hangi faiz oranları uygulanır?

Taraflar arasında yapılan sözleşme ile A 50.000 YTL karşılığında inşa edeceği binadan B'ye daire satıyor. Anlaşmaya belirlenen tarihte inşaata başlanmaması durumunda verilen 50.000 YTL'nin faizi ile geri ödenmesi gereği de yazılıyor. Belirlenen tarihte inşaata başlanamıyor ve ödeme ilamsız takip yolu ile isteniyor. Uygulanacak faiz oranı yasal faiz mi, ticari faiz mi olacak? Sözleşme de sadece faizi ile geri ödenecektir hükmü yer alıyor?

Sayın Meslektaşım,
Alım-satımın ticari iş olması sebebiyle ticari faiz isteyebileceğinizi düşünüyorum.Taraflardan biri tacir olmasa da iş konusu ticari olduğu için ticari faiz talep edebilirsiniz.
Aşağıdaki örnek kararda her ne kadar mal sahipleri talep etmişseler de reeskont faizine hükmedilmiştir.Benimde pek çok davamda ticari faize hükmedildi.
Yine faiz talep edilebilmesi için yüklenicinin temerrüde düşürülmesi gerektiği kanaatindeyim.
Saygılarımla
T.C.

YARGITAY

15. HUKUK DAİRESİ

E. 2001/4905

K. 2001/5093

T. 8.11.2001

• TİCARİ İŞ ( Her Çeşit İmalat ve İnşaat İşlerinin Ticari İş Sayılması )

• TEMERRÜT FAİZİ ( Ticari İşlerde Temerrüt Faizinin T.C.Merkez Bankasının Kısa Vadeli Krediler İçin Öngördüğü Reeskont Faiz Oranına Göre İstenmesi )

• KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ ( Her Çeşit İmalat ve İnşaat İşlerinin Ticari İş Sayılması )

• REESKONT FAİZİ ( Ticari İşlere Uygulanacak Faiz )

818/m.355

6762/m.12

3095/m.2


ÖZET : Taraflar arasındaki uyuşmazlık kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, her çeşit imalat ve inşaat işleri ticari iş sayıldığından ve ticari işlerde temerrüt faizi, T.C. Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranına göre istenebileceğinden hüküm altına alınan alacağa yasal faiz yürütülmesi hatalıdır.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davacı vekili tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : 1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dava dilekçesinde hüküm altına alınan alacağa reeskont faiz yürütülmesi talep edilmiş, mahkemece alacağın yasal faizi ile tahsiline karar verilmiştir.
Yanlar arasındaki uyuşmazlık kat karşılığı inşaat sözleşmesinden kaynaklanmakta olup, TTK.nun 12/3 maddesine göre her çeşit imalat ve inşaat işleri ticari iş sayıldığından ve 3095 sayılı yasanın 2/III. maddesi uyarınca ticari işlerde temerrüt faizi, T.C. Merkez Bankası'nın kısa vadeli krediler için öngördüğü reeskont faiz oranına göre istenebileceğinden hüküm altına alınan alacağa yasal faiz yürütülmesi doğru olmamış, kararın bu yönden bozulması gerekmiş ise de yanlışlığın giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden HUMK.nun 438/VII. maddesi uyarınca hükmün düzeltilerek onanması uygun görülmüştür.
SONUÇ : Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle davacının diğer temyiz itirazlarının reddine, 2. bentte yazılı nedenlerle, hüküm fıkrasının birinci bendinin, ikinci ve üçüncü satırında yer alan "yasal faizi ile" ibaresinin hüküm fıkrasından çıkartılmasına, yerine "T.C. Merkez Bankasının kısa vadeli krediler için uyguladığı %80 ve değişen oranlarda reeskont faizi ile" kelime ve dizelerinin eklenmesine hükmün değiştirilmiş ve düzeltilmiş bu şekli ile ONANMASINA, aşağıda yazılı bakiye 1.160.000 lira ilam harcının temyiz eden davacıdan alınmasına, 8.11.2001 gününde oybirliğiyle karar verildi.





T.C.

