Hırsızlık, Muhafaza, El Koyma, Mağdura İade

Merhabalar,

Ceza avukatı olmadığımdan, özellikle uzmanlıkları Ceza Hukuku olan meslektaşlarımın aşağıdaki konuda görüşlerini merak ediyorum. Değerli vakitlerinizi fazla almamak için aslen komplike olan konuyu mümkün olduğunca somut sorulara indirgemeye çalıştım.

1- 92 yaşında geçirdiği kalp krizi sebebiyle hastanede yatan bir hanım torunlarına noterlik kanalıyla tasarruf nisabı dahilinde bağışta ve vasiyette bulunmak istiyor. Kanuni mirasçısı olan kızı ise bunu engellemek ve bu suretle kendisine iktisadi fayda sağlamak amacıyla hanım yoğun bakımdayken nüfus cüzdanını rızası haricinde alıyor, aldığını ikrar ediyor ve teslim etmiyor. Sizce bu durum TCK 491’de tanımlanan basit hırsızlık suçu olarak mütalaa edilebilir mi? (Not: aynı kişi amacını gerçekleştirmek için başka murtabit suçlar da işleyerek kastını teyit ve neticeyi –şimdilik- elde ediyor)

2- Bu hanımın yaşı, geçirdiği kalp krizi ve mevcut kalp yetmezliği dolayısıyla sağlık durumunun son derece kritik olması “gecikmede tehlike”ye yol açacağı için nüfus cüzdanı emniyet görevlileri vasıtasıyla a) muhafaza ve emniyet altına alınabilir mi? b) el koyulabilir mi? c) CMUK 103 gereğince “tahkikatın neticesinden evvel ve bu hususta ayrıca bir hükme hacet kalmaksızın” mağdura geri verilebilir mi? Uygulamada hâkim kararına gerek duyulmadan Cumhuriyet Savcıları bu yönde talimat ve karar verebiliyorlar mı?

Sayın tcenkmen,

1- Kimliği almak hırsızlık suçunun tanımına uymamaktadır.
Yasada tanımlanmamış bir eylem suç sayılamaz. Kimliği almak
belki hırsızlıktan başka bir suçun konusudur. Bu suçu bulmak gerek.

2- Kimliğin, ait olduğu kişinin elinde bulunması esastır. Bunun
dışında bir durumu kurallarımızın bağışlamayacağı kanısındayım.
Başkasına ait kimliği elinde bulunduran kişilere karşı hakim kararı
aranacağını sanmıyorum; ama polisin hangi kuralı uygulaması
gerektiğini de bilmiyorum. En azından Kimlik Kanununa göre,
herkesin kimliğini yanında bulundurması gerekmektedir. Dirayetli bir karakol amiri bu işi çözer umudundayım.

3- Ama benim asıl önerim bir notere danışmanızdır. Kimlik konusunda çözümü, vasiyet işlemini yapacak olan noter bulabilir.

4- Ayrıca bir de doktora danışmakta fayda var. Muhakeme yeteneği yoksa, hanımefendinin kimliğine de gerek kalmayabilir.

Durumun aciliyetine binaen yeterli araştırma yapmadan yazdığım için affınızı dilerim.

Saygılarımla

Sayın tcenkmen,

Konu ile ilgili olabilecek bir Yargıtay kararının özetini ve numarasını aktarıyorum. Umarım işinize yarar.

6. C.D. 23.6.1992 tarih- 4305-4998

''Suç konusu nüfus cüzdanı ile tasarrufu teşvik personel kimlik kartının (maddi değerlerinin bulunup bulunmadığını) ve uygulanan yasa maddesinde öngörülen faydalanma unsurunun ne suretle oluştuğu gösterilip tartışılmadan yazılı şekilde (TCK.491/3 maddesiyle) hükümlülük kararı verilmesi bozmayı gerektirmiştir.''

Bu karara göre, hırsızlık suçunun unsuru (kimliğin maddi kıymetinin olmaması nedeniyle) yok farzedilmiş gibi..

Ancak bana göre bu karar pek mantıklı değil, alınan menkul şeyin kişinin kişisel hayatının bir parçası olması, (mesela resim gibi, mektup gibi) halinde de, alınanın maddi değerinin olmaması nedeniyle hırsızlık suçunu kabul etmemek, suçu suç olmaktan çıkarmaya çaba sarfetmek olacaktır. Bazı şeyler kimi insana göre ekonomik değer ifade etmez, ancak yine bazı kişilere göre ise (ekonomik değer ile ölçülemeyecek kadar) değer ifade eder..

En azından nüfus cüzdanının rıza dışında alınması, insanın kişisel özgürlüğünün sınırlandırılması ve müdahale altına alınmasıdır. (TCK.179/1)..

Benim düşünceme göre olay hırsızlıktır.

92 yaşındaki insanın ölüme bağlı tasarrufta bulunması yahut sağlığında tasarrufta bulunması için, (akli melekelerinin tespiti anlamında) doktor raporuna ihtiyaç olacaktır. Bu vekalet için de geçerlidir. Bu itibarla, zaman geçirmeden rapor alınarak vekalet çıkarılıp, yeni kimlik belgesi alınmalı ve gerekli tasarruflar yapılmalıdır. Ayrıca, kimlik belgesini alan kişi hakkında da suç duyurusunda bulunulmalıdır..

Selam ve saygılarımla..

Merhaba,
92 yaşındaki bir insanın vasiyetname yapabilmesi için temyiz kudretinin yerinde olup olmadığının saptanması bakımından mutlaka bir rapor gereklidir.

Bu raporun Sağlık Bakanlığının son genelgelerinden birinde istediği üzere öncelikle bir psikiyatrist ya da onun bulunmadığı yerlerde nöroloji uzmanı tarafından verilmiş olması gerekir.

Ölüme bağlı tasarrufun ilgilinin kayıtlı olduğu nüfus idaresine bildirilmesi gerektiğinden nüfus cüzdanı bulunmalıdır. Ayrıca işlem bir taşınmazı ilgilendiriyorsa ve daha sonra tapu kayıtlarında bir işlem yapılması sözkonusu ise bu tür işlerde nüfus cüzdanı kullanılmalıdır.

Ancak olaydaki gibi gecikmesinde sakınca bulunan durumlarda Nüfus Müdürlüğünden ilgilinin nüfus kaydı alınmak koşuluyla iki tanığın huzurunda (Vasiyet için işlemde tanık bulundurulması zorunludur) işlem gerçekleştirilebilir. Sağlık raporu öncelikle alınmalıdır.
Saygılarımla
Noter Zeki Serinkan

merhaba,
somut soru 1 ve 2'ye somut tek yanıt: TCK 524 "bu babın (TCK 10.bab) birinci fasılında (TCK 491'in yer aldığı fasıl)...... beyan olunan cürümler..... usul ve fürudan (olayımızda kız evlat tarafından anneye karşı) .... işlenmiş olursa fail hakkında takibat icra olunmaz!...
saygılarımla.

sayın cenkmen bence bunlarla uğraşacağınıza, sözlü vasietname düzenleme yolunu tercih etmeniz, daha rahat ve açık bir çözüm olur.