Dernekler Kanununa Aykırılık

Merhaba Arkadaşlar,

Sizlerin görüşünü almak istediğim bir konu var.

Yıllardır faliyet gösteren bir dernek yönetimi son iki yıl içinde iki kişinin eline geçiyor. Bu kişiler, bir yıl önce derneğin faliyet konusu ile ilgili bir şirket kuruyorlar. Şu anda derneğin yönetim kurulu başkanı bu şirketinin ortağı, şirket kuruluduğunda derneğin yönetim kurulu başkanı olan kişide, diğer ortak.

Şirketin telefonu ile derneğin tel. numarası aynı ve telefonu açan kişi şirketin adını söylerek tel. açıyor. Tel. bakan kişi şirketin satış elemanı ve aynı zamanda derneğin idari işlerden sorumlu personeli.

Derneğin katıldığı her fuar ve bunun gibi şeylerde bu şirkette var.

Derneği arayıp faliyetiyle ilgili hizmet alınabilecek hangi firmalar var dendiğinde ise, sadece kendi firmalarının adı söyleniyor ve onun anlaşmalı firma olduğu söyleniyor.

Şirket sahibi ve dernek yönetim kurulu başakanı olan kimseler, bu derneği kullanarak, bir yıllık firmalarının çok uzun sürede kat edebileceği yolu 1 yıl gibi kısa bir sürede aldılar.

Bu konuyla ilgili neler yapılabilir. Valiliğe şikayette bulunulması yeterli olabilir mi? Bundan bir sonuç alabilirmiyiz.

Dernekler Kanuna aykırılağa ilişkin kararlar bulabileceğim bir yer var mı?

İlgi gösteren ve bilgi veren arkadaşlara şimdiden teşekkürler

Sayın Berrin Leyla,

5253 sayılı DERNEKLER KANUNU’nun ilgili hükümleri aşağıdadır. Bu hükümlere dayanarak yöneticilerinin cezalandırılması istenebilir kanısındayım.
Ancak hemen altındaki Danıştay kararının içeriğinden de sanki dernekler ticaretle uğraşabilirmiş gibi bir anlam çıkmakta. Fakat, “derneğin ticari faaliyeti” ile “derneğin bir şirketin karlılığı için kullanılması” arasındaki farkı mahkemeye kanıtlayabilirseniz sonuç lehe olabilir.
En sonda sunulan Danıştay İçtihatı Birleştirme Genel Kurul kararı da derneklerin ticari işleri hakkında mahkemeyi bağlayıcı bir dayanak olarak kullanılabilir. .

Ayrıca, TTK haksız rekabet hükümlerine göre de şirket aleyhine dava açılabilir kanısındayım ama ticaret hukukunu çok iyi bilmediğinden bu konuda uzmanların görüşlerini beklemekte fayda var.

Saygılarımla

Bir Dost

MADDE 30.- Dernekler;
a) Tüzüklerinde gösterilen amaç ve bu amacı gerçekleştirmek üzere sürdürüleceği belirtilen çalışma konuları dışında faaliyette bulunamazlar.

MADDE 32
f) Her ne suretle olursa olsun kendisine tevdi olunan derneğe ait para veya para hükmündeki evrak, senet veya sair malları kendisinin veya başkasının menfaatine olarak sarf veya istihlak veya rehneden veya satan, gizleyen, imha, inkar, tahrif veya tağyir eden yönetim kurulu başkanı ve üyeleri veya denetçiler ile derneğin diğer personeli fiilleri daha ağır bir cezayı gerektirmediği takdirde, altı aydan iki yıla kadar hapis ve beşyüzmilyon liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır.

o) 30 uncu maddenin (a) bendinde belirtilen yasağa aykırı hareket eden dernek yöneticileri beşyüzmilyon liradan birmilyar liraya kadar ağır para cezası ile cezalandırılır, tekerrürü halinde ağır para cezası yarı nispetinde artırılarak hükmolunur.

