Saygıdeğer Ahu,
Hukukun ne olduğuna ilişkin yapılacak tanımlar onlarca belki de yüzlerce olabilir; ama özünde aynı hukuk tanımına dönüyoruz. Bizim hukuk başlangıcı derslerinde gördüğümüz tanım hepimize klasik bir tanım gibi gelebilir; ama neticesinde bu tanım asırlardır süregelen hukuk geleneğinin ve bu geleneğe bağlı olan hukuk birikiminin oluşturduğu tanımdır.
İsterseniz, bu tartışmanın doğmasına kaynaklık eden sohbetinizi bu bağlamda değerlendirelim:
Size hukuk nedir diye soran kişinin sizin cevabınıza mukabil sözleri "yargıcın yaptığıdır" şeklinde olmuştu.
Peki yargıcın yaptığı nedir?
1-Yargıcın yaptığı önüne gelen sorunu çözmektir.
2-Peki yargıç önüne gelen sorunu neden çözer? Önüne gelen sorun ile bozulan toplum yaşamını düzenlemek için...
3-Buna da tamam... O zaman yargıç bu sorunu kafasına göre mi çözecektir, yoksa uyulması gerekli kurallara bakarak mı çözecektir? Buna benim verdiğim yanıt da yargıcın, önündeki hukuk kurallarına bakarak sorunu çözeceğidir.
4-Son olarak; yargıcın çözdüğü bu olayda gerekli müeyyideyi kim uygulayacaktır. Buna vereceğimiz yanıt da devlet olacaktır.
Yargıcın yaptığı işi basit bir biçimde tahlil ettiğimizde yine elimize o klasik tanım geçmekte: "Hukuk, toplum yaşamını düzenlemek için, uygulanması devlet tarafından yaptırıma bağlanmış kurallar biçimidir."
Bence sizin sohbet ettiğiniz kişinin anglo-saxon hukuk sisteminden geliyo olması onun temel bazı konular üzerinde yanılmasına sebep olmuş. Onun düşüncesi sanırım şu şekilde idi. Kanunlarda ne yazılıyosa yazılsın; bir hakim o kanunu yorumladığı anda artık hukuk; norm olmaktan çıkmış yargıcın verdiği karar haline gelmiştir. Tamam; şuna hiç itirazım yoktur ki hukuk normuna hayat verecek olan hakimdir; ancak hukuku hakimin yaptığı olarak yorumlarsak şu sorun doğacaktır. "A" hakimi X kanununu 1 şeklinde yorumladığından hukuk 1'dir. "B" hakimi X kanunu 2 şeklinde yorumladığından hukuk 2'dir... şeklinde gidecektir. Kanımca sizin sohbet ettiğiniz kişi hukukun somut olayda hayat bulması ile hukukun kendisini karıştırmaktadır. Hukuk hiçbir hakime göre değişmeyen üstün normlar bütünüdür; ve hakimler bu normlara dayanarak somut olayın şartları çerçevesinde olayı çözerler. Bu bakımdan hukuk 1 tanedir ama o 1 tane olan hukukun uygulanması 1000'ler 10.000'ler... tanedir.
Sizin sohbet ettiğiniz kişiye ise yalnızca bir şart altında katılabilirim ki bu da tüm hukuk uygulayıcılarının mükemmel olmasıdır. Oysa ki hayatın gerçekliğinde böyle bişey mümkün değildir ki buna binaen de yüksek mahkemeler vardır.