vereceğim:

Genel sonuç
Toplam geçerli (10 bin elli beş) oyun, BL yüzde 55,7’sini, YL yüzde 18,6’sını almıştır. Kalan 25,7 oy da, diğer 145 adaya dağılmıştır. BL adayları ortalama 5 bin 412, YL’deki adaylar 1861 oy almıştır.
BL hemen hemen bütün illerde açık farkla ilerdedir.
Az sayıda ilde, kolayca anlaşılabilecek nedenlerle, listeler dışından o ilde ilk on bire giren aday olmuştur.
YL en iyi sonuçları 6 sandıklı, 531 geçerli oyu bulunan İzmir’de almıştır: Bu seçim çevresinde BL’nin oyu ortalama yüzde 33, 3; YL’ninki ise yüzde 32,8 olmuştur. HSYK İzmir’deki oylarla seçilseydi; BL 4 asıl, 3 yedek, YL ise 3 asıl bir yedek üyelik kazanacaktı.
YL’nin ikinci en iyi sonuç aldığı il, 17 sandıklı ve 1488 geçerli oyu bulunan İstanbul’dur. Bu seçim çevresinde, BL ortalama yüzde 37,3, YL 30,9 oy almıştır. HSYK İstanbul’daki oylarla seçilseydi; BL’den 5 asıl bir yedek üye, YL’den 2 asıl 3 yedek üye seçilecekti.
18 sandıklı ve 1721 geçerli oyu bulunan Ankara’da, BL oyların yüzde 46,6’sını, YL ise 18,2’sini kazanmıştır.
Akademik dünyamızın, toplum ve yargımızın yapısıyla ilgili önemli ipuçları verecek, HSYK seçimlerini inceleme konusuna ilgi göstereceğini umut ediyorum.