Çocuk İşçiler Ve Emeğin Sömürüsü

Çocuk işçi istismarı kaygı verici

Uluslararası Çalışma Örgütü İLO’nun yayınladığı rapora göre, dünyada kötü koşullarda çalışan yaklaşık 200 milyon çocuk işçi bulunuyor.


NTV

12 Haziran 2004— Çocuklar uzun saatler boyunca çalışmak zorunda bırakıldığı için, okul ve oyun gibi temel haklarından mahrum kalıyor.


Uluslararası Çalışma Örgütü İLO’nun “12 Haziran çocuk emeğinin istismarını engelleme günü” kapsamında hazırladığı rapor, çocuk işçilerin bütün dünyada insanlık dışı koşullarda çalıştırılmasının hala engellenmediğini ortaya koydu.

Rapora göre, dünyada toplam 200 milyon civarında çocuk işçi bulunuyor. Bunlardan 10 milyonu temizlik işinde çalıştırılıyor. Endonezya’da 700 bin, Brezilya’da 559 bin Pakistan’da 200 bin ve Guatemala’da kırk bin civarında çocuğun temizlik işinde çalıştırıldığı tahmin ediliyor.

OKULA GİDEMİYORLAR

Çoğu çocuk işçiler daha on yaşındayken çalışmaya başlıyor. Üstelik çalışma süreleri 15 saati bulan çocuklar okula da gidemiyor.

İLO Başkanı Juan Somavia, çalıştırılan çocukların durumunun “vahim” olduğunu, çocuk işçilerin beden ve akıl sağlığının zarar gördüğünü” dile getiriyor. “Çocukların yaptıkları iş ufak bir yardımdan öte” diyen uzman Frans Roselaers da, çocukların tehlikeli işlerde çalışmak zorunda bırakıldığına dikkat çekiyor. Çocukların çalıştığı işyerlerinde güvenlik ve sağlık düzenlemelerinin uygulanması mümkün olmuyor.

Çocukların çalıştırılmasıyla uluslararası yasalar ihlal ediliyor. Ancak dünyanın birçok yerinde çocuklar, insanlık dışı koşullarda ve düşük ücretle çalıştırılmaya devam ediyor.

Yeni iş kanunu Kanun küçük yaştaki işçilerin sağlığını, öğrenim durumunu ve ahlakını korumak için bazı düzenlemeler yapmıştır. İş kanununa göre 15 yaşından küçüklerin çalıştırılması yasaktır.(İş K 71 mad) Ancak on dört yaşını doldurmuş ve ilk öğretimi tamamlamış olan çocuklar, bedensel, zihinsel ve ahlaki gelişmelerine ve eğitime devam edenlerin okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabilirler.
Çocuk ve genç işçilerin işe yerleştirilmelerinde ve çalıştırılabilecekleri işlerde güvenlik, sağlık, bedensel, zihinsel ve psikolojik gelişmeleri, kişisel yatkınlık ve yetenekleri dikkate alınır. Çocuğun gördüğü iş onun okula gitmesine, mesleki eğitiminin devamına engel olamaz, onun derslerini düzenli bir şekilde izlemesine zarar veremez.
On sekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçiler bakımından yasak olan işler ile on beş yaşını tamamlamış, ancak on sekiz yaşını tamamlamamış genç işçilerin çalışmasına izin verilecek işler, on dört yaşını bitirmiş ve ilk öğrenimini tamamlamış çocukların çalıştırılabilecekleri hafif işler ve çalışma koşulları yönetmelikte belirtilmiştir.
Temel eğitimini tamamlamış ve okula gitmeyen çocukların çalışma saatleri günde yedi ve haftada otuz beş saatten fazla olamaz.Ancak on beş yaşını tamamlamış çocuklar için bu süre günde sekiz ve haftada kırk saate kadar artırılabilir.
Okula devam eden çocukların eğitim dönemindeki çalışma süreleri, eğitim saatleri dışında olmak üzere, en fazla günde iki saat ve haftada on saat olabilir. Okulun kapalı olduğu dönemlerde çalışma süreleri yukarıda belirtilen süreleri aşamaz. (İş K. 71 mad.)
Bu hükme aykırı davranan işveren ve işveren vekiline 500 milyon TL. para cezası uygulanır.
On altı yaşını doldurmamış genç işçiler ve çocuklar ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılamaz. Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı, kadınlarla on altı yaşını doldurmuş fakat on sekiz yaşını bitirmemiş genç işçilerin hangi çeşit işlerde çalıştırılabilecekleri yönetmelikte belirlenir.(İş K 85 m.)
Bu hükme aykırı davranan işveren ve işveren vekiline 500 milyon TL. para cezası uygulanır.
Ağır ve tehlikeli işlerde çalışacak işçilerin işe girişinde veya işin devamı süresince en az yılda bir, bedence bu işlere elverişli ve dayanıklı olduklarını gösteren rapor olmadıkça işe alınmaları ve işte çalıştırılmaları yasaktır. (İş K 86 m.)
Bu hükme aykırı davranan işveren ve işveren vekiline raporu olmayan her işçi için 100 milyon TL. para cezası uygulanır.
On dört yaşından on sekiz yaşına kadar (18 yaş dahil) çocuk ve genç işçilerin işe alınmalarından önce işin niteliğine ve şartlarına göre vücut yapılarının dayanıklı olduğunun raporla belirtilmesi ve on sekiz yaşını dolduruncaya kadar altı ayda bir doktor muayenesinden geçirilerek bu işte çalışmaya devamlarında sakınca olup olmadığının kontrol ettirilmesi ve bütün bu raporların işyerinde saklanması ve yetkili memur tarafından istendiğinde gösterilmesi zorunludur. (İş K.87 m.)
Bu hükme aykırı davranan işveren ve işveren vekiline raporu olmayan her çocuk için 100 milyon TL. para cezası uygulanır.


2-Yer ve su altında çalıştırma yasağı:. Maden ocakları ile kablo döşemesi, kanalizasyon ve tünel inşaatı gibi yer altında ve su altında çalışılacak işlerde 18 yaşını doldurmamış erkek çocuklar ve her yaştaki kadınların çalıştırılması yasaktır. (İş K. 72mad.)
Bu hükme aykırı davranan işveren ve işveren vekiline 500 milyon TL. para cezası uygulanır.
3-Gece çalıştırma yasağı: Sanayie ait işlerde on sekiz yaşını doldurmamış çocuk ve genç işçilerin gece çalıştırılması yasaktır.On sekiz yaşını doldurmuş kadın işçilerin gece postalarında çalıştırılmasına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikte gösterilir. (İş K. 73mad.)
Bu hükme aykırı davranan işveren ve işveren vekiline 500 milyon TL. para cezası uygulanır.
Kanunların hayata aktarılabilmesi için gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir. Bu tedbirlerin başında eğitim ve etkin denetim gelmektedir.