Haciz ihbarnamesindeki borçluya çek verilmesi halinde 3. kişinin durumu

Merhaba,

Müvekkil şikrete bugün haciz ihbarnamesi tebliğ olmuş, borçlulardan biri ile cari ilişki mevcut ancak borca karşılık ileri keşide tarihli çek verilmiş. çekin keşide tarihi henüz gelmemiş.
Muhasebe kayıtlarında borç karşılığı çek verildiği için alacak- borç gözükmemekte.
Haciz ihbarnamesine bu durumda borçlunun alacağı yoktur diye mi cevap vermek gerekiyor. Çekin karşılığını ödersek, çeki tahsilattan çekemeyiz. Menfi tespit davası açarsak çek cirolandıysa 3. kişiyi bağalamaz.
içinden çıkamadım.

T.C.
YARGITAY
12. HUKUK DAİRESİ
E. 2016/9569
K. 2017/1238
T. 6.2.2017
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı mahkeme kararının müddeti içinde temyizen tetkiki şikayetçi tarafından istenmesi üzerine bu işle ilgili dosya mahallinden daireye gönderilmiş olup, dava dosyası için Tetkik Hakimi ... tarafından düzenlenen rapor dinlendikten ve dosya içerisindeki tüm belgeler okunup incelendikten sonra işin gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Şikayetçi üçüncü kişi ... davalı alacaklı ... Ltd. Şti. tarafından davadışı borçlular hakkında yapılan çeke dayalı kambiyo takibi sebebiyle kendisine haciz ihbarnamesi gönderilen üçüncü kişi ...Ltd. Şti.'nin, takip borçlusu ...Ltd. Şti.'nin alacağına dair ileri tarihli iki çek verildiğine dair cevabı üzerine takip alacaklısının iş bu çeklerin takip borçlusu tarafından şikayetçi muhatap bankaya ibrazı halinde çek bedellerinin çek alacaklısı borçluya ödenmemesi ve çek bedellerine bloke konularak takip dosyasına gönderilmesine dair memur işleminin iptalinin talep edildiği anlaşılmıştır.

Türk Ticaret Kanunu'nun 645. maddesine göre, kıymetli evrak öyle senetlerdir ki, bunlarda mündemiç olan hak senetten ayrı olarak dermeyan edilemediği gibi, başkalarına da devredilemez.

Kambiyo senetlerinin haczi İcra ve İflas Kanununun "mahcuz menkullere dair muhafaza tedbirleri" başlıklı 88. maddesinde düzenlenmiş olup, takip borçlusunun alacaklı durumda bulunduğu kambiyo senetlerinin İİK. 88. madde gereğince haczi mümkün bulunmaktadır. Ancak ilgili maddede cirosu kabil senetler bakımından fiili haciz zorunluluğu getirilmiş bulunmaktadır. Senetlerin muhafaza altına alınması haczin geçerlilik koşuludur. Bu sebeple borçlunun elinde bulunan kambiyo senetlerinin haczi ancak senedin fiilen ele geçirilmesi ile mümkün olup, senet borçlusuna haciz ihbarnamesi gönderilmek suretiyle senede bağlanan alacağın haczi mümkün değildir. Buna karşılık, senedi elinde bulunduran üçüncü kişi açısından başkasına devir imkanı bulunmayan kambiyo senetlerinin ise İİK. 89. maddesinde belirtilen prosedürle haczi mümkündür, zira böyle bir durumda kambiyo senedi "borçlunun üçüncü bir kişi nezdindeki menkul malı" niteliği taşımaktadır.

Öte yandan, icra dairelerinin yetki ve yükümlülükleri İİK. 8-11. maddeleri ile İİK Yönetmeliğinde belirtilmiştir. İcra müdürlüğünün şikayete konu kararında bloke konularak takip borçlusuna ödenmemesi istenen çeklere dair mahkemece verilmiş bir ödeme yasağı kararının bulunmadığı görülmekle birlikte, şikayetçi bankaya 14.10.2015 tarihinde tebliğ edilen müzekkerenin içeriği itibariyle ödeme yasağı olduğu anlaşılmıştır.

Çeke dair ödeme yasağı koyma yetkisi ancak mahkemeye ait olup, alacaklının talebi üzerine icra müdürünün bu yönde bir karar vermesi mümkün değildir.

O halde, yukarda açıklanan sebeplerle takip borçlusu ...Ltd. Şti.'nin üçüncü kişi ..Ltd. Şti.'den alacağına dair olarak borçlu adına düzenlenen ve tedavülü mümkün olan çek bedellerinin haczi mümkün olmadığından şikayetin kabulüyle memur işleminin iptaline karar verilmesi gerekirken, şikayetçinin takip dosyasında taraf olmadığı ve işlemde hukuki yararının bulunmadığı gerekçeleri ile şikayetin reddi yönünde hüküm tesisi isabetsizdir

SONUÇ : Şikayetçinin temyiz itirazlarının kabulüyle mahkeme kararının yukarda yazılı sebeplerle İİK'nun 366 ve HUMK'nun 428. maddeleri uyarınca (BOZULMASINA), peşin alınan harcın istenmesi halinde iadesine, ilamın tebliğinden itibaren 10 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere, 06.02.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi

İİK m.89/I hükmü, hamiline ait olmayan ya da ciro edilebilen bir senede dayanmayan alacak yada borçlunun üçüncü kişi elindeki başka bir taşınır malının haczedilmesi durumunda, icra memurunun borçlu olan gerçek yada tüzelkişiye haciz bildirimi gönderebileceğini belirlemiştir.

İİK m.89’da ise, ciro edilebilen senetlerin icra dairesinde saklanacağı belirtilmiş ve m.90’da bu gibi alacakların tahsilinin icra dairesince yapılacağı açıklanmıştır. Buna göre, bir çek için İİK m.89’a dayanılarak haciz bildirimi gönderilemez. Yasanın buyurucu nitelikteki bu hükümlerine aykırı işlemler nedeniyle, İİK m.16/son gereğince her zaman şikayet yoluna başvurulabilir.” Yargıtay 12. HD. 24.05.1978 T. 1978/4666 E. 1978/4766 K.

Öğretide kabul edilen çek ödeme aracıdır, çekin verilmesi ve karşılığının bulunması ile borçlu borcundan kurtulur. Fakat poliçe yi yaygınlaştırmak yerine ileri keşide tarihli (vadeli) çek uygulaması yasalaştığı için ortaya garip durumlar çıkabiliyor.
Gönderilen haciz ihbarnamesinde doğmuş ve doğacak alacaklar yazıyordu sadece, fakat doğmuş bir alacak var ama ileri keşide tarihli çek tanzim edildiği için henüz ödenmemiş olma durumu borçtan kurtarmaya yeter mi diyordum ki, Sayın Hırs 'ın paylaştığı karar soruma cevap verdi.