Mutlak butlanlı evlilik ve konuyla ilgili yargıtay kararı

Herkese merhabalar. Aile hukuku dersimizde yargıtay karar incelemesi yapmamız istendi ve kararın eleştirilebilir olması avantajımıza olacağı söylendi. Kendi yaptığım araştırma sonucunda mutlak butlanla evlilikle ilgili bulduğum yargıtay kararları çok fazla eleştirelebilir nitelikte değil nispi butlanla ilgili birçok karar olmasına rağmen mutlak butlan kararları birbirine benzer ve basit düzeyde. Kazancı ve ths'de aradım ve istediğim nitelikte (özellikle muhalefet şerhli) bir karar bulamadım. Sizden ricam eğer böyle bir karar elinizde mevcutsa ya da bakıpta bulabileceğim başka bir yer biliyorsanız yardımcı olmanız. Şimdiden çok teşekkür ederim.

Araştırma yaptığıma dair bulduğum kararlardan birini koyuyorum.

T.C.

YARGITAY

2. HUKUK DAİRESİ

E. 2002/15064

K. 2003/917

T. 23.1.2003

• AKIL HASTALIĞI (Eşlerden Birinin Evlenmeye Engel Olacak Derecede Akıl Hastası Olması Hali - Mutlak Butlan Sebebi Olarak Kabulü)

• MUTLAK BUTLAN SEBEBİ (Eşlerden Birinin Evlenmeye Engel Olacak Derecede Akıl Hastası Olması Hali)

• EVLENMENİN İPTALİ DAVALARI (Evlilik Yürürlükten Kaldırılan MK. Zamanında Olsa Bile 1.1.2002 Tarihinde Yürürlüğe Giren MK. Hükümlerine Tabi Olacağı)

4721/m.145

4722/m.9/3

743/m.112/2, 89

ÖZET : MK.nun 145. maddesiyle "eşlerden birinin evlenmeye engel olacak derecede akıl hastası olması halini" mutlak butlan sebebi olarak kabul edilmiştir. Evlilik yürürlükten kaldırılan MK. zamanında olsa bile 4722 sayılı Yasanın 9/3 maddesi hükmüne göre evlenmenin iptali davaları 1.1.2002 tarihinde yürürlüğe giren MK. hükümlerine tabidir.
DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:
KARAR : 1 Ocak 2002 tarihinde yürürlüğe giren 4721 sayılı Türk Medeni Kanununun 145. maddesinde; yürürlükten kaldırılan 743 sayılı Türk Kanunu Medenisinden (TMK. m. 112/2, 89) farklı olarak "eşlerden birinde evlenmeye engel olacak derecede akıl hastalığı bulunması" mutlak butlanla sakatlık sebebi olarak kabul edilmiştir.
Türk Medeni Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama Şekli Hakkındaki 4722 sayılı Kanunun 9/3. maddesine göre "..eski hukuka göre geçerli olmayan evlenmenin iptali, Türk Medeni Kanunu hükümlerine tabidir.." Bu hükme göre davada, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu hükümlerinin uygulanacağı açık ve tartışmasızdır.
Olayda, evlenme 3.4.1996 tarihinde gerçekleşmiştir. Mahkemece hükme esas alınan E. Numune Hastanesinin 8.8.1996 tarihindeki muayene sonucu verdiği Sağlık Kurulu Raporunda, evlenenlerden kadında tesbit edilen kronik psikoz hastalığının, evlenmeye engel olacak nitelik ve derecede olup olmadığı belirtilmediği gibi, hastalığın evlenme tarihinde var olup olmadığına ilişkin de bir açıklama bulunmamaktadır. Rapor eksik ve hükme esas alınacak yeterlikte değildir. O halde mahkemece yapılacak iş, davalı Yosma'nın Eğitim ve Araştırma Hastanesine sevkinin sağlanarak, hastanece gerekli görüldüğü takdirde müşahade altına da alınmak suretiyle muayenesinin yapılması ve evlenme tarihinde evlenmeye engel olacak derecede bir akıl hastalığının bulunup bulunmadığının resmi sağlık kurulu raporu ile saptanması ve hasıl olacak sonucu uyarınca karar verilmesinden ibarettir. Eksik inceleme ile hüküm tesisi usul ve yasaya aykırıdır.
SONUÇ : Temyiz olunan hükmün yukarıda gösterilen sebeple (BOZULMASINA), temyiz peşin harcının yatırana geri verilmesine 23.1.2003 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Alıntı: Yazan Halil Çiftçi Kendi yaptığım araştırma sonucunda mutlak butlanla evlilikle ilgili bulduğum yargıtay kararları çok fazla eleştirelebilir nitelikte değil nispi butlanla ilgili birçok karar olmasına rağmen mutlak butlan kararları birbirine benzer ve basit düzeyde.

