Sözleşme Maddesi Yorumu

Sayın Üyeler
Akaryakıt alımı ile ilgili bir sözleşme yapılıyor ve sözleşmeye şöyle bir madde konuluyor: "Yakıt Bedeli 1 aylık süre içerisinde ödenir. Ancak, Alıcının maddi olarak sıkıntıya düşmesi ile 1 aylık sürenin aşılması halinde, satıcı vade farkı talebinde bulunmayacaktır.."
Alıcı kooperatifin aylık geliri 4 milyardır. Akaryakıt şirketi kooperatifin kapasitesi ve gelirini bilmektedir. 2 adet 9 ve 11 milyarlık fatura bedelleri her ay taksitler halinde (elindeki ödeme imkanları dahilinde)ödeniyor. Son ödemeden önce akaryakıt şirketi telgraf çekerek bakiye borcun ödenmesini ihtar ediyor. (faiz vs talebi yok) Bu telgraftan 2 gün sonra kooperatif borç para bulup bakiye kısmı kapatıyor.
Ana paranın tamamı ödenmiş halde iken %70 ticari faiz isteyerek vade farkını talep ediyorlar.
Sizce sözleşmeye konulan bu madde nasıl yorumlanmalı?
Saygılarımla

Sayın buketoz,

Vade farkı ile ticari faiz farklı kavramlardır. Vade farkı istenmeyeceğine dair sözleşme maddesi bulunması, dayanağını yasadan alan ticari faizin istenmesine engel değildir. Bu konuda Sayın Av.Cengiz İlhan üstadımızın sitemizde yayınlanan bir çalışmasına aşağıdaki adresten ulaşabilirsiniz:

http://www.turkhukuksitesi.com/faq/vade_farki.shtml


Ancak Borçlar kanununa göre, alacağını bir ihtirazi kayıt ileri sürmeden alan alacaklı sonradan faiz talebinde bulunamaz. Çünkü ''asıl borç sona erince fer'i borçlar da sona erer''
Bence savunma bu hükme göre yapılmalı:


ÜÇÜNCÜ BAP
Borçların sukutu

(A) BORÇLARIN FERİLERİNİN SUKUTU

Madde 113 - Asıl borç tediye ile veya sair bir suretle sakıt olduğu takdir-
de kefalet ve rehin ve sair fer'i haklar dahi sakıt olur.
Evvelce işleyen faizleri talep hakkının mahfuz bulunduğu beyan edilmiş ve-
ya hal icabından neşet eylemiş olmadıkça bu faizler talep olunamaz.
Gayrimenkul rehine ve kıymetli evraka ve konkordatoya müteallik hususi hükümler mahfuzdur.
...................
İhtarnamede ve ödeme yapıldığına ilişkin makbuzlarda böyle bir ''faiz hakkı saklı kalmak üzere'' çekincesi yoksa faiz istemi ile açılan dava reddedilir.

Saygılarımla

Bir Dost

Sayın Bir Dost,
Sorumu yanıtladığınız için teşekkür ederim. BK 101 ve BK 88'e göre de bu davanın reddedilmesi gerektiği kanısındayım.
Ancak bu davadaki bilirkişi "Alıcının maddi sıkıntıya düşmüş olması "şartına takılmış durumda. Bu davamdaki bilirkişi bir mali müşavir. Sayın bilirkişi raporunun neredeyse tamamında maddi sıkıntı hali gerçekleşmiş mi gerçekleşmemiş mi onu tartışmış delillerimin bir kısmını incelememiş, tarafların mekanlarına gidip defter ve belgelerini inceleme hakkı kendisine tanınmış iken bunları yapmamış ve dosyada şunlar şunlar da olsaydı o zaman maddi sıkıntı olup olmadığı konuda bir karar verebilirdim şeklinde beyanda bulunmuş.
Bu rapora itiraz edeceğim. Yardımlarınız için teşekkür ederim.
Saygılarımla

Sayın Buketoz,

Bilirkişi vade farkı uygulanma şartının oluşup oluşmadığını inceliyor görünüyor. Ancak sayın bir dost'un da belirttiği gibi asıl alacağın ihtirazi kayıtsız kabul edilmiş olması karşısında bunu incelemenin bir gereği kalmıyor. Bilirkişi bu noktayı gözden kaçırmış görünüyor. Aslında böyle bir konunun bilirkişiye gitmesi ayrı bir merak konusu.