YARGITAY

15. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/311

K. 2006/1373

T. 13.3.2006

• ISLAH YOLUYLA MÜDDEABİHİN ARTIRILMASI ( Dava Açıldığındaki İlk Değere Temerrüt Tarihinden Islah Edilen Kısma İse Talep Doğrultusunda Dava Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gereği - Eksik ve Ayıplı İşler Nedeniyle Tazminat )

• EKSİK VE AYIPLI İŞLER NEDENİYLE TAZMİNAT ( Islah ile Müddeabihin Artırılması ve Dava Tarihinden İtibaren Faiz Talep Etmeleri - Dava Açıldığındaki İlk Değere Temerrüt Tarihinden Islah Edilen Kısma İse Talep Doğrultusunda Dava Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gereği )

• FAİZİN BAŞLANGICININ TESPİTİ ( Dava Açıldığındaki İlk Değere Temerrüt Tarihinden Islah Edilen Kısma İse Talep Doğrultusunda Dava Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gereği )

• KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ ( Dava Açıldığındaki İlk Değere Temerrüt Tarihinden Islah Edilen Kısma İse Talep Doğrultusunda Dava Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gereği )

• YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜ ( Dava Tarihinden Önce İhtar İle Temerrüde Düşmesi - Dava Açıldığındaki İlk Değere Temerrüt Tarihinden Islah Edilen Kısma İse Talep Doğrultusunda Dava Tarihinden İtibaren Faiz Yürütülmesi Gereği )

1086/m.83

818/m.355


ÖZET : Dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı eksik ve ayıplı işler bedeli ile geç teslim nedeniyle kira tazminatı istemine ilişkindir.
Davalı yüklenici, dava tarihinden önce ihtar ile temerrüde düşmüştür. Davacı arsa sahipleri yargılama esnasında davayı ıslah ederek müddeabihi artırmışlar ve dava tarihinden itibaren faiz talep etmişlerdir. Buna göre, dava açıldığındaki ilk değere temerrüt tarihinden, ıslah edilen kısma ise talep doğrultusunda dava tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekir.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki davalı tarafından istenmiş ve temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Dava, kat karşılığı inşaat sözleşmesine dayalı eksik ve ayıplı işler bedeli ile geç teslim nedeniyle kira tazminatı istemine ilişkindir.
Davacı arsa sahipleri, asıl davada fazlaya ilişkin haklarını saklı tutarak 1 milyar TL'nin 12.05.2003 ihtar tarihinden, 03.05.2004 harç tarihli ıslah dilekçesinde ise 17.773.685.000 TL'nin dava tarihinden reeskont faiziyle tahsilini talep etmişler, mahkemece davanın kabulü ile tüm alacağın 25.07.2003 temerrüt tarihinden faiziyle tahsiline karar verilmiş, karar davalı yüklenici tarafından temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalının aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan diğer temyiz taleplerinin reddi gerekmiştir.
2- Mahkemece hükme esas alınan bilirkişi raporunda, davacı arsa sahiplerine ait bağımsız bölümlerde eksik ve ayıplı işler bedeli 3.428.960.000 TL., ortak yerlerden davacılar hissesine düşen bedel 2.580.000.000 TL., kira kaybı ise 12.033.000.000 TL. olarak belirlenmiş olmakla, toplam 18.041.960.000 TL'nin hüküm altına alınması gerekirken, hesap hatası sonucu 18.773.685.000 TL'ye hükmedilmiş olması doğru görülmemiştir.
3- Davalı yüklenici, dava tarihinden önce 28.04.2003 tarihli ihtar sonucu 27.05.2003 tarihinde temerrüde düşmüş ise de, davacı arsa sahipleri, 03.05.2004 harç tarihli ıslah dilekçesi ile 17.773.685.000 TL. için dava tarihinden faiz yürütülmesini istemiş olmakla, 1 milyar TL. için temerrüt tarihi olan 27.05.2003 tarihinden, kalan kısmın ise talep doğrultusunda dava tarihi olan 04.08.2003 tarihinden faiz yürütülmesi gerekirken, hükmolunan alacağın tamamına 27.05.2003 tarihinden faiz yürütülmesi de doğru olmamış, kararın bu yönden de bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ : Yukarıda 1. bentte yazılı nedenlerle davalının diğer temyiz taleplerinin reddine, 2. ve 3. bent gereğince kararın temyiz eden davalı yararına BOZULMASINA, ödediği temyiz peşin harcının istek halinde temyiz eden davalıya geri verilmesine, 13.3.2006 gününde oybirliğiyle karar verildi. T.C.

YARGITAY

15. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/7465

K. 2005/89

T. 12.1.2005

• KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİ ( Davanın Açılmasından Önce Davacılar Tarafından Keşide Edilen İhtarnamede Talep Edilen Alacak Miktarı Belirtilmediğinden Davalıları Temerrüde Düşürücü Nitelikte Olmadığı )

• İHTARNAME ( Davanın Açılmasından Önce Davacılar Tarafından Keşide Edilen İhtarnamede Talep Edilen Alacak Miktarı Belirtilmediğinden Davalıları Temerrüde Düşürücü Nitelikte Olmadığı - Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi )

• ORTAK ALANLARDAKİ EKSİKLİK VE KUSURLU İŞLER NEDENİYLE ALACAK İSTEMİ ( Davanın Açılmasından Önce Davacılar Tarafından Keşide Edilen İhtarnamede Talep Edilen Alacak Miktarı Belirtilmediğinden Davalıları Temerrüde Düşürücü Nitelikte Olmadığı )

818/m.355


ÖZET : Dava kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca davacılara isabet eden bağımsız bölümler ile ortak alanlardaki eksiklik ve kusurlu işler nedeniyle alacak istemine ilişkindir. Davanın açılmasından önce davacılar tarafından keşide edilen 6.6.2000 gün 11416 yevmiye nolu ihtarnamede talep edilen alacak miktarı belirtilmediğinden davalıları temerrüde düşürücü nitelikte değildir. İlk dava dilekçesinde fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olması da fazla kısım için davalıları temerrüde düşürücü nitelikte bir işlem değildir.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün duruşmalı olarak temyizen tetkiki davalılar vekili tarafından istenmiş olmakla duruşma için tayin edilen günde taraf vekilleri yapılan tebligata rağmen gelmediklerinden incelemenin evrak üzerinde yapılmasına karar verilmiş temyiz dilekçesinin süresi içinde verildiği anlaşıldıktan sonra eksiklik nedeniyle mahalline iade edilen dosya ikmal edildikten sonra gelmiş olmakla dosyadaki kağıtlar okundu işin gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Dava kat karşılığı inşaat sözleşmesi uyarınca davacılara isabet eden bağımsız bölümler ile ortak alanlardaki eksiklik ve kusurlu işler nedeniyle alacak istemine ilişkindir. Yerel mahkemece ıslah ile artırılan miktarda dikkate alınarak davanın kabulüne karar verilmiş, verilen karar davalı yanca temyiz edilmiştir.
1- Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre davalıların sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Dayanak 9.4.1996 gün 12377 yevmiye nolu Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi dava dışı arsa sahipleri de dahil olmak üzere davacılar ile yüklenici Hüseyin Aydın'a vekaleten davalı Arif Aydın arasında imzalanmıştır. Vekaleten sözleşmeyi imzalayan davalı Arif Aydın sözleşmenin tarafı değildir. Sözleşmeye göre inşaatı yapmayı üstlenen davalı Hüseyin Aydın'dır. Bir davada davalı sıfatı ( pasif husumet )dava konusu hakka uymakla yükümlü veya dava konusu işi yerine getirmeye taahhüt eden kişiye aittir. Gerçek davalı sıfatına sahip olan kişinin vekiline karşı taraf sıfatıyla dava açılması ve husumet yöneltilmesi mümkün değildir. Buna rağmen yerel mahkemece hakka uymakla yükümlü olmayan ve taahhütte bulunmayan davalı Arif Aydın hakkındaki davanın pasif husumet nedeniyle reddi gerekirken, isabetsiz bir takım gerekçelerle vekili de sorumlu tutulacak şekilde karar verilmesi doğru olmamış, hükmün davalı Arif Aydın yönünden bozulması uygun bulunmuştur.
3- Davanın açılmasından önce davacılar tarafından keşide edilen 6.6.2000 gün 11416 yevmiye nolu ihtarnamede talep edilen alacak miktarı belirtilmediğinden davalıları temerrüde düşürücü nitelikte değildir. İlk dava dilekçesinde fazlaya ilişkin hakların saklı tutulmuş olması da fazla kısım için davalıları temerrüde düşürücü nitelikte bir işlem değildir.
Davalılar ıslah ile artırılan miktar yönünden harcın da yatırıldığı ıslah tarihi itibariyle temerrüde düşürülmüşlerdir. Hükme esas alınan bilirkişi raporundaki alacak miktarına dava dilekçesinde talep edilen miktar için dava tarihinden, ıslah ile artırılan miktar için ıslan tarihinden itibaren faiz yürütülmesi gerekirken tüm alacak için dava tarihinden faiz yürütülmesi doğru olmamış, hükmün bu yönden de bozulması gerekmiştir.
SONUÇ : Yukarıda 1.bentte yazılı nedenlerle davalıların sair temyiz itirazlarının reddine, 2. ve 3.bentte yazılı nedenlerle kabulü ile hükmün davalılar yararına BOZULMASINA, davalılar duruşmada vekille temsil olunmadıklarından lehlerine vekalet ücreti takdirine yer olmadığına, ödedikleri temyiz peşin harcının istekleri halinde temyiz eden davalılara geri verilmesine, 12.01.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi. T.C.

YARGITAY

15. HUKUK DAİRESİ

E. 2005/1431

K. 2005/1704

T. 22.3.2005

• KAT KARŞILIĞI İNŞAAT SÖZLEŞMESİNDE YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜ ( Sözleşmedeki Teslim Tarihinden Bağımsız Bölümün Arsa Malikince Satıldığı Tarihe Kadarki Süre İçin Gecikme Tazminatına Hükmedileceği - Faiz Başlangıcı )

• YÜKLENİCİNİN TEMERRÜDÜ NEDENİYLE KİRA KAYBI TALEBİ ( Sözleşmedeki Teslim Tarihinden Bağımsız Bölümün Arsa Malikince Satıldığı Tarihe Kadarki Süre İçin Gecikme Tazminatına Hükmedilmesi Gereği - Faiz Başlangıcı )

• KİRA KAYBI TALEBİ ( Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdü - Faiz Başlangıcı )

• FAİZ BAŞLANGICI ( Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesinde Yüklenicinin Temerrüdü Nedeniyle Kira Kaybı Talebi/Kira Kaybı İstenebilecek Dönem )

818/m.101,358


ÖZET : 1- Dava, davacı arsa sahiplerine isabet eden bağımsız bölümlerin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle gecikme tazminatının tahsili için yapılan ilamsız icra takibine vaki itirazın iptali istemine ilişkindir. Davalı yükleniciler davacılara kalan bağımsız bölümleri teslim tarihinden önce tamamlayıp fiilen teslim ettiklerini kanıtlayamamışlardır. Bu durumda davacı arsa sahiplerinin 5, 13, 14 nolu bağımsız bölümler yanında 1.6.2001 tarihinde sattıkları 16 nolu bağımsız bölüm için teslim tarihinden satış tarihine kadar gecikme tazminatı ( kira kaybı )istemekte haklı olduklarının kabulü gerekir. Mahkemece bu husus gözden kaçırılarak bilirkişilerin, satılmış olması nedeniyle 16 nolu bağımsız bölümle ilgili gecikme tazminatı istenemeyeceğine dair görüşüne itibar edilerek satış tarihine kadar bu bağımsız bölüm için gecikme tazminatına hükmedilmemesi doğru olmamıştır.
2- Bir alacağa temerrüt faizi yürütülebilmesi için muaccel olması yeterli değildir. Karşı tarafın ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekir. Somut olayda 1.10.2001 tarihli ihtarname ile gecikme tazminatı istendiği ve 12.10.2001 tarihli cevabi ihtarname ile ödenmeyeceği bildirilmiş olduğundan davalılar 1.10.2001 tarihi itibariyle gerçekleşen gecikme tazminatı için 12.10.2001 tarihinde temerrüde düşmüşlerdir. Mahkemece 1.10.2001 tarihine kadar istenebilecek gecikme tazminatı için 12.10.2001 temerrüt tarihinden takip tarihine kadar hesaplanacak işlemiş faizine ve takip tarihinden itibaren bu tarihe kadar istenebilecek tazminatın tamamı üzerinden değişen oranlarda yasal faiz yürütülmesine karar verilmesi gerekir.
DAVA : Yukarıda tarih ve numarası yazılı hükmün temyizen tetkiki taraf vekillerince istenmiş ve temyiz dilekçelerinin süresi içinde verildiği anlaşılmış olmakla dosyadaki kağıtlar okundu gereği konuşulup düşünüldü:
KARAR : Dava, davacı arsa sahiplerine isabet eden bağımsız bölümlerin süresinde teslim edilmemesi nedeniyle gecikme tazminatının tahsili için yapılan ilamsız icra takibine itiraz üzerine İİK.nun 67. maddesi uyarınca açılmış itirazın iptali istemine ilişkindir. Mahkemece yapılan yargılama sonucunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiş, verilen karar taraf vekillerince temyiz edilmiştir.
1-Dosyadaki yazılara, kararın dayandığı delillerle yasaya uygun gerektirici nedenlere ve özellikle delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmamasına göre tarafların aşağıdaki bentlerin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2-Tüm arsa sahipleri ile yüklenici arasında biçimine uygun olarak düzenlenen 25.11.1998 günlü kat karşılığı inşaat sözleşmesinin 4. sayfa 15. maddesinde inşaatın sözleşme tarihinden itibaren 26 aylık sürede bitirilerek teslim edileceği, edilmediği takdirde her geçen ay için arsa sahiplerine ait olan her bağımsız bölümün o günün rayiç kira değeri üzerinden kira bedelini yüklenicinin ödeyeceği kararlaştırılmıştır. Buna göre inşaatın bitirilip teslim edilme tarihi 25.1.2001'dir. Taraflar arasındaki karşılıklı ihtarlar ve 1.8.2001 günlü taahhütnameye göre 5, 13, 14, 16 nolu bağımsız bölümler davacı arsa sahiplerine kalmış olup, dosya içeriğine göre yükleniciler iskan ruhsatını almamışlardır. Davalı yükleniciler davacılara kalan bağımsız bölümleri teslim tarihinden önce tamamlayıp fiilen teslim ettiklerini kanıtlayamamışlardır. Bu durumda davacı arsa sahiplerinin 5, 13, 14 nolu bağımsız bölümler yanında 1.6.2001 tarihinde sattıkları 16 nolu bağımsız bölüm için 25.1.2001 tarihinden 1.6.2001 tarihine kadar gecikme tazminatı ( kira kaybı )istemekte haklı olduklarının kabulü gerekir. Mahkemece bu husus gözden kaçırılarak bilirkişilerin, satılmış olması nedeniyle 16 nolu bağımsız bölümle ilgili gecikme tazminatı istenemeyeceğine dair görüşüne itibar edilerek satış tarihine kadar bu bağımsız bölüm için gecikme tazminatına hükmedilmemesi doğru olmamış, kararın bu yönden davacılar yararına bozulması gerekmiştir.
3-Dava edilen alacak süresinde teslim etmeme nedeniyle müspet zararlardan olan gecikme tazminatıdır. 25.1.2001 tarihinde binanın teslim edilmemesi nedeniyle bu tarihten itibaren sözleşmede öngörülen gecikme tazminatı ( kira kaybı )muaccel hale gelmiştir. Ancak bir alacağa temerrüt faizi yürütülebilmesi için muaccel olması yeterli değildir. Karşı tarafın ayrıca temerrüde düşürülmesi gerekir. Davada istenen gecikme tazminatı olduğundan kira ve ecrimisil alacakları için uygulanan dönem sonundan itibaren faiz yürütülmesi kuralının tazminat alacaklarında uygulanması mümkün değildir. Somut olayda 1.10.2001 tarihli ihtarname ile gecikme tazminatı istendiği ve 12.10.2001 tarihli cevabi ihtarname ile ödenmeyeceği bildirilmiş olduğundan davalılar 1.10.2001 tarihi itibariyle gerçekleşen gecikme tazminatı için 12.10.2001 tarihinde temerrüde düşmüşlerdir. Mahkemece 1.10.2001 tarihine kadar istenebilecek gecikme tazminatı için 12.10.2001 temerrüt tarihinden takip tarihine kadar hesaplanacak işlemiş faizine ve takip tarihinden itibaren bu tarihe kadar istenebilecek tazminatın tamamı üzerinden değişen oranlarda yasal faiz yürütülmesine karar verilmesi gerekirken her ay için bir sonraki aydan başlayıp takip tarihine kadar faiz hesaplaması yapan bilirkişi raporu doğrultusunda fazla işlemiş faize hükmedilmesi de doğru olmamış, kararın bu yönden davalılar yararına bozulması uygun bulunmuştur.
SONUÇ : Yukarıda ( 1. )bentte açıklanan nedenlerle tarafların sair temyiz itirazlarının reddine, ( 2. )bent uyarınca davacılar yararına, ( 3. )bent uyarınca davalılar yararına BOZULMASINA, ödedikleri temyiz peşin harcının istekleri halinde temyiz eden taraflara geri verilmesine, 22.3.2005 gününde oybirliğiyle karar verildi.