Beğenme koşuluna bağlanan reklam sözleşmesi.

Müvekkil şirket, firmalarla ilgili yapmış olduğu reklamları özel tvlerde yayınlamakta ve bu reklam karşılığında firmalardan ücret almaktadır. Müvekkil şirket yapılan iş ile ilgili olarak firmalarla matbu olarak düzenlediği bir sözleşmeyi kullanmaktadır. Ödeme yapılmaması dolayısıyla icra takibine başladığımız borçlu firmalardan bir tanesi yapılan reklam filmini beğenmediğini, beğenmemesi halinde ücret ödemeyeceğini sözleşmeye de not düştüğünü bu yüzden borca itiraz ettiğini belirtmiş. Sözleşme üzerinde borçlunun belirttiği şekilde kendisine ait bir beyan bulunmakta fakat ne kendisinin ne de müvekkil şirket yetkililerinin imzası bu notun yanında bulunmamakta. Müvekkil şirket sözleşmede üzerine düşen bütün yükümlülükleri yerine getirmiş olmasına ve sözleşmenin temelinin borçlu firmanın reklamının yapılması olmasına rağmen borçlu şirketin sırf beğenmedim diyerek borçtan kurtulması mümkün müdür? Olaya özgü net bilgiler bulamadım. Bilgisi olan meslektaşlarımın paylaşımlarını bekliyorum.

Taraflar arasında eser sözleşmesi kurulmuştur.

Sözleşmenin şartlı oluşu, sözleşmenin ifasına engel değildir.

"beğenmeme halinde ücret ödemeyeceğim" şerhinin altında imza olmayışı, şerhin geçersizliğini göstermez. Aksini ispat diğer tarafa düşer. Misal; "bu şerh hile kullanılarak yazılmıştır."

Beğenme kavramı, genel bir kavram olmakla birlikte, kişiye özel bir duygu neticelenmesidir. Buna rağmen bu tip sözleşmelerde ki, bu nevi şartın kabul edilmesi gerekmektedir. Zira, reklam, heykel, resim vb. eserler yüklenicinin hayalgücü ile sınırlı olan, emsali olmayan eserlerdir. Eş söylem ile ortaya çıkartılacak eserin nasıl olacağını, ne şekilde sonuçlanacağını, objektif kriterlere göre önceden belirlemek güçtür.

Ancak, iş sahibi, eserde ayıp (beğenmeme) bulduğu takdirde, buna ilişkin önceden ihtar etme, bilirkişi raporu ile tespit etme gibi yükümlülükleri vardır.(TBK 473-474)

Bu hususların gerçekleşip gerçekleşmediğine bakmanızı öneririm.

İş sahibi, televizyonda yayınlandıktan sonra reklamı beğenmediğini belirtirse, işi örtülü olarak kabul ettiği anlamı da çıkabilir. (TBK 477)İşveren, imkanları varken ihtar yükümlülüğünü gerçekleştermezse eseri kabul etmiş sayılır.(477/2)

İş sahibi tüm yükümlülüklerini ve sorumluluklarını yerine getirdiği takdirde, hakkaniyet ve dürüstlük kuralları çerçevesinde mesele muhakeme ile çözülebilir kanısındayım.

Kolay Gelsin...

Bildiğim kadarıyla,

Reklam filminin çekilmesi, basılması, kaydedilmesi vs. farklı bir iştir; hazırlanmış reklamın yayınlanması ise ayrı bir iştir.

Anlaşılan o ki, müvekkiliniz her iki işi de yapıyor.
Reklam ajansları, hazırladıkları reklamları müşterileri tarafından onaylanmadan kullanamıyorlar. (en azından teammül bu şekilde.)

Sayın Selim Balku'nun da belirttiği gibi, müşteri tarafından onaylanmamış bir reklamın yayınlanmış olup olmadığı da önem arz edecektir.

Saygılar,

Meslektaşlarımın dediği gibi, hazırlanma aşamasından yayınlanma aşamasına kadar olumsuz fikir beyan etmeyen borçlu eseri zımnen kabul etmiş sayılır. Bu durumda karşı tarafın, anılan eserle ilgili sadece müvekkilinizin bilerek ve isteyerek kasten sakladığı hususların olduğu ve söz konusu bu kusurların ilk bakışta müşahede edilemeyecek kusurlar olduğu iddiası geçerli olabilir ki sanırım kendisi sadece "beğenmedim" demekte. Bu durumda MK 2'den yararlanabilirisniz diye düşünüyorum. Zira bir hakkın açıkça kötüye kullanılmasını hukukun korumayacağı açıktır.

Konuya cevap yazan meslektaşlarıma bilgilendirmeleri dolayısıyla çok teşekkür ediyorum. Müvekkil şirket, reklamı yayınlamadan önce reklam veren firmaya CD gönderip teyit alıyor ve daha sonrasında reklam yayınlanıyor. Dolayısıyla firmanın reklamın yayınlanmasının ardından "beğenmedim o yüzden ödeme yapmayacağım" şeklindeki itirazının ben de iyiniyet ve dürüstlük kuralı ile bağdaşmadığını düşünüyorum.

Borçlar hukukunda, "beğenme" kavramı sadece, "beğenme koşuluyla satış" söz konusu olduğunda düşünülecek bir kavramdır. Aksi halde "ayıba karşı tekeffül" durumu söz konusu olur. Olayımızda anlattığınız üzere, beğenme şartıyla satış söz konusu değildir. Çünkü beğenme şartıyla satış olabilmesi için, ortada bir ürünün bulunması ve beğenme şartının gerçekleşmesiyle (sarih veya zımni) sözleşmenin kurulması söz konusu olacaktır. Ancak olayda, bir eser sözleşmesi söz konusudur. Eser sözleşmesinde ise, iş sahibinin taleplerine uygun olarak yüklenicinin bir eseri meydana getirmesi, yüklenicinin edimini tam ve gereği gibi ifa ettiğini sonuçlar. Aksi halde, mutabık kalınan yada daha doğru ifade ile talep edilene uygun bir reklamın yapıldığından şüphe edilmiyorsa ve bu talep ile onama ilişkin yeterli ve inandırı deliller mevcutsa sorununuz çözülebilecektir. İş sahibi ancak ve ancak talep edilenin aksine bir reklam hizmetiyle karşı karşıya kaldıklarını ve bu nedenle ayıplı ifa veya ayıba karşı tekeffül hükümlerinden yararlanabileceklerini iddia edebilir. Nitekim "onay" verdiklerini söylediğinize göre, ortada da gizli ve sonradan görülebilecek bir ayıp söz konusu da değilse, bu konuda hak iddia edemeyeceklerdir. Diyelim ki, ayıba karşı tekeffül hükümlerinden yararlanmış olsalar bile kanunda sınırlı sayıda haklar tanınmıştır. Bu hakların kullanılması da karşı tarafa ihtar edilmesine bağlıdır. Nitekim takip başlatılana kadar bir ihtar da söz konusu değilse, siz her şekilde bu sorunu çözebilecek durumdasınız. Hiç çekinmeden itirazın iptali davasını açmanızı tavsiye ederim. Alternatif olarak direkt alacak davası açmanız da mümkün. Saygılar.