Son derece haklısınız. Zira mutlak butlan sebepleri Medeni Kanun madde 145'de sayılmıştır ve bu sebeplerden başka sebeplerden dolayı mutlak butlan davası açılamaz. Yani sınırlı sayı ilkesi geçerlidir ve maddede sebepler çok açıkça zikredilmiştir. Nispi butlan üzerine yoğunlaşmanı tavsiye ederek eğer varsa, tartışmalı bir kararı bizimle paylaşan olursa çok sevinirim.

mevcut bir karar var ancak eski medeni kanun hükümlerine göre verilmiştir umarım işinize yarar

T.C.
YARGITAY
2. Hukuk Dairesi

Esas : 2000/7338
Karar : 2000/9756
Tarih : 13.07.2000

ÖZET : Davacı davalı ile evlendirilmiş ise de on beş yaşını ikmal etmediği durumda hakimin izni alınmamıştır. Şu durumda hakim hükümü almadan davacıyı evlenme ehliyetine sahip olduğunu kabul mümkün olmadığından evlilik yok hükmündedir. Yok olan evliliğin butlanı da söz konusu olamaz. Hatta davacının bu davada sıfatından dahi söz edilemez.

(743 sayılı MK. m. 88, 108)

KARAR METNİ :
Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunarak gereği görüşülüp düşünüldü.

Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasal gerektirici nedenlere ve özellikle ondört yaşını bitirmiş olan bir kadının evlenmesine hakim tarafından izin verilmeden nikah yapılması nedeniyle ilgili bir butlan davası ve karar olmamasına göre yerinde bulunmayan temyiz isteğinin reddiyle usul ve yasaya uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine peşin alınan harcın mahsubuna oyçokluğuyla karar verildi. 13.07.2000

MUHALEFET ŞERHİ

Medeni Kanunumuz evlenme ehliyetini genel olarak belirlediği hak ehliyetinden (MK. 8) ayrı olarak 88. maddesi ile düzenlemiştir. "Erkek onyedi, kadın onbeş yaşını ikmal etmedikçe evlenemez. Şu kadar ki hakim, fevkalade hallerde ve pek mühim bir sebebe mebni... ondört yaşını bitirmiş olan bir kadının evlenmesine müsaade edebilir." Medeni Kanunumuz batıl olan evlenmeleri de ayrıca 112 ve müteakip maddesinde göstermiş 124. maddesinde de "evlenmenin butlanı ancak hakimin kararı ile hüküm ifade eder" kuralını getirmiş, aynı maddenin 2. fıkrasında mutlak butlan hallerinde dahi bu evlenmenin sahih bir evlenmenin tüm sonuçlarını kazanacağı kuralı genel olarak butlanın sonuçlarından değişik bir şekilde düzenlenmiştir. Bu kuralları Medeni Yasasının 112 ve müteakip butlan sebepleri dışındaki hallere teşmil etmek mümkün olamaz. Başka bir deyişle evlenme ehliyetinin yaş kuralına uymadan her nasılsa yapılmış evlenmeler ile, Anayasamızın 174. maddesi ile teminat altına alınmış olan 108. madde de gösterilen resmi memur huzurunda yapılmamış, fakat tarafların resmi memur zannı ile o kişi huzurunda irade açıklaması yaptıkları hallerde durumun ne olacağı kanunda hükme bağlanmamıştır.

Kanun Butlan hallerini açıkça belirlediğine göre, kanunda gösterilmeyenin dışında ki ehliyetsizliğin yaptırımının yokluk olması nedeniyle düzenlenmediğini kabul etmek zorunludur. Aksi hal kamu düzeni ile sıkı sıkıya İlişkili, evlenme ehliyetine dair yaş sının ile resmi memur huzurunda işlem şartının dolanılmasına imkan verir. Prof. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu´da Aile Hukuk adlı (1965 baskı) eserinin 58. sayfasında bu durumda nikahın yok sayılması gerektiği fikrini Yüksek Yargıtay´a atfen açıklıyor.

Davacı 24.09.1983 doğumlu olup 02.09.1998 gününde davalı ile evlendirilmiş ise de 15 yaşını ikmal etmediği durumda Medeni Yasanın 88/2. maddesi uyarınca Hakimin izni alınmamıştır. Şu durumda Hakim Hükümü almadan davacıyı evlenme ehliyetine sahip olduğunu kabul mümkün olmadığından evlilik yok hükmündedir. Yok olan evliliğin Medeni Yasanın 118. maddesi uyarınca butlanı da söz konusu olamaz. Hatta davacının bu davada sıfatından dahi söz edilemez. Ret kararı öncelikle bu gerekçelerle ve sonucu itibariyle doğru olup hüküm bu gerekçe ile onanmalıdır.

Kaynak : Corpus Arşiv No:2-53

Ödevim mutlak butlanla olan olmak zorunda. Verdiğiniz kararı incelemenin doğru olup olmayacağından tam olarak emin olamamıştım. Bildiğiniz gibi medeni kanun değişti ve ödevi o şekilde yapmamın nasıl karşılanacağını tam olarak bilemediğimden pek tercih etmeyi düşünmüyorum. O şekilde yapmanın eski ve yeni kanun karşılaştırması olacağı fikrinedyim, meğer ki bu kararı incelemek benim için çok daha güzel olur.

kütüphanedeki bilgisayarda Kazancı Programından bulabilirsiniz.

Bu tür kararlara ulaşmanın yolu hocaların kitaplarında yahut konuyla ilgili doktora/yüksek lisans çalışmalarında yapılan atıflardır. Bunlara bir bakın derim? İstanbul Hukuk kütüphanesinde mutlak butlan ile ilgili tezleri araştırın.