T.C.

YARGITAY

13. HUKUK DAİRESİ

E. 2002/9712

K. 2002/12929

T. 28.11.2002

• HARİCİ SATIŞ ( Taraflar Arasında Aracın Satımına İlişkin Anlaşma Resmi Şekilde Yapılmadığı için Geçersiz Olması-Bu Nedenle Tarafların Karşılıklı Olarak Aldıklarını Aynı Anda İade ile Yükümlü Olması )

• RESMİ ŞEKİL ŞARTI ( Araç Satımına İlişkin Anlaşma Resmi Şekilde Yapılmadığı için Geçersiz Olması ve Bu Nedenle Tarafların Karşılıklı Olarak Aldıklarını Aynı Anda İade ile Yükümlü Olması )

• ÖDEMENİN İSTİRDADI ( Davacının Yaptığı Ödemelerin Tümünün İadesini ve Senetlerin İptalini İsteyebilmesi için Davalıdan Aldığı Aracı Aynı Anda İade Etmesinin Gerekmesi )

• SATIM SÖZLEŞMESİNİN GEÇERSİZ OLMASI ( Sözleşme Haricen Yapılmış ve Geçersiz Olduğu için Davacının Yaptığı Ödemelerin İstirdadında Faiz Davalının da Aracın Kullanılmasından Dolayı Bir Bedel İsteyememesi )

2918/m.20

ÖZET : Taraflar arasında aracın satımına ilişkin anlaşma resmi şekilde yapılmadığı için geçersizdir. Bu nedenle taraflar karşılıklı olarak aldıklarını aynı anda iade ile yükümlüdürler. Davacının yaptığı ödemelerin tümünün iadesini ve senetlerin iptalini isteyebilmesi için davalıdan aldığı aracı aynı anda iade etmesi gerekir.
Ayrıca, satım sözleşmesi haricen yapılmış ve geçersiz olduğu için davacı yaptığı ödemelerin istirdadında faiz, davalı da aracın kullanılmasından dolayı bir bedel isteyemez.
DAVA VE KARAR : Davacı, 20.8.1998 tarihli yazılı sözleşme ile davalıya ait aracı satın aldığını, satış bedelinden 1.000.000.000.-TL.'yi peşin ödediğini, kalan için 800'er DM'lik 12 adet bono verdiğini, bonolardan vadesi gelen 7 adet senedi ödediğini, 8. senedi ödeyemediğinden davalı tarafından takibe konduğunu, vadesi gelmeyen 4 adet senedin davalı elinde olduğunu, satışın geçersiz olduğundan araç sahibi davalıyı satışa zorlamaya yasal imkanı bulunmadığını öne sürerek, peşin ödenen 1.000.000.000.-TL.'nin, 7 adet senetle ödenen 5.600 DM.'nin ve icraya ödenen 200.528.011.-TL.'nin istirdadına, takip konusu 20.4.1999 vade tarihli bononun iptaline, davalıda bulunan 800'er DM'lik 4 adet bononun iptaline karar verilmesini istemişlerdir.
Davalı, yersiz açılan davanın reddini dilemiş; karşı davasında ise, bir yıllık kullanma ve yıpranma bedeli karşılığı 1.800.000.000.-TL.'nin tahsilini istemiştir.
Mahkemece, davalıya ödenen 500.000.000.-TL.'nin, 20.3.1999 vade tarihli ödenmiş 800 DM'lik senet bedelinin, icraya ödenen 200.928.001.-TL.'nin istirdadına, icradaki senedin karşılıksız bulunduğundan iptaline, 4 adet 800'er DM'lik bonoların iptaline, davalıya ödenen 6 senetten dolayı istirdat isteminin ve karşı davacının davasının sübut bulmadığından reddine karar verilmiş; hüküm, taraflarca temyiz edilmiştir.
SONUÇ :
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacılar ve davalı-karşı davacının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan diğer temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2- Taraflar arasındaki 20.8.1998 tarihli ""Belgedir"" başlıklı sözleşme ile yapılan aracın satımına dair anlaşma, 2918 sayılı yasanın 20/d maddesi gereğince resmi şekilde yapılmadığı için geçersizdir. Geçersiz sözleşme nedeniyle taraflar karşılıklı olarak aldıklarını aynı anda iade ile yükümlüdürler. Bu nedenle davacının yaptığı ödemeleri ve verdiği senetleri istemekte haklıdır. Ancak davacının yaptığı ödemelerin tümünün istemesine ve senetlerin iptaline karar verilebilmesi için, davacının da davalıdan aldığı aracı aynı anda iade etmesi koşuluna bağlanması gerekir. Mahkemece bu hususun gözardı edilerek yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya olup, bozmayı gerektirir.
3- Taraflar arasındaki satım sözleşmesi haricen yapılmış ve geçersiz olduğu için davacı yaptığı ödemelerin istirdadında faiz, davalı da aracın kullanılmasından dolayı bir bedel isteyemez. Yani harici satımlarda alıcı ödediği bedele faiz, satıcı da kullanma bedeli isteyemez. Mahkemece bu husus gözardı edilerek, araç iade edilmediği halde davacı alacağı için faiz yürütülmesi de bozma nedenidir.