Taşınır Satım Sözleşmesinde Cezai Şart

Merhbalar meslektaşlarım;
öncelikle bu konunun yeni açmış olduğum hukuk bürosunun ilk davası olduğunu belirtmk isterim.

Müvekkil bir kişi ile yazıcı töner vb şeylerin satımı konusunda anlaşıyor. Satıcı ile bir sözleşme imzalanıyor ve bu sözleşmede; belirtilen malların tarihinde teslim edilmememsi halinde satıcı 35.000 TL ödeyecektir denilerek bir cezi şart koyuluyor. Bu arada müvekkil malların bedeli olan 8.000 TL'yi banka aracılığıyla ödüyor. Ancak sözleşmede vbelirtilen tarihte ve de halen mallar teslim edilmemiş durumda.

1- Bu cezai şart geçerli midir? Geçerli ise ne kadar miktarla geçerli olacaktır? Malum hakımın takdiri indirim yapması muhtemel. (satıcının tacir olup olmadığını halen araştırmaktayız)
2- Müvekkilin ödediği 8.000 TL için icra takibi yapıp 35.000 TL olan cezai şart için ayrı bir dava mı açmayalım? 8.000 TL için icra takibi yapmak bri hak kaybına neden olur mu?
3-Yoksa ikisini tek bir dava ile ayrı talepler halinde ve cezai şartı kısmi olarak mı açmalıyım?

Şimdiden cevap veren tüm meslektaşlarıma teşekkür ederim

Sayın av.m.taçyıldız

Büronuz hayırlı olsun.Başarılar dilerim.

HMK. hükümlerini de dikkate alarak...

1.BK.m 158 vd.uyarınca Cezai şart; borçlunun sözleşmedeki edimini, sözleşmeye uygun şekilde yerine getirmesini sağlamak ve onu buna zorlamak amacıyla kabul edilmiş bir hukuksal baskı aracıdır. Seçimlik veya ifaya eklenen türde cezai şart kararlaştırılabilir .

2.Cezai şart: Sözleşmenin asli unsurlarından biri değildir; tersine, asıl edime bağlı, onu kuvvetlendirme amacına yönelik bir yan edim niteliğindedir.

2.1.Borçlunun edimini yerine getirmemesi veya eksik olarak yerine getirmesi hali için öngörülen ve sözleşmede aksine hükmü olmadığı sürece, alacaklısına ya sözleşmenin ifasını ya da cezai şartın ödenmesini isteme hakkı veren bir edim olması nedeniyle (BK.md.158/1),ancak sözleşmedeki asıl edimin yerine istenilebilir.

2.2.BK.161/son maddesi fahiş olan cezai şartın indirilmesi yetkisini hakime vermiş ise de, kusurlu olan borçlunun, alacaklının uğradığı bütün zararlardan sorumlu tutulmasının da, kanununun ve hakkaniyetin gereği olduğu,

2.3.BK.m.159/II. hükmüne göre, alacaklının, cezai şart miktarını aşan zararını da talep edebileceği düşünülmelidir.

2.4.YHGK.nun 20.3-1974 gün E.1970/T. 1053 K. 1974/222 sayılı kararında açıklandığı gibi, tacirler arasında cezai şartın fahiş olması nedeniyle indirim yapılamaması, ancak bu cezai şartın ahlâk ve adaba, emredici hükümlerin koyduğu kurallara aykırı olması halinde cezai şartın geçerli olmayacağı kabul edilmiştir.

3.Fesih konusunda BK.m.106,107,108 incelenmelidir.

4.Öneri:
1.İhtarname
2.Sonucuna göre hareket

Saygılarımla

Alıntı: Yazan av.m.taçyıldız bu sözleşmede; belirtilen malların tarihinde teslim edilmememsi halinde satıcı 35.000 TL ödeyecektir denilerek bir cezi şart koyuluyor.

Sözleşmede Borçlar Kanunu 158/2.maddesinde belirtilen ifaya ekli cezai şart olduğundan, hem akdin icrasını hem de cezai şartı isteyebilirsiniz.Bunun için sözleşmeyi ayakta tutmak gereklidir.

Nasıl isteyeceğiniz konusuna gelince;
Cezai şart için dava açmak mantıklı tabi borçlu bunu itiraz konusu yapmazsa takip her zaman kestirme yol.

Ödediğiniz kısmı istemeniz için sözleşmeden dönülmesi gerekir diye düşünüyorum.Bu 8.000 TL nin telafisi için borçluyu ihtar ile temerrüte düşürüp işleyecek faiz ile(tabi ileride tahsil kabiliyeti var ise) yaptığınız ödemeden kaynaklı zarar bir nebze olsun telafi edilebilir.Çünkü aynen ifa istenebildiğine göre,bir zarar doğmasına bağlı olmayan temerrüt faizi de istenebilir kanısındayım.

Öncelikle cevap veren meslektaşlarıma teşekkür ederim. Aslında benim de düşündüğüm yol ihtarname çekmek ve daha sonra müvekkilin ödemiş olduğu 8.000 TL için icra takibi yapmak. 35.000 TL olan cezai şart için ise takibin durumuna göre karar vermek. Zira hem tahsil kabiliyetini görmek ve en önemlisi de borçlunun ekonomik durumuna değilse cezai şart için açılacak davada miktarı belirlemek için yol göasterici olacaktır. Acaba bu yol sizce uygun mudur? Ayrıca şu konuda bir tereddütüm var; 8.000 TL'yi tahsil ettiğimizde bu cezai şart için bir hak kaybına yol açar mı ?

13. HD.E. 2010/2407,K. 2010/11668,T. 16.9.2010:
Taraflar arasındaki sözleşmede cezai şart seçimlik olarak kararlaştırılmış ise; alacaklı ,sözleşmeye aykırılık halinde ya cezai şartı ya da akdin ifasını isteyebilir.

xxx
Olayda iki talep var:
1.Ödenmiş olan paranın iadesi
2.Aynen ifa veya cezai şart

Teşekkürler üstad yanlız seçimlik olarak düzenlenmemiş. Sözleşmede; satıcı malları belirlenen tarihte teslim etmezse alıcıya 35.000 Tl öder deniliyor.

BK.m.158/1. fıkrasında cezai şartın akdin ifa edilmemesi veya eksik ifa edilmesi halinde tediye edilmek üzere kabul edilebileceği ifade edilmiştir.

Zaten müvekkil ücreti ödemiş olmasına rağmen belirlenen tarihte ve halen mallar teslim edilşmemiştir üstad.

O halde

1.İhtarname >>> Ödenmiş olan paranın iadesi ve

2.Cezai şart

Yani sorun yok; ödemiş olunana parar ve cezai şartı istediğimize dair bir ihtarname çekilecek. Ödemiş olunan para için takip başlatılmasının daha sonra cezai şart için açılacak davada bir hak kaybına yol açmaz mı diyorsunuz

Evet, böyle düşünüyorum.

Kanımca, burada, sözleşmenin bu maddesini,seçimlik bir cezai şart olarak da yorumlamak da mümkündür, eşke, akdin aynen ifasına ilave olarak cezai şart isteyebileceği yazılı olsaydı,eliniz daha sağlam olurdu,zira, akdin bedelinin 4 katı oranında bir cezai şart söz konusudur. Taraflar tacir olsa dahi, ahlaka, adaba aykırı, bir tarafın iktisaden mahvına sebep olabilecek derecede cezai şartı Yargıtay indiriyor diye biliyorum.Saygılar

Sayın av.mtaçyıldız,

Alıntı: Yazan av.m.taçyıldız ...Müvekkil bir kişi ile yazıcı töner vb şeylerin satımı konusunda anlaşıyor. (1) Satıcı ile bir sözleşme imzalanıyor ve bu sözleşmede; belirtilen malların tarihinde teslim edilmemesi (2) halinde satıcı 35.000 TL ödeyecektir (4) denilerek bir cezai şart koyuluyor. Bu arada müvekkil malların bedeli olan 8.000 TL'yi banka aracılığıyla ödüyor(3). Ancak sözleşmede belirtilen tarihte ve de halen mallar teslim edilmemiş durumda...

(1) Taraflar tacir midir? TTK m.24: "Tacir sıfatını haiz bir borçlu, Borçlar Kanununun 104 üncü maddesinin 2 nci fıkrasiyle 161 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında ve 409 uncu maddesinde yazılı hallerde, fahiş olduğu iddiasiyle bir ücret veya cezanın indirilmesini mahkemeden istiyemez."

(2) Sözleşmede muayyen bir tarih mi kararlaştırılmış? Tarihe ilişkin maddeyi yazmanız mümkün mü?

(3) 8.000 TL sözleşme bedelinin tamamı mıdır? (BK m.81: "Mütekabil taahhütleri muhtevi olan bir akdin ifasını talep eden kimse, akdin şartlarına ve mahiyetine nazaran bir ecelden istifade hakkını haiz olmadıkça kendi borcunu ifa etmiş veya ifasını teklif eylemiş olmak lâzımdır.")

(4) Sözleşmenizde kararlaştırılan cezai şart aslen (akitte muayyen bir tarihte borcun ifası var kabulüyle) BK m.158/2 (Akdin muayyen zamanda veya meşrut mahalde icra edilmemesi halinde tediye olunmak üzere cezai şart kabul edilmiş ise...) muvacehesinde "ifaya ekli cezai şart" ise de; şayet 8.000 TL sözleşme bedelinin tamamı ise cezai şart tutarı 35.000 TL olmakla; borcun akdedilen muayyen zamanda ifa edilmemesi için kararlaştırılmış olsa bile işbu cezai şart, seçimlik cezai şart olarak kabul edilecektir. Çünkü bu tutarda cezai şart, müspet zararın tamamını muhtevidir. Ve alacaklı, hakkaniyet gereği asıl borcu veya cezai şartı talep edebilecektir (oysa ifaya ekli cezai şartta akdin ifası ile beraber cezai şartı talep de mümkündür).

Saygılar...

Alıntı: Yazan BALDIRAN Kanımca, burada, sözleşmenin bu maddesini,seçimlik bir cezai şart olarak da yorumlamak da mümkündür, eşke, akdin aynen ifasına ilave olarak cezai şart isteyebileceği yazılı olsaydı,eliniz daha sağlam olurdu,zira, akdin bedelinin 4 katı oranında bir cezai şart söz konusudur. Taraflar tacir olsa dahi, ahlaka, adaba aykırı, bir tarafın iktisaden mahvına sebep olabilecek derecede cezai şartı Yargıtay indiriyor diye biliyorum.Saygılar

Öncelikle teşekkürler üstad. Keşke sözleşmeyi ben hazırlamış olsaydım inanın sizin dediğiniz gibi yapardım maalesef müvekkil hazırlamış Evet yargıtayın bu konuda birakaç kararı var tacir olsa bile ekonomik olarak yıkımına yol açacaksa cezai şartta indirime gidilmelidir diyor. Yine aynı şekilde bir genel kurul kararı da mevcut.

Alıntı: Yazan Av.Nevra Öksüz Sayın av.mtaçyıldız, (1) Taraflar tacir midir? TTK m.24: "Tacir sıfatını haiz bir borçlu, Borçlar Kanununun 104 üncü maddesinin 2 nci fıkrasiyle 161 inci maddesinin 3 üncü fıkrasında ve 409 uncu maddesinde yazılı hallerde, fahiş olduğu iddiasiyle bir ücret veya cezanın indirilmesini mahkemeden istiyemez." (2) Sözleşmede muayyen bir tarih mi kararlaştırılmış? Tarihe ilişkin maddeyi yazmanız mümkün mü? (3) 8.000 TL sözleşme bedelinin tamamı mıdır? (BK m.81: "Mütekabil taahhütleri muhtevi olan bir akdin ifasını talep eden kimse, akdin şartlarına ve mahiyetine nazaran bir ecelden istifade hakkını haiz olmadıkça kendi borcunu ifa etmiş veya ifasını teklif eylemiş olmak lâzımdır.") (4) Sözleşmenizde kararlaştırılan cezai şart aslen (akitte muayyen bir tarihte borcun ifası var kabulüyle) BK m.158/2 (Akdin muayyen zamanda veya meşrut mahalde icra edilmemesi halinde tediye olunmak üzere cezai şart kabul edilmiş ise...) muvacehesinde "ifaya ekli cezai şart" ise de; şayet 8.000 TL sözleşme bedelinin tamamı ise cezai şart tutarı 35.000 TL olmakla; borcun akdedilen muayyen zamanda ifa edilmemesi için kararlaştırılmış olsa bile işbu cezai şart, seçimlik cezai şart olarak kabul edilecektir. Çünkü bu tutarda cezai şart, müspet zararın tamamını muhtevidir. Ve alacaklı, hakkaniyet gereği asıl borcu veya cezai şartı talep edebilecektir (oysa ifaya ekli cezai şartta akdin ifası ile beraber cezai şartı talep de mümkündür). Saygılar...

Teşekkürler üstadım.

1-Müvekkil tacir yanlız karşı tarafın durumunu halen araştırmaktayız.
2- sözleşmede; "Yukarıda belirtilen mallar alıcıya 08/08/2011 tarihinde teslim edilecektir" yazmakta.
3-8.000 Tl sözleşmede kararlaştırılan bedelin tamamıdır. Zaten bedelin tamamınının müvekkil tarafından ödenmesi beni en çok rahatlatan kısmı
4- Açıkcası ben de sözkonusu cezai şartın ifaya eklenen cezai şart olduğunu düşünüyorum.