T.C.
DANIŞTAY
3. DAİRE
E. 1998/1779
K. 1999/1696
T. 4.5.1999
• DERNEK GELİRLERİ ( Ticari Nitelik Taşıyan Dernek Faaliyeti - Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti Gerektirdiği - Faaliyetin Devamlılık Arzetmesi )
• KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ ( Derneklerin Ticari Nitelik Taşıyan Faaliyetleri - Faaliyetin Devamlılık Arzetmesi )
• TİCARİ NİTELİK TAŞIYAN DERNEK FAALİYETİ ( Kurumlar Vergisi Mükellefiyeti - Faaliyetin Devamlılık Arzetmesi )

T.C.
DANIŞTAY
İÇTİHADI BİRLEŞTİRME GENEL KURULU
E. 1992/2
K. 1994/2
T. 16.6.1994
• DERNEKLERİN TİCARİ FAALİYETLERİNDE KURUMLAR VERGİSİ ( İktisadi İşletmeler )
• KURUMLAR VERGİSİ MÜKELLEFİYETİ ( Derneklerin Ticari Faaliyetleri - İktisadi İşletme )
• İKTİSADİ İŞLETME SAYILMA ( Derneklerin Ticari Faaliyeti )

(kararlar uzun olduğu için metinleri mesaja sığmadı)

Sayın Berrın Leyla,

Bahsettiğiniz derneğin ve şirketin ne işle uğraştığını yazmadığınız için olayı ancak genel örnekle değerlendirebilme olanağımız var.

Derneğimizin ismi "Kanarya Sevenler Derneği" olsun ve bu derneğin yönetim kurulu üyelerinin kanarya ihracatı veya ithalatı yapan bir şirket kurduklarını farz edelim. Örneği biraz geliştirip, dernek ve şirketin aynı büroda faaliyet gösterdiklerini ve büro hizmetlisinin hem derneğin hem de şirketin günlük işleri ile uğraştığını farz edelim.

1. Yönetim kurulu üyeleri, derneğin hukuki kişiliğini işe karıştırmadan özel kişi olarak kendi adlarına ticari faaliyette bulunabilirler. Beraberce bir şirket’te kurabilirler. Dernekler kanunu kanarya sevenler derneği başkanının kanarya ticareti ile uğraşmasını yasaklamaz. Ortada derneğin değil, dernek yönetim kurulu üyelerinin özel faaliyetleri var.
2. aynı durum derneğin ve şirketin büro işlerini yürüten eleman için"de geçerli. Ücretinin ne kadarını dernekten nekadarını şirketten alacağı ve işgücünün ne kadarını derneğe ne kadarını şirkete ayıracağı belli olduğu sürece sorun çıkmaz. Belirttiklerim vergi ve muhasebe için de geçerli, derneğin ve şirketin işleri birbirinden bağımsız olarak yürütüldüğü sürece.
3. Derneğin ve şirketin aynı fuarlara katılmalarıda, özellikle aynı elemanlardan faydalanıp masraflarını düşük tutmaları noktasından bakıldığında akla yatkın bir durum.
4. Firmanın/Şirketin kısa bir sürede gelişmeside normal bence. Normal olmasa bile dernek ve şirket yöneticilerinin kanuna aykırı herhangi bir davranışları tesbit edilmediği sürece böyle kabul etmek zorundayız.

Olayın detaylarını tam olarak bilmemekle beraber, dernekler kanununun olaya uygulanamıyacağı düşüncesindeyim.

Bir sonuca götürür mü bilmiyorum ama olayı haksız rekabet yönünden değerlendirin.Eğer şirket, faaliyet alanına giren konularda gereken belirli bilgileri sadece ve sadece dernek üzerinden elde edebiliyorsa ve derneği bu gibi konularda alet olarak kullanıyorsa, aynı dalda faaliyet gösteren diğer şirketlere karşı avantajlı bir durumdadır ve haksız bir kazanç elde etmektedir.

Derneğin birde genel kurulu ve haysiyet divanı var herhalde, onlar durumu nasıl değerlendiriyor?

Saygılarımla

Derneğin tüzüğünde yazması koşuluyla ticari işletme işletmesi caizdir.Ancak olayımızda bunun olmadığı,bir amacı gerçekleştirmek üzere oluşturulan gönüllü birlikteliğin birilerinin ticari çıkarları için kullanıldığı anlaşılmaktadır.Bu konuda derrneklerin denetlenmesiyle ilgili özel birime bir şekilde ulaşılırsa uzmanlıkları gereği problem yasaya,kamunun ve dernek üyelerinin yararına çözülecektir inancındayım.Saygılarımla...