ÇEKİN ÖNYÜZÜNDEKİ CİRO YASAĞI

TC
YARGITAY
12. HD

Esas : 2003/15062
Karar : 2003/19153
Tarih : 03.10.2003


ÖZET:
Çekin ön yüzünde bulunan «ciro edilemez» kaydı, çekin kambiyo senedi olma niteliğini etkilemez ise de, lehtar dışındaki kişilere çekin devrini engeller (Lehtar durumunda olmayan takip alacaklısı «yetkili hamil» sayılmaz)

Dosya içinde mevcut çek fotokopisinin ön yüzünde «hesap no» hanesinin karşılığında yazılı yazıların karalandığı görülmektedir.

Merci dosyasına temyiz dilekçesi ile birlikte eklenen 21.08.2002 tarihli çek teslim tutanağından takip konusu çekin «ciro edilemez» kaydı ile teslim edildiği, keza, borçlunun itirazına eklediği protokol ve ek protokolde sözü edilen «çekin ciro edilemeyeceği»nin lehdar ile keşidecinin çekin ciro edilemeyeceği kabul edildiği görülmektedir. Ayrıca, borçlunun ibraz ettiği senet fotokopisinde «çekin ciro edilemeyeceği» kaydının mevcut olduğu görülmektedir.

Bu belgeler birlikte değerlendirildiğinde; çekte «ciro edilemez» kaydının olduğu, hamilin takibe geçtiği sırada bu kaydı karalayarak, senedi takibe koyduğu anlaşılmaktadır. Hamil senet üzerindeki kayıtla birlikte çeke sahip olduğundan, senet üzerindeki bu kayıt kendisini de bağlar.

Kural olarak, TTK’nun 730. maddesi yollaması ile çekler hakkında uygulanması gerekli aynı kanunun 597/2. maddesi uyarınca, ciranta (keşideci) çekin ciro edilmesini yasak edebilir. Bu halde senet sonradan kendilerine ciro edilen kişilere karşı mesul olmaz. TTK’nun 700/2. maddesine göre ise, «ciro edilemez» kaydı bulunan çekin, ancak alacağın temliki yolu ile devri mümkündür. Bu durumda, çekin yüzünde bulunan «ciro edilemez» kaydı çekin kambiyo senedi niteliğini etkilemez ise de, lehtar dışındakilere devrini engeller.

Somut olayda gözlendiği gibi takip alacaklısı lehtar olmadığından, «yetkili hâmil» değildir. Mercice «borçlu isteminin kabulüne» karar vermek gerekirken, olayda uygulama yeri bulunmayan TTK’nun 599. maddesi gerekçe yapılarak istemin reddi isabetsizdir.

Merciin «takibin iptaline» karar vermesi gerekirken, «itirazın reddine» karar vermesi isabetsizdir.