Evlilik Öncesi Yapılan Testlerin Niteliği

Merhaba

Bilindiği gibi evlenmek için başvuran kişilere öncelikle bir grup testi yaptırması gerektiği yetkililerce söylenmektedir.

Bu testler;
1-Anti HIV
2-HBsAg
3-Anti HCV
4-VDRL dir.

Bu testlerin yasal dayanağı ve hasta hakları da dikkate alınarak bu testlere kişilerin zorlanıp zorlanamayacağı,yaptırmadıklarında evlenme engeli sayılıp sayılmayacağı konusunu tartışmaya açmak istiyorum.

Ne dersiniz?

Bu testlerin yasal dayanağı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 122 ve devamı maddeleridir.

YEDİNCİ FASIL
Geçen fasıllar arasında müşterek hükümler

Madde 122 - Evlenecek erkek ve kadınlar evlenmeden evvel tıbbi muayeneye tabidir. Bu muayenenin sureti icrası ve teferrüatı hakkında Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletince bir nizamname neşrolunur.

Madde 123 - Frengi, belsoğukluğu ve yumuşak şankr ve cüzzama ve bir marazı akliye müptela olanların evlenmesi memnudur. Bu hastalıklar usulü dairesinde tedavi edilip sirayet tehlikesi geçtiğine veya şifa bulduğuna dair tabip raporu ibraz olunmadıkça musapların nikahları aktolunmaz.

Madde 124 - İlerlemiş sari vereme musap olanların nikahı altı ay tehir olunur. Bu müddet zarfında salah eseri görülmezse bu müddet altı ay daha temdit edilir. Bu müddet hitamında alakadar tabipler her iki tarafa bu hastalığın tehlikesini ve evlenmenin mazarratını bildirmeğe mecburdur.

Toplumsal sağlığı korumak için özel hayatın gizliliği ve vücut bütünlüğünün korunması haklarının sınırlanması düşünceme göre Anayasaya uygundur.

Sn.Yücel

Umumi Umumi Hıfzısıhha Kanunu 1930 yılında yayınlanmıştır ve o günün halk sağlığı sorunları bu yasada yer almıştır.

Yasa metnine göre önemli ve bulaşıcı bazı hastalıklar evlenme yasağı kapsamında değerlendirilmiştir.

Yasaya göre;
1-Frengi,
2-Belsoğukluğu,
3-Yumuşak şankr,
4-Cüzzam,
5-Bir marazı akliye müptela olanların evlenmesi memnudur denmektedir.

Eğer bu gruptaki bazı bulaşıcı hastalıklara ilişkin tesler istenmiş olsaydı (içeriğine ve evlilik engeli olarak anlaşılmasına katılmayarak)en azından ,yasa ve test ilişkisini kurmak belki kolaylaşacaktı.

Fakat bu gün evlenecek kişilerden istenen testler yukarıdaki listede (VDRL hariç) olan hastalıklar değil
1-Anti HIV
2-HBsAg
3-Anti HCV
4-VDRL dir

Bu listenin yukarıdaki liste ile ne ilgisi var?


Toplumsal sağlığı korumak gerekçesi ile için yasada olmayan testleri evlilik öncesi zorunlu olarak yaptırılması gereken testler olarak sunmak hem yasaya hem de Anayasaya aykırıdır.

Not:Umumi Hıfzısıhha Kanunu ile TMK ve hatta Uluslararası Sözleşmeler ilişkisini daha sonra tartışmak üzere..

Bugün yapılması istenen testlerle yasada belirtilenlerin uyuşmadığının farkında değildim, bu testlerin hangi hastalıkları belirlemek için olduğunu yazarsanız daha yararlı olur düşüncesindeyim. Şu durumda Umumi Hıfzısıhha Kanunu'nun güncellenmesi gerektiği kanısına varıyorum. Kan veya cinsel ilişki yoluyla bulaşan hastalıklar toplumsal sağlığın korunmasında bir tehdittir, hastalık denetlenebilir olmadıkça bir evlenme engeli olması toplumsal yaşam ve sağlık için zorunludur diye düşünüyorum.

Sn.Yücel

Bu gün evlilik öncesinde yaptırılan testler;
1-Anti HIV
2-HBsAg
3-Anti HCV
4-VDRL dir

Bunlardan VDRL Frengi için yapılan bir tarama testidir.
Frengi antibiyotikle tedavi edilen bir hastalıktır.

Anti HCV ( viral hepatit C) ve HBs Ag (viral hepatit B) ve Anti HIV testleri diğer yapılan testlerdir.

Bu gruptan sadece hepatit B için bağışıklama olanaklıdır.
Aşı henüz virusle karşılaşmamış kişilere uygulanır.

