Medeni Kanun 181. maddesi, Anayasa Mahkemesinin İptal Kararı ve 6 ay sonra Yürürlüğe Girme

İptal kararının yürürlüğe gireceği gün neden 6 ay sonraya bırakılmış olabilir?

VII. Miras hakları
Madde 181- Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler.
Boşanma davası devam ederken, ölen davacının mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve davalının kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. (1)

Bu fıkrada yer alan “… davacının …”, “… davalının …” ibareleriAnayasa Mahkemesi’nin 21/1/2010 tarihli ve E.: 2008/102, K.: 2010/14 sayılı Kararı ile iptal edilmiş olup, Kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı 22/10/2010 tarihinden başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi hüküm altına alınmıştır.

Gerekçesi kısaca ;
Bir hukuk davasında taraf olma durumu nedeniyle hukuki durumları itibariyle eşit oldukları açık olan davacı ve davalının mirasçıları arasında, boşanma davasına devam edebilme bakımından farklı düzenlemeler öngörülmesi, davada hakkaniyete uygun bir dengenin kurulmasına engel teşkil ederek, silahların eşitliği ilkesinin ihlâline neden olur. İtiraz konusu kuralla, boşanma davası sırasında ölen davalının mirasçılarına davacının mirasçılarına tanınan davaya devam etme hakkı tanınmamaktadır. Davalının mirasçılarının yargı mercileri önünde dava haklarını kullanmalarının bu şekilde engellenmesi Anayasa’nın 36. maddesinde güvence altına alınan hak arama özgürlüğü alanına yapılmış açık bir müdahale niteliğinde olup, hak arama özgürlüğüyle bağdaşmaz

Sözü edilen kararın bu konudaki gerekçesi aşağıda sunulmuştur:

Saygılarımla


VI- İPTAL KARARININ YÜRÜRLÜĞE GİRECEĞİ GÜN SORUNU
Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasında, “Kanun, kanun hükmünde kararname veya Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğü ya da bunların hükümleri, iptal kararlarının Resmî Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Gereken hallerde Anayasa Mahkemesi iptal hükmünün yürürlüğe gireceği tarihi ayrıca kararlaştırabilir. Bu tarih, kararın Resmî Gazetede yayımlandığı günden başlayarak bir yılı geçemez” denilmekte, Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 53. maddesinin dördüncü fıkrasında da bu kural tekrarlanmaktadır. Maddenin beşinci fıkrasında ise, Anayasa Mahkemesi’nin, iptal halinde meydana gelecek hukuksal boşluğu kamu düzenini tehdit veya kamu yararını ihlâl edici mahiyette görmesi halinde yukarıdaki fıkra hükmünü uygulayacağı belirtilmiştir.
22.11.2001 günlü, 4721 sayılı Türk Medenî Kanunu’nun 181. maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “... davacının...”, “... davalının...” sözcüklerinin” iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte görüldüğünden, yeni yasal düzenleme yapılması amacıyla, Anayasa’nın 153. maddesinin üçüncü fıkrasıyla 2949 sayılı Anayasa Mahkemesinin Kuruluşu ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun’un 53. maddesinin dördüncü ve beşinci fıkraları gereğince iptal hükmünün, kararın Resmi Gazete’de yayımlanmasından başlayarak altı ay sonra yürürlüğe girmesi uygun görülmüştür.

“... davacının...”, “... davalının...” sözcüklerinin” iptal edilmesi nedeniyle doğacak hukuksal boşluk kamu yararını ihlal edici nitelikte görüldüğünden, yeni yasal düzenleme yapılması amacıyla iptal kararının 6 ay sonra yürürlüğe girmesine karar verilmiştir.

Aslında sormak istediğim;
6 ay içinde yeni yasal düzenleme yapılmadığı zaman ne olacak?
Ya da nasıl bir hukuksal boşluk doğuyor ki yürürlüğe girmesi 6 ay sonraya bırakılıyor?

İptal edilmeden önce maddede geçen ‘’davalı’’ ve ‘’davacı’’ sözcükleriyle boşanma davası sırasında ölen davacının mirasçılarına davaya devam etme hakkı tanınmakta fakat davalının mirasçılarına tanınmamaktaydı. Bu sözcükler iptal edilince maddedeki sözcük dizimi dede dişi gibi seyrelir. İptal ile bozulan maddenin kanun koyucu tarafından yeniden düzenlenmesi gereği doğar. Yeniden düzenlenene kadar madde bu haliyle uygulanamaz. Uygulanamazsa boşanma davası sırasında eşlerden biri ölürse mirasçıları boşanma davasına devam edemez. Bu da bir kanun boşluğu yaratır.

İptal kararının altı ay sonra yürürlüğe girmesine karar verildiğinden kanun koyucu bu sürede maddeyi düzenleme fırsatı buldu. Kanun koyucu süresi içinde düzenlemeyi yapmazsa boşanma davası sırasında eşlerden biri ölürse mirasçıları boşanma davasına devam edemez.

Benim anladığım budur. Umarım doğrudur.

Saygılarımla

Alıntı: VII. Miras hakları Madde 181- Boşanan eşler, bu sıfatla birbirlerinin yasal mirasçısı olamazlar ve boşanmadan önce yapılmış olan ölüme bağlı tasarruflarla kendilerine sağlanan hakları, aksi tasarruftan anlaşılmadıkça, kaybederler. Boşanma davası devam ederken, ölen ... mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve .... kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. (1)

Altı ay içinde yasal düzenleme yapıl-a-mazsa, gecikirse vb. ve ben yargıç olsam ilk boşluğa "in", ikinci boşluğa da "diğerinin" ibarelerini ekler; seyrelen dede dişini kanunun lafzi ve gai yorumuyla tamamlardım

Saygılarımla

Boşluk yok davacı ile davalı aarsındaki eşitsizlik giderildi.Metin şık olmadı ama metin tbmmce düzeltilmese bile maddeyi parentez içlerindeki kelimeleri ekleyerek anlamak gerekir.

Boşanma davası devam ederken, ölen(İN) mirasçılarından birisinin davaya devam etmesi ve (taraflardan birinin) kusurunun ispatlanması hâlinde de yukarıdaki fıkra hükmü uygulanır. (1)