x Mahkemesi mi, xx Yargıç Mı ?

Öneri :

Mahkeme makamından verilen kararların

"xxxx Mahkemesinin Kararı" olarak değil;

"xxxx Yargıcın Kararı" olarak adlandırılmasını öneriyorum.


Sizce ?

sayın Ömer Kavili,

Bu önerinizi hangi gerekçe ile yaptığınızı bilmiyorum ancak
bu öneriniz, heyet halinde karar veren mahkemelerde nasıl uygulanacak? Tek hakimden oluşan mahkemeler için yargıç kararı diyebiliriz ama heyetten oluşan mahkemeler de bu öneri pek uygulanamaz gibi...

Selamlar.

Sayın Mehmet S. Dikici,

Hak arama sırasında karşılaşılan hukuka aykırı veya takdir yetkisi sınırını aşarak yapılan yorumlar sonucu verilen kararların mahkemeyi değil kararı veren hukukçuyu izlemesi - izletmesi gerekmektedir.

Böylesi bir işleyiş, amerikan sisteminde olduğu gibi "Yargıç x kararı" diye anıldığında, aynı hukukçunun benzer durumlarda çelişik karar vermiş olmasını engellemeyi ortaya çıkarabilecektir.

Şimdiki işleyişte ise, verilen karar, altında imzası bulunan hukukçuyu değil, belirsiz bir kimliği taşımaktadır.
Özellikle ceza yargılaması alanında, sanığın ifadesini doğrudan almak, tanığı doğrudan dinlemek, kanıtları doğrudan görmek ve böylece "dosyadaki kanıtlardan ve duruşmadan (doğrudan)edineceği kanatine göre serbestçe (bizzat) karar vermek..." hak ve yetkisini kullanan gerçek kişi - yargıç karar vermektedir. Oysa, bu karar gerçek kişi - Yargıç imzası ve adı ile değil, bir makam olan "Mahkeme" Ad ve Numarası ile anılmaktadır.

Örneğin "Fatih x Sulh Ceza Mahkemesi X / Y Esas Kararı" denilen kararı ele alalım.
Bu karar, eni sonu bir gerçek kişi olan görevli yargıcın vicdani kanatine dayanan karardır. Makam olan mahkemenin vicdani kanati düşünülemez.
Diğer bir nedeni ise, aynı numaralı mahkemede bir süre sonra başka bir yargıç da görev yapabilecektir. Yeni gelen yargıcın önceki mahkeme yargıcının vicdani kararı ile bağlı kalmasını istemiş olabiliriz ki, bu durum yargıç bağımsızlığını, yargıcın kendi vicdanının sesinden başka bir ses dinlemeksizin karar vererek yargılama (adalet dağıtma) ödevini yapmasını engelleyecektir. Vicdani kanaat kullanılması, tam bir bağımsızlık gerektirir.
Bu durum, aynı zamanda, aynı yargıcın aynı (benzer) olay ve durumlar karşısında aynı (benzer) kararlar vermesini, böylece etik tutarlığını da hedefleyecektir.

Kurul olarak görev yapılmasında da yine kurulda görevli yargıçların ad ve soyadlarıyla veya yalnız soyadlarıyla anılması sağlanabilir; sonuç değişmeyecektir.

Saygılarımla.

Alıntı: Yeni gelen yargıcın önceki mahkeme yargıcının vicdani kararı ile bağlı kalmasını istemiş olabiliriz ki, bu durum yargıç bağımsızlığını, yargıcın kendi vicdanının sesinden başka bir ses dinlemeksizin karar vererek yargılama (adalet dağıtma) ödevini yapmasını engelleyecektir. Vicdani kanaat kullanılması, tam bir bağımsızlık gerektirir.

"Bozmaya uyma" kararından sonra yargıcın değişmesi durumunda bu konuyu nasıl yorumlarsınız?

Usul hukukumuzda hakimin değil, mahkemenin devamlılığını esas alan bu ve benzeri pek çok madde değişmeden, diğer bir deyişle hukuk sistemimizin yargılama sürecine bakış açısını tamamen yeniden yapılandırılmadan sadece ilamın isminin yargıcın adıyla adlandırılması sanırım sizin sizin istediğiniz sonuca ulaşmayacaktır.

Alıntı: hakimin değil, mahkemenin devamlılığını esas alan bu ve benzeri pek çok madde değişmeden, diğer bir deyişle hukuk sistemimizin yargılama sürecine bakış açısını tamamen yeniden yapılandırılmadan

Sayın Admin, haklısınız, değişmesi gerekenler değişmeli - değiştirilmelidir.

Mahkemelerin devamlılığı tartışma konusu olmayıp, mahkemelerin sürekliliği itiraza uğrmış görünmüyor.

Bir halk deyişi vardır :

" Mahkeme kadıya mülk değil,

bu senin yaptığın ilk değil ! "


Bu deyiş, eski zamanlardan bu yana, mahkeme makamında görev yapanların hukuka uymayan, toplumsal vicdanlarda kabul görmeyen ve kararı verenin yinelediği adaletsizlik yaratan işlem ve kararlarını anlatmakta olduğunu düşündürtmektedir.

Eskiyen bazı eskilerin değişmesi gerekmez mi ?

sayın kavili,
eğer arzu edilen bir mahkeme kararının hangi yargıç tarafından verilmiş olduğunu kuvvetle vurgulamak ise mevcut durum itibariyle bunun cari olduğunu söylemek yanlış olmaz. kararın başlığına bakmak yeterli. esasen mahkeme deyiminin yargıcın başında bulunduğu, içerisinde kalem personelini de barındıran bir kuruluşun tanımlanması için kullanıldığını, eski deyimle muhakemenin ise ilgili tarafların da rol aldığı bir süreç olduğunu düşündüğümüzde başka bir sonuca varmak da olası görünmüyor.
önerinizin gerçekleşmesi halinde yargıçların daha bir tutarlı, yansız ve hakkaniyetli olmalarını, en azından bu yolda daha fazla çaba sarfetmelerini sağlayacağını da sanmıyorum. yargıcın temel görevi adil bir yargılama sürecinin sonunda yansız ve adil bir karar vermekten ibaret. kararlar adil olsa da olmasa da esasen mahkeme teşkilatının değil doğrudan onu veren yargıcın ya da yargıçların adıyla anılırlar. en azından ben başka türlü anıldığını duymadım. çok doğaldır ki, kararlar niteliği ne olursa olsun, onu veren yargıcı izler. yani yargıç bu nitelikteki bir kararından ötürü kınanır, zayıf not alır, soruşturmaya uğrar, vs.
önerinizle ilişkili olarak yargıç bağımsızlığı, bir yargıcın önceki yargıcın kararıyla bağlı kalmasının (!) sakıncalarıyla ilgili söylediklerinizin -bağışlayın- konuyla ilgisini kuramadım. kastınız, bir yargıcın bir davayı sonuçlanıncaya değin sürdürmesi ise, bu belki arzulanan bir durum ise de, bilinen sebeplerle her zaman mümkün olmuyor...
saygıyla..

Sayın UMTAR,

Mahkeme kelimesinin : yazı işleri görevlileri de içinde olmak üzere orada görev yapan yargıç/lar/ı da kapsadığı;

Muhakeme kelimesinin : ilgili yanların da katıldığı bir süreç olduğu

konularında tartışma olmuyor.


İlk kelime olan "mahkeme" kelimesini irdelersek :

Mahkeme, genel devlet yapılanmasında bir yargılama makamı olup, bu tüzel kişiliğe ait yetki, yetkili gerçek kişiler eliyle kullanılır. Bu yetki yargılama yetkisi olarak, Anayasamızda "Türk milleti adına..." kullanılacağı açıkça yazılıdır.
İşte bu yetki, yetkili görevlileri eliyle kullanılırken, Sayın N. Kunter "mahkemenin başkanlığı bir makamdır, makam ile kişi bir sayılmamalıdır" düşüncesini ileri sürmektedir.
Nitekim bu düşüncenin sürgiti olarak, kişinin yanlış yapabileceği ve suç (disiplin veya genel suç) sayılacak eylemlerinden cezalandırılabilmesi savunulurken; makam olarak 'Mahkeme'nin cezalandırılması(!) savunulamaz. (Örneğin 12 Eylül yargılamaları sırasında, verdiği kararları beğenilmeyen İstanbul x numaralı synt. ask. mahk. bir emirle kaldırılmış, başka bir deyişle, mahkeme makamı kapatılarak güç sahipleri tarafından ceza(!)landırılmış ve bir süre sonra bir emir verilerek aynı numara ile yeni bir mahkeme kurulmuştur. (Ve bu arada, mahkeme kapandığı gerekçesiyle başka göreve yollanan memurlaştırılan yargıçlar yerine başka yargıçlar görevlendirilerek.)
Buna göre mahkeme makamının saygınlık ve sürgiti, O'nun güvenilirlik ve yönetim birimlerine karşı göreceli bağımsızlığının sağlanmasıyla gerçekleşebilecektir.


Diğer bir konu ise, makamda görev yapanların yanlışları varsa disiplin veya genel nitelikli soruşturulması ve cezalandırılması konusu olarak ortaya atılmaktadır ki, bu hiç olmuyor denilemez. Ancak, savcı ve yargıç soruşturma ve cezalandırma işleyişlerinin ayrı bir başlıkta ele alınmasında yarar var. Buradaki konumuz bakımından fazla tartışmak gerekmediği düşünülmektedir.

Saygılarımla.

Avukat Ömer Kavili
İstanbul Barosu AHM Üyesi