T.C.
YARGITAY
12. Hukuk Dairesi

E:2009/3198
K:2009/11215
T:26.05.2009

Şikayet
Takibe Dayanak Belge

Özet
Keşideci borçlu, takip dayanağı çekin üzerinde bulunan ciro edilemez kaydının tahrif edilip çekin ciro edildiğini belirterek takibin iptalini istemiştir. Bu durum çekin kambiyo senedi olma niteliğini etkilemez ise de, lehtar dışındakilere ciro edilmesine engeldir.

6762 s. Yasa m. 597/2,700/2,730

Mahalli mahkemece verilen kararın müddeti içinde temyizen tetkiki borçlu vekili tarafından istenmesi üzerine, bu işle ilgili dosya mahallinden Daireye gönderilmiş olmakla okundu ve gereği görüşülüp düşünüldü:
Alacaklı hamil tarafından 31.08.2008 keşide tarihli çeke istinaden başlatılan takipte, keşideci borçlu, çekin üzerinde ciro edilemez kaydının bulunduğunu, bunun kapatıldığını ve tahrif edilmiş olarak ciro edildiğini, alacaklının bunu bilerek devraldığını, çekin nama yazılı hale geldiğini, ciro ile devir imkanının kalmadığını belirterek takibin iptalini istemiştir. Yaptırılan bilirkişi incelemesinde, çekin arkasında lehtar cirosunun altında daksil maddesi ile kapatılan "iş bu çek ciro edilemez, devredilemez" ibaresinin mevcut olduğu ortaya çıkmış, mahkemece ciro yasağına rağmen devri halinde, alacağın temliki hükümlerinin uygulanacağı, borçlunun senedi temellük edene karşı her türlü defileri ileri sürebileceği, bu ibarenin çeki nama yazılı hale getirdiği, ancak kambiyo vasfını etkilemediği gerekçesiyle istemin reddine karar verilmiştir.
Çekte ciro edilemez kaydı olup, lehtarın bu kaydı kapatıp ciro ettiği, bu şekilde alacaklının hamil olduğu anlaşılmaktadır. Hamil, senet üzerindeki kayıtla birlikte çeke sahip olduğundan, senet üzerindeki bu kayıt kendisini de bağlar.
Kural olarak, TTK'n ın 730. maddesi yollamasıyla çekler hakkında da uygulanması gerekli aynı Kanun'un 597/2. maddesi uyarınca, keşideci, çekin ciro edilmesini yasak edebilir. Bu halde keşideci, senet sonradan kendilerine ciro edilen kişilere karşı mesul olmaz. TTK'nın 700/2. maddesine göre ise, ciro edilemez kaydı bulunan çekin, ancak yasada öngörülen şekilde usule uygun olarak alacağın temliki yolu ile devri mümkündür. Bu durumda, çekin yüzünde bulunan ciro edilemez kaydı, çekin kambiyo senedi niteliğini etkilemez ise de, lehtar dışındakilere devrini engeller. Somut olayda gözlendiği gibi takip alacaklısı, lehtar olmadığından yetkili hamil değildir. Mahkemece istemin kabulüne karar vermek gerekirken, yazılı gerekçe ile reddi isabetsizdir.
Sonuç: Borçlu vekilinin temyiz itirazlarının kabulü ile mahkeme kararının yukarıda yazılı nedenlerle İİK 366 ve HUMK'nın 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), 26.05.2009 gününde oybirliğiyle karar verildi.