Hepatit C ve HIV için aşı henüz geliştirilememiştir.

Sonuç olarak frengi dışında olan diğer üç etken kişiye bulaştığında bir daha yok olmamakta,kişi hayatı boyunca bu virusle yaşamaktadır.

Bu etkenlerin ortak özelliği kan ve cinsel yolla diğer kişiye bulaşmasıdır.

Öyle ise bu testlerde herhangi biri tespit edildiğinde ve aslında edilmese bile,daha sonraki dönemde de bulaşma olasılıkları düşünülerek cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunma hakkında aydınlatıcı ve yol gösterici bilgi vermek en önemli koruyucu eylemdir.

Bu etkenleri taşıyanlar evlenemez demek,kontrolsüz alanı daha da arttırmak demektir.

Evlilik dışında kişilerin cinsel etkinliklerini yasaklamak mümkün olmadığına göre amaca uygun olmayan yasaklama yerine işe yarar,etkili ve koruyucu bir amaça göre yapılması gerekenler planlanmalıdır.

Soru;
Eğer bu hastalık etkenlerini taşıyanların evlenmesi yasaksa,evlilik sırasında bu etkenlerle karşılaşmış kişilerin(toplum sağlığını korumak gerekçesi ile) boşanması mı gerekecek ?

Sayın Habibe Hanım;

Bu önemli konuyu tartışmaya açtığınız ve hatta düşündüğünüz için öncelikle teşekkür ederim.

İlgili düzenlemelerin yeterli ve yerinde olduğu elbette tartışmaya açıktır. Hatta yetersiz olduğu bence tartışmasızdır.

Toplum sağlığını korumak sosyal devletin görevidir.

Cinsel yolla bulaşabilen hastalıkları evlenme kararı alan kişilerin bilmesi bence bir gerekliliktir ve haktır. Bu hastalıklardan tedavisi mümkün olanlarla ilgili olarak, evlenmeye engel bir durum olarak kabul etmek bence yerinde değilse de tarafların en azından bilerek kabullenmiş olmaları şartı aranmalıdır. Ama aids gibi henüz tedavisi mümkün olmayan bir hastanın evlenmesine devletin engel olabilmesi bence tartışılmalıdır. Bu kişinin toplumdan soyutlanması gibi bir yöntem elbette vicdaden kabul edilmez ama, "evlenin ama bari çocuk yapmayın" mı diyecek devlet? Hasta haklarının sınırı da her hak gibi sağlılıklı insanların sağlıklı yaşama hakkıdır diye düşünüyorum.

Cevap: Boşanmanın çözüm olacağı hastalıklar için evlenmeye engel bir durumdan bahsedilmez.

Sn.Uygar

Evlilik öncesi test uygulaması öncelikle yasal dayanaktan yoksundur.Dayanak olarak gösterilen Umumi Hıfzısıhha Kanunu bu testleri işaret etmemiştir.

Kaldı ki; 4721 sayılı TMK da tıbbi rapor sadece evlenmeye engel bir akıl hastalığı ile sınırlı tutulmuşken bu testleri bir evlenme engeli olarak takdim etmeye olanak bulunmamaktadır.Bu nedenle bu testlerden herhangi birinin pozitif çıkması durumunda dahi bu bir evlenme engeli olarak değerlendirilemeyecektir.

Konunun diğer önemli bir noktası da yapılan testlerin evlendirme memuru tarafından görülmesinin yasadışılığıdır.

Taraflar testleri hekime gösterecek ve hekimden danışma alacaklardır.Sonuçları hekim taraflar istemedikçe hiç kimse ile paylaşamaz.Hele evlendirme memuru sonuçları değerlendirecek bir makam değildir.

Bu yasadışılık yaygın bir biçimde devam etmektedir.Ve hekimler sonuçları evlendirme memuruna göndermeye devam ettikleri sürece " özel hayatın gizliliğini ihlal suçunu "işlemektedirler.

Evlilik öncesi testler tarafların dilerlerse ve danışma amaçlı yaptırabilecekleri testlerdir.Kimse hakim kararı olmadan biyolojik bir ürünü vermeye zorlanamaz.

Tarafların rızası ile yapılmış testler üzerine hekim meslek sırrı ilkesine sıkı sıkıya bağlı kalarak bilgilendirme görevini yerine getirecektir.

Gelelim test sonucu pozitif çıkmışsa;Konu gelip HIV taşıyıcılında duraksıyor.Örneğin hepatit B pozitif çıktı diye evlilik sakıncalı bulunmuyor.Diğer testler için de aynı durum.

Kritik nokta HIV pozitif olmak.

HIV pozitif olmak demek HIV virüsu taşımak demektir.AIDS tablosu demek değildir.Taşıyıcı kişi oldukça gelişmiş olan tedavisini düzenli sürdürdüğü sürece herkes kadar sağlıklı ve kaliteli yaşama olanagına sahiptir.

Aids denilen tablo ise tedavisiz HIV taşıyıcılığının ağır tablosudur ve bu tablodan da tedavi ile geri dönmek bu gün için mümkündür.

Medya 20 yıl öncesinin HIV/AIDS görüntülerini bir kez sunmuş ve değişen tıbbi olanaklardan okuyucuyu yeteri kadar haberdar etmemiştir.HIV taşıyıcıları hakkındaki korkutucu damgalanma bu güne kadar devam etmiştir.
HIV%AIDS hakkında bilgi için;
http://www.pozitifyasam.org/index.php?mid=14

POzitif Hikayeler İçin:
http://www.pozitifyasam.org/index.php?mid=50

Sonuç; HIV taşıyıcılığı bir evlenme engeli değildir ve evlenecek kişiler eğer çocuk sahibi olmak isterlerse ;Bu özel tıbbı olanaklar içinde günümüzde mümkündür.Üstelik bebek HIV den korunmaktadır.

Devam edelim..

"Evlilik öncesi test uygulaması öncelikle yasal dayanaktan yoksundur."
Öncelikle bu fikre katılmıyorum. Çünkü evliliğin bir anlaşma olmasından öte kurumsal bir kimliği de vardır bu nedenle, ve bulaşıcı hastalıkların testinin istenmesinin nedeni ceza kanununa dayanıyor olabilir, ayrıca umumihifzısıhha kanunundaki testlerin istenmesi eşlerin cinsel yaşamları açısından olabilir, bildiğim kadarıyla bunlar tedaviyle düzelebilir hastalıklardır. Ancak diğer bulaşıcı hastalıklarda ise kasten müessir fiil olgusu bakımından re'sen soruşturulan suç konusuna girmesi nedeniyle isteniyor olabilir düşüncesindeyim. Hatta aids'in ölümcül bir hastalık olduğu düşünülürse, öldürmeye bile varabilir sonuç. Dünkü bir haberde 290 promil alkolle doğan çocuğun annesinden alındığı düşünülecek olursa boşanma nedenlerine sahip olanların evlenmelerine bile engel konulabilmeli.......

açıkçası Sayın Av. Habibe Yılmaz Kayar'ın bu testlere neden bu kadar karşı olmuş olduğunu anlamış değilim. Sosyal devlet tabiki kişilerin sağlığını koruyacakdır. eğer kişi karşısındakine geçirebileceği bulaşıcı bir hastalığı olduğunu bildiği halde evlenirse tabi ki suç işleyecektir. devlet de bu tür suçların oluşmasını engellemektedir...
bence Yasal ve hakkaniyete uygun bir uygulamadır...
saygılarımla...

Sayın Ekin Ekşi ve sayın Av. Ali Özcan, bu testlerin yasal dayanağı yazmanızı rica ediyorum.

Alıntı: Yazan Özge Yücel Bu testlerin yasal dayanağı Umumi Hıfzısıhha Kanununun 122 ve devamı maddeleridir. YEDİNCİ FASIL Geçen fasıllar arasında müşterek hükümler Madde 122 - Evlenecek erkek ve kadınlar evlenmeden evvel tıbbi muayeneye tabidir. Bu muayenenin sureti icrası ve teferrüatı hakkında Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaletince bir nizamname neşrolunur. Madde 123 - Frengi, belsoğukluğu ve yumuşak şankr ve cüzzama ve bir marazı akliye müptela olanların evlenmesi memnudur. Bu hastalıklar usulü dairesinde tedavi edilip sirayet tehlikesi geçtiğine veya şifa bulduğuna dair tabip raporu ibraz olunmadıkça musapların nikahları aktolunmaz. Madde 124 - İlerlemiş sari vereme musap olanların nikahı altı ay tehir olunur. Bu müddet zarfında salah eseri görülmezse bu müddet altı ay daha temdit edilir. Bu müddet hitamında alakadar tabipler her iki tarafa bu hastalığın tehlikesini ve evlenmenin mazarratını bildirmeğe mecburdur. Toplumsal sağlığı korumak için özel hayatın gizliliği ve vücut bütünlüğünün korunması haklarının sınırlanması düşünceme göre Anayasaya uygundur.

yasal dayanağı yukarıda geçmektedir. ama bence de eksik bir düzenlemedir. güncellenmesi gereklidir. