Silah Kullanma yetkisi

Değerli arkadaşlar,

Bilindiği üzere CMK m.90 herkesin yakalama yetkisini düzenlemiştir. Buna göre;
"MADDE 90.– (1) Aşağıda belirtilen hâllerde, herkes tarafından geçici olarak yakalama yapılabilir:
a)Kişiye suçu işlerken rastlanması.
b)Suçüstü bir fiilden dolayı izlenen kişinin kaçması olasılığının bulunması veya hemen kimliğini belirleme olanağının bulunmaması...." şeklindedir.
Sorum şu;
CMK 90. maddesindeki şartlar oluştuğunda, kendi özel kanununa göre silah taşıması yasal olan kişiler (örneğin,askerlerin ve özel güvenlik personelinin) yakalama yetkisini kullanırken silah kullanabilir mi? Yakalama yetkisi kullanırken hangi derecede ve tarzda zor kullanılabilir?

Saygılarımla..

Söz konusu kişilerin silah kullanma yetkilerine ilişkin kanunlarında bu alandaki düzenlemeler, bu hükümle çatışacaktır. Bu durumda "kamu menfaati" için hangi tarz davranışın daha üstün tutulması gerektiği tartışması gündeme gelecektir. Meşru müdafaa sınırlarına dayanan ve bir kimsenin hayatına, malına ve ırzına yönelik haksız bir saldırı söz konusu ise asker kişinin bu olaya müdahale etmesi gerektiğini düşünüyorum. Ancak her olur olmaz durumda silah kullanılmamalı.. Yani somut olaya göre tartışılabilecek bir durum. Ayrıca silah kullanan kişinin de öncelikle bu durumda ispat sorunu ile karşılaşması gündeme gelebilir ki kendini aklayamaması halinde ciddi sıkıntıya girecektir. Silahın kullanılması kendi kanununda da bir suçsa bu suçtan beraat için hukuka uygunluk hali söz konusu olmalıdır. Tek başına bu madde her durumda hukuka uygunluk teşkil etmez diye düşünüyorum.

Asker kişilerin silah kullanma yetkileri İç Hizmet Kanununda düzenlenmiş, bunun yanında özel kanunlarda (Kaçakcılık kanunu gibi) o kanuna özel düzenlemeler bulabilirsiniz.

KANUN NO: 5188
ÖZEL GÜVENLİK HİZMETLERİNE DAİR KANUN
Kabul Tarihi: 10 Haziran 2004

MADDE 7.- Özel güvenlik görevlilerinin yetkileri şunlardır:
a) Koruma ve güvenliğini sağladıkları alanlara girmek isteyenleri duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
b) Toplantı, konser, spor müsabakası, sahne gösterileri ve benzeri etkinlikler ile cenaze ve düğün törenlerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
c) 1412 sayılı Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 127 nci maddesine göre yakalama ve yakalama nedeniyle orantılı arama.
d) Görev alanında, haklarında yakalama, tutuklama veya mahkumiyet kararı bulunan kişileri yakalama ve arama.
e) Yangın, deprem gibi tabii afet durumlarında ve imdat istenmesi halinde görev alanındaki işyeri ve konutlara girme.
f) Hava meydanı, liman, gar, istasyon ve terminal gibi toplu ulaşım tesislerinde kimlik sorma, duyarlı kapıdan geçirme, bu kişilerin üstlerini dedektörle arama, eşyaları X-ray cihazından veya benzeri güvenlik sistemlerinden geçirme.
g) Genel kolluk kuvvetlerine derhal bildirmek şartıyla, aramalar sırasında suç teşkil eden veya delil olabilecek ya da suç teşkil etmemekle birlikte tehlike doğurabilecek eşyayı emanete alma.
h) Terk edilmiş ve bulunmuş eşyayı emanete alma.
ı) Kişinin vücudu veya sağlığı bakımından mevcut bir tehlikeden korunması amacıyla yakalama.
j) Olay yerini ve delilleri koruma, bu amaçla Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun 157 nci maddesine göre yakalama.
k) Türk Medeni Kanununun 981 inci maddesine, Borçlar Kanununun 52 nci maddesine, Türk Ceza Kanununun 49 uncu maddesinin birinci fıkrasının (1) ve (2) numaralı bentlerine göre zor kullanma.

MADDE 9.- Bu görevliler 7 nci maddede sayılan yetkileri sadece görevli oldukları süre içinde ve görev alanlarında kullanabilirler.

Özel güvenlik görevlileri silahlarını görev alanı dışına çıkaramazlar. İşlenmiş bir suçun sanığı veya suç işleyeceğinden kuvvetle şüphe edilen kişinin takibi, dışarıdan yapılan saldırılara karşı tedbir alınması, para ve değerli eşya nakli, kişi koruma ve cenaze töreni gibi güzergah ifade eden durumlarda güzergah boyu görev alanı sayılır. Görev alanı, zorunlu hallerde Komisyon kararıyla genişletilebilir.

Zor kullanma ve yakalama yetkilerinin kullanılmasını gerektiren olaylar en seri vasıtayla yetkili genel kolluğa bildirilir; yakalanan kişi ve zapt edilen eşya genel kolluğa teslim edilir.


Yönetmeliğin ilgili maddesi:

Madde 16- Özel güvenlik birimleri ve görevlileri, görev alanında bir suçla karşılaştığında suça el koymak, suçun devamını önlemek, sanığı tespit ve yakalama ile olay yerini ve suç delillerini muhafaza ve yetkili genel kolluğa teslim etmekle görevli ve yetkilidir. Bunlar genel kolluğun olaya el koymasından itibaren araştırma ve delil toplama faaliyetine genel kolluğun talebi halinde yardımcı olur.

Sayın Suat Bey ve diğer arkadaşlara ilgilerinden dolayı teşekkür ediyorum.

Suat bey,sorum özel güvenlik personelinin ve diğer asker kişilerin kendi kanunlarındakileri silah kullanılacak haller değildi. Sorum şu idi;sıfatı ve görevi ne olursa olsun silah taşıma ve kullanma yetkisi bulunan kişiler CMK m.90 göre herkesin yakalamaya yetkili olduğu durumlarda silah kullanabilir mi? Örneğin siz, bir hırsızlığın suçüstü halinde (CMK 90) ruhsatlı tabancanızı kullanarak yakalama yapabilir misiniz? Bu durumda Yeni TCK ya göre meşru müdafa hali var mıdır?

Saygılar..

PVSK " Polis, kendisine veya başkasına yönelik bir saldırı karşısında, zor kullanmaya ilişkin koşullara bağlı kalmaksızın, 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun meşru savunmaya ilişkin hükümleri çerçevesinde savunmada bulunur."

Polis;

a) Meşru savunma hakkının kullanılması kapsamında,

b) Bedenî kuvvet ve maddî güç kullanarak etkisiz hale getiremediği direniş karşısında, bu direnişi kırmak amacıyla ve kıracak ölçüde,

c) Hakkında tutuklama, gözaltına alma, zorla getirme kararı veya yakalama emri verilmiş olan kişilerin ya da suçüstü halinde şüphelinin yakalanmasını sağlamak amacıyla ve sağlayacak ölçüde,

silah kullanmaya yetkilidir. demektedir. Askerler içinde durum aynıdır. Ancak 2803 sayılı kanunun 25. maddesi hükümleri istisnadır.

Ayrıca T.C.K. 25. MADDESİ (1) Gerek kendisine ve gerek başkasına ait bir hakka yönelmiş, gerçekleşen, gerçekleşmesi veya tekrarı muhakkak olan haksız bir saldırıyı o anda hal ve koşullara göre saldırı ile orantılı biçimde defetmek zorunluluğu ile işlenen fiillerden dolayı faile ceza verilmez. DİYEREK BUNEVİ BİR MÜDAHALEYE CEVAZ VERMEKTEDİR.