Merhaba,

'Vade farkı' talep edebilmek için taraflar arasında yazılı vade farkı sözleşmesi veya bu yönde bir temammül oluşmuş olması gerekir. Artık Yargıtay Fatura altında yazılı 'vade farkı şartı taşıyan' ibareleri , faturaya itiraz edilmemiş olsa bile, geçerli saymıyor.

Ticari faizin talep edilebilmesi içinde mutlaka alacaklının borçluyu temerrüde düşürmüş olması gerekiyor. Borçlu İhtarname ile temerrüde düşürüldüğüne göre alacaklı yürürlükte olan %48 ticari faiz talep edebilir.

Ama görünen o ki bu davayı vade farkı konusunda bir uygulama yada sözleşme yoksa "ihtirazi kayıt" meselesi çözecek.

Ayrıca bilirkişinin sözleşmede ki şartların gerçekleşip gerçekleşmediğini inceleme gibi bir insiyatifide yok ki . Bu hakimin görevi. Zaten tarafların defterlerini incelememiş olması bile eksik inceleme nedeni ile bir bozma nedenidir.

Bakalım sonuç ne olacak

Sayın Meslektaşlarım,
Bugün bahsini ettiğim davanın duruşmasına girdim. Hakim bilirkişi raporuna dikkate almadı. Karşı tarafa benim müvekkil kooperatif ile aralarında vade farkı konusunda teamül olup olmadığını sordu. Hayır yanıtını alınca davanın reddine karar verdi.
Hakim karşı tarafa Yargıtayın kararından bahsetti. Bu karar sanırım Sayın Devilsadvocate'in bahsettiği karar olacak.
Sayın Bir dost'un bana önermiş olduğu Av. Cengiz İlhan'ın makalesini okudum ve çok faydalı olduğunu düşünüyorum.
Görüşlerinizi bildirdiğiniz için tekrar teşekkür ederim.
Saygılarımla

Sayın Buket Öz yorumla ilgili bir metin gönderiyorum size umarım faydalı olur.
Türk Medeni Kanununun iktibas edildiği İsviçre’de İsviçre Federal Mahkemesinin kabul ettiği, Türk ve İsviçre doktrininde hakim görüşe göre; sözleşmenin lafzı önemli olmakla birlikte şayet lafız muğlak ise hakim söz ve deyimlerin lafzi anlamına bağlı kalmamalı, tarafların gerçek veya farazi iradelerini araştırmalıdır.Ayrıca sözleşmenin lafzı, sözleşmenin amacıyla çeliştiği taktirde de hakim lafza bağlı kalmamalıdır( Jaggi/ Gauch.Art 18.N.428; Kramer, Art.18.N.47; Kaplan, sh 61-62 ) Hizmet ve kira sözleşmeleri gibi sosyal ve ekonomik amaçlarla borçlu durumundaki işçi ve kiracıyı koruma amacı güden sözleşmelerde, yoruma tabi söz ve deyime, şüphe halinde borçlu lehine anlam verilmelidr(Jaggi/ Gauch.Art 18.N.448-449; Kramer, Art.18.N.47; Kaplan, sh 61-62) Sayın Mahkemece sözleşmenin yorumunda hataya düşülerek tarafımca temerrüde düşüldüğü hatalı kararına varılmıştır.

Sözleşmelerin yorumuyla ilgili benim bildiğim en iyi kaynak Fikret Eren'in 2 ciltlik borçlar genel kitabı meselenizle ilgili tüm detayları bulabilirsiniz