Alıntı: Yazan selimaksu değerli meslektaşlarım aşağıda anlatmaya çalıştığım konuda bana yardımcı olursanız çok teşekkür ederim. -müvekkil şirket döviz bazlı ticari mal satışı yaptı. - faturayı kur belirtmek suretiyle TL olarak kesti. - satış karşılığında $ döviz çeki aldı. - müvekkil şirket çek bedelini almış olduğu günün kurundan TL 'ye çevirip cari hesaptan düştü. - müvekkil şirket almış olduğu çeki kullandı. - çekin alındığı tarihte 1,20 olan kur çekin vadesinde 1,70 oldu. - müvekkil şirkt 1,20 den işlem yaptığından cari hesap borcunu kapatmadı. - ancak borçlu şirket çekin vadesinde kurun 1,70 olduğundan bahisle bu kur üzerinden işlem yapılmasını ve cari hesabın sıfırlanmasını istedi. soru; 1 ) Döviz çekini aldığımda bu çeki cari hesaptan alındığı tarihten mi ? yoksa çekin vadesindeki kur üzerinden mi ? düşülmesi gerekiyor.... şimdiden teşekkür ediyorum...

Konu hakkında bildiğim kadarıyla TTK'da, açıklık ve doğruluk başlıklı 75. madde dışında hüküm yoktur. Ama (Vergi Usul Kanunu) VUK'da düzenleme mevcuttur. Şöyle ki:

Bilindiği gibi V.U.K. 281. maddesinde "Alacaklar kayıtlı değerleriyle değerlenir." hükmü vardır.

Alıntı: YABANCI PARALAR: MADDE 280. (Değişik fıkra: 26/06/1964 - 485/7 md.) Yabancı paralar borsa rayici ile değerlenir. Borsa rayicinin takarrüründe muvazaa olduğu anlaşılırsa bu rayiç yerine alış bedeli esas alınır. Yabancı paranın borsada rayici yoksa, değerlemeye uygulanacak kur Maliye Bakanlığınca tesbit olunur. (Değişik fıkra: 22/07/1998 - 4369/7 md.) Bu madde hükmü yabancı para ile olan senetli veya senetsiz alacaklar ve borçlar hakkında da caridir. Bunlardan vadesi gelmemiş senede bağlı alacak ve borçlar, bu Kanunun 281 ve 285 inci maddeleri uyarınca değerleme günü kıymetini irca edilebilir. Ancak senette faiz oranının yazılı olmadığı durumlarda değerleme gününde geçerli olan Londra Bankalar Arası Faiz Oranı (LİBOR) esas alınır. (Mülga fıkra: 17/12/2003 - 5024 S.K./9. md.)

V.U.K. 280. maddede vadeli çek veya senetlerin değerlemesinin V.U.K.281 ve 285. maddeler uyarınca değerleme günü değerlerine irca olunacağı açıkça hükme bağlanmıştır.

Alıntı: ALACAKLAR: MADDE 281. Alacaklar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit alacaklar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır. Vadesi gelmemiş olan senede bağlı alacaklar değerleme gününün kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde, senette faiz nispeti açıklanmış ise bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi uygulanır. Bankalar ve bankerler ile sigorta şirketleri alacaklarını ya Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi veya muamelelerinde uyguladıkları faiz haddi ile, değerleme günü kıymetine irca ederler.

Aynı Kanunun 285. maddesinde:

Alıntı: BORÇLAR: MADDE 285. Borçlar mukayyet değerleriyle değerlenir. Mevduat veya kredi sözleşmelerine müstenit borçlar değerleme gününe kadar hesaplanacak faizleriyle birlikte dikkate alınır. Vadesi gelmemiş olan senede bağlı borçlar değerleme günü kıymetine irca olunabilir. Bu takdirde senette faiz nispeti açıklanmışsa bu nispet, açıklanmamışsa Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddinde bir faiz uygulanır. Banka ve bankerler ile sigorta şirketleri borçlarını, Cumhuriyet Merkez Bankasının resmi iskonto haddi veya muamelelerinde uyguladıkları faiz haddiyle, değerleme günü kıymetine irca ederler. (Ek fıkra: 04/12/1985 - 3239/22 md.) Alacak senetlerini değerleme gününün kıymetine irca eden mükellefler, borç senetlerini de aynı şekilde işleme tabi tutmak zorundadırlar.

hükmü yer almaktadır.

Vadeli alacak senetlerinin değerlemesinde değerleme gününde VUK.281'e göre faiz oranları esas alınarak gerekli iskontolar yapılmaktadır. VUK. 280. madde 281 ve 285. maddelere atıf yaptığına göre, kanaatimce yabancı para (döviz) senet veya çek alacaklarının da kayıtlara girildiği tarihteki kur değerlerine (Kanun borsa rayici diye açıklamıştır) göre değerlendirilmesi gerekir.

Alıntı: Yazan TTK MADDE 75. 4. AÇIKLIK VE DOĞRULUK ESASLARI: İlgililerin; işletmenin iktisadi ve mali durumu hakkında mümkün olduğu kadar doğru bir fikir edinebilmeleri için, envanter ve bilançoların ticari esaslar gereğince eksiksiz, açık ve kolay anlaşılır bir şekilde memleket parasına göre tanzimi lazımdır. Bütün aktifler, en çok bilanço gününde işletme için haiz oldukları değer üzerinden kaydolunur. Borsada kote edilen emtia ve kıymetler o günün borsa rayicine göre ve tahsil edilemiyen veya ihtilaflı bulunanlar müstesna olmak üzere, bütün alacaklar da itibari miktarlarına göre hesabedilir. Pasifler, hususiyle bütün borçlar, şarta bağlı veya vadeli olsa bile, itibari değeri üzerinden hesaba geçirilir. Ticaret şirketleriyle ticaret kurumlarının envanter ve bilançoları hakkındaki hususi hükümler mahfuzdur.

Not: Bu konu daha çok muhasebeleştirme ile ilgili olduğundan mali müşavirlerin görüşü daha isabetli olur diye düşünüyorum. TTK.88/3 ve 89. maddeleri de okumanızı tavsiye ederim.