|
|
Faiz hesap yöntemi ve faizler
Faiz Hesap Yöntemi
Faiz hesabında 1086 sayılı HUMK 161. ve 818 sayılı BK 76. maddesindeki “Müddetler” e ilişkin düzenleme dikkate alınarak;
A – Belli bir (faize başlangıç) tarihten izleyen senenin aynı tarihine kadar olan süre 1 (bir) yıl,
B – Belli bir aydan izleyen ayın aynı gününe (izleyen ayda aynı gün yoksa son gününe) kadar olan süre 1 (bir) ay,
C – Artık gün sayısı da gün olarak alınmak suretiyle,
payda, yıl için 100, ay için 1200 ve gün için 360 alınmak suretiyle hesaplama yapılarak bulunan toplam faiz işlemiş faiz olarak takip talebine alınmıştır. Takip talebinde bu faiz hesabının başlangıç tarihleri, oranları ve faiz türleri de ayrıca gösterilmiştir.
Adi Kanuni Faiz
Kanuni faiz
Madde 1 – (Değişik : 21/4/2005 - 5335/14 md.)
Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme yıllık yüzde oniki oranı üzerinden yapılır.
Bakanlar Kurulu, bu oranı aylık olarak belirlemeye, yüzde onuna kadar indirmeye veya bir katına kadar artırmaya yetkilidir.
(Kanuni faiz oranının, 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yıllık % 12'den % 9'a indirilmesi 19/12/2005 tarihli ve 2005/9831 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kararlaştırılmıştır.)
Bakanlar Kurulu Karar Sayısı: 97/9807
Karar Tarihi: 8 Ağustos 1997
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİ ORANLARININ DÜZENLENMESİ HAKKINDA KARAR
Resmi Gazete Tarihi: 20.08.1997
Resmi Gazete Sayısı: 23086
4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun'un 1 ve 2 nci maddelerinde öngörülen kanuni faiz ve temerrüt faizi oranlarının 1/1/1998 tarihinden geçerli olmak üzere senelik %30'dan %50'ye çıkarılması; adıgeçen Kanunun anılan maddelerine göre, Bakanlar Kurulu'nca 8/8/1997 tarihinde kararlaştırılmıştır.
III - 1 VE 2. MADDELERİN 15.12.1999 TARİH VE 4489 SAYILI KANUNLA DEĞİŞEN METNİ
KANUNİ FAİZ
Madde 1 - (Değişik: 4489 - 15.12.1999 / m.1 - Yürürlük m.4) Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanununa göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tespit edilmemişse bu ödeme, yıllık, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli kredi işlemlerinde uyguladığı reeskont oranı üzerinden yapılır. Söz konusu reeskont oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan reeskont oranından beş puan veya daha çok farklı ise, yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUN
KANUN NO: 3095
Kabul Tarihi: 4 Aralık 1984
Resmi Gazete Tarihi: 19 Aralık 1984
Resmi Gazete Sayısı: 18610
Madde 1- Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu'na göre faiz ödenmesi gereken hallerde, miktarı sözleşme ile tesbit edilmemişse faiz ödenmesi senelik yüzde otuz oranında yapılır.
Bakanlar Kurulu, ekonomik şartları dikkate alarak bu oranın yüzde seksenine kadar artırma ve eksiltme yapabilir. Bakanlar Kurulu'nun bu konudaki kararı, kararın alınmasını izleyen takvim yılı başından itibaren uygulanır.
Kısa Vadeli Avans Faizi
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİ
KANUN NO: 3095
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUN
Kabul Tarihi: 4 Aralık 1984
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 19 Aralık 1984 - Sayı: 18610
Temerrüt faizi
Madde 2 – (Değişik : 15/12/1999 - 4489/2 md.) Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günü kısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticari işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Söz konusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından beş puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.
Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.
Reeskont Faizi
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİ
KANUN NO: 3095
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUN
Kabul Tarihi: 4 Aralık 1984
Resmi Gazete Tarihi: 19 Aralık 1984
Resmi Gazete Sayısı: 18610
TEMERRÜT FAİZİ
Madde 2 - Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1'inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.
Bakanlar Kurulu Kararı ile bu oran 1'inci maddesindeki oran dahilinde artırılabilir veya eksiltilebilir.
Ödeme yerinde ve ödeme zamanındaki banka iskontosu yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile, ticari işlerde temerrüt faizi, TC Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranına göre istenebilir.
Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmış olduğu hallerde, akti faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.
Ticari Faiz
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİ
KANUN NO: 3095
KANUNİ FAİZ VE TEMERRÜT FAİZİNE İLİŞKİN KANUN
Kabul Tarihi: 4 Aralık 1984
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 19 Aralık 1984 - Sayı: 18610
Temerrüt faizi
Madde 2 – (Değişik : 15/12/1999 - 4489/2 md.) Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1 inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.
Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankasının önceki yılın 31 Aralık günükısa vadeli avanslar için uyguladığı faiz oranı, yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile ticari işlerde temerrüt faizi bu oran üzerinden istenebilir. Söz konusu avans faiz oranı, 30 Haziran günü önceki yılın 31 Aralık günü uygulanan avans faiz oranından beş puan veya daha çok farklı ise yılın ikinci yarısında bu oran geçerli olur.
Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmamış olduğu hallerde, akdi faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.
Temerrüt faizi
Madde 2- Bir miktar paranın ödenmesinde temerrüde düşen borçlu, sözleşme ile aksi kararlaştırılmadıkça, geçmiş günler için 1'inci maddede belirlenen orana göre temerrüt faizi ödemeye mecburdur.
Bakanlar Kurulu Kararı ile bu oran 1'inci maddesindeki oran dahilinde artırılabilir veya eksiltilebilir.
Ödeme yerinde ve ödeme zamanındaki banka iskontosu yukarıda açıklanan miktardan fazla ise, arada sözleşme olmasa bile, ticari işlerde temerrüt faizi, TC Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranına göre istenebilir.
Temerrüt faizi miktarının sözleşmede kararlaştırılmış olduğu hallerde, akti faiz miktarı yukarıdaki fıkralarda öngörülen miktarın üstünde ise, temerrüt faizi, akdi faiz miktarından az olamaz.
En Yüksek Banka Mevduat Faizi
1475 Sayılı İş Kanunu Madde 14/12
Kıdem tazminatının zamanında ödenmemesi sebebiyle açılacak davanın sonunda hakim gecikme süresi için, ödenmeyen süreye göre mevduata uygulanan en yüksek faizin ödenmesine hükmeder.
3095 sayılı Kanun
Diğer kanunlardaki faizler
Madde 4 – Diğer kanunların, bu Kanunda öngörülen orandan fazla temerrüt faizi ödenmesine ilişkin hükümleri saklıdır.
En Yüksek Kredi Faizi
2822 SAYILI KANUN
Eda davası:
Madde 61 – Toplu iş sözleşmesine dayanan eda davalarında ifaya mahküm edilen taraf, temerrüt tarihinden itibaren, bankalarca uygulanan en yüksek işletme kredisi faizi üzerinden temerrüt faizi ödemeye de mahkum edilir.
3095 sayılı Kanun
Diğer kanunlardaki faizler
Madde 4 – Diğer kanunların, bu Kanunda öngörülen orandan fazla temerrüt faizi ödenmesine ilişkin hükümleri saklıdır.
Kamulaştırma Alacağı Faizi
Kamulaştırma Alacağına Uygulanan Faiz Oranı:
2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası (1982) Madde 46.- (Değişik: 4709 - 3.10.2001 / m.18): Devlet ve kamu tüzel kişileri; kamu yararının gerektirdiği hallerde, gerçek karşılıklarını peşin ödemek şartıyla, özel mülkiyette bulunan taşınmaz malların tamamını veya bir kısmını, kanunla gösterilen esas ve usullere göre, kamulaştırmaya ve bunlar üzerinde idari irtifaklar kurmaya yetkilidir.
Kamulaştırma bedeli ile kesin hükme bağlanan artırım bedeli nakden ve peşin olarak ödenir. Ancak, tarım reformunun uygulanması, büyük enerji ve sulama projeleri ile iskan projelerinin gerçekleştirilmesi, yeni ormanların yetiştirilmesi, kıyıların korunması ve turizm amacıyla kamulaştırılan toprakların bedellerinin ödenme şekli kanunla gösterilir. Kanunun taksitle ödemeyi öngörebileceği bu hallerde, taksitlendirme süresi beş yılı aşamaz; bu takdirde taksitler eşit olarak ödenir.
Kamulaştırılan topraktan, o toprağı doğrudan doğruya işleten küçük çiftçiye ait oranlarının bedeli, her halde peşin ödenir.
İkinci fıkrada öngörülen taksitlendirmelerde ve herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz uygulanır.
Bütçedeki Borç Faizi
KANUN NO: 4833
2003 MALÎ YILI BÜTÇE KANUNU
Kabul Tarihi: 29 Mart 2003
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 31 Mart 2003 - Sayı: 25065 (1. Mükerrer)
Kısmen veya tamamen uygulanmayacak hükümler
Madde 51 - t) İlgili kanununda düzenleme yapılıncaya kadar, 4.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki kanuni faiz oranı, 1.4.2003 tarihinden itibaren aylık % 2.5 olarak uygulanır. Ay kesirleri tama iblağ edilir.Taksitlendirilen veya herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranı uygulanır.(*)
_____
(*) Madde 51 in (t) fıkrası, Anayasa Mahkemesinin 8.12.2004 tarih ve 25664 sayılı R.G.'de yayımlanan, 22.1.2004 gün ve K.2004/4 - E.2003/41 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
Yürürlük
Madde 52. - Bu Kanun 1.1.2003 tarihinden geçerli olmak üzere yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
29.03.2003 tarih ve 4833 sayılı 2003 Mali Yılı Bütçe Kanunu'nun 51. maddesinin (t) bendi ile getirilen, Kanuni Faiz Oranının 01.04.2003 tarihinden itibaren aylık % 2.5 olarak uygulanacağına ilişkin düzenleme, Anayasa Mahkemesi'nin 08.12.2004 tarih ve 25664 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan, 22.01.2004 gün ve E.2003/41 - K.2004/4 sayılı kararı ile iptal edilmiştir.
Bu yıl için Kanuni Faizi Reeskont Faizi oranlarında uygulamaktadır.
KANUN NO: 5027
2004 MALÎ YILI BÜTÇE KANUNU
Kabul Tarihi: 24 Aralık 2003
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 28 Aralık 2003 - Sayı: 25330 (1. Mükerrer)
Kısmen veya tamamen uygulanmayacak hükümler
Madde 49 - o) İlgili kanununda düzenleme yapılıncaya kadar, 4.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki kanuni faiz oranı, aylık % 1,25 olarak uygulanır. Ay kesirleri tama iblağ edilir. Taksitlendirilen veya herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranı uygulanır.
Yürürlük
Madde 50. - Bu Kanun 1.1.2004 tarihinde yürürlüğe girer.
KANUN NO: 5277
2005 MALİ YILI BÜTÇE KANUNU
Kabul Tarihi: 28 Aralık 2004
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 31 Aralık 2004 - Sayı: 25687 (1. Mükerrer)
Kısmen veya tamamen uygulanmayacak hükümler
Madde 37 - e) İlgili kanununda düzenleme yapılıncaya kadar, 4.12.1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanunun 1 inci maddesindeki kanunî faiz oranı, aylık % 1 olarak uygulanır. Ay kesirleri tama iblağ edilir. Taksitlendirilen veya herhangi bir sebeple ödenmemiş kamulaştırma bedellerinde kamu alacakları için öngörülen en yüksek faiz oranı uygulanır.(*)
_____
(*) Madde 37 nin (e) fıkrası, 27.4.2005 tarih ve 25798 sayılı R.G.'de yayımlanan, 21.4.2005 tarih ve 5335 sayılı Kanunun 29. maddesinin (c) bendi hükmü gereğince, 1.5.2005 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlükten kaldırılmıştır.
Yürürlük
Madde 38. - Bu Kanun 1.1.2005 tarihinde yürürlüğe girer.
Yabancı Para Faizi
Diğer kanunlardaki faizler
Madde 4 – Diğer kanunların, bu Kanunda öngörülen orandan fazla temerrüt faizi ödenmesine ilişkin hükümleri saklıdır.
Yabancı para borcunda faiz
Madde 4/a – (Ek : 14/11/1990 - 3678/30 md.)
Sözleşmede daha yüksek akdi veya gecikme faizi kararlaştırılmadığı hallerde, yabancı para borcunun faizinde Devlet Bankalarının o yabancı para ile açılmış bir yıl vadeli mevduat hesabına ödediği en yüksek faiz oranı uygulanır.
(Kanuni faiz oranının, 1/1/2006 tarihinden geçerli olmak üzere yıllık % 12'den % 9'a indirilmesi 19/12/2005 tarihli ve 2005/9831 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile kararlaştırılmıştır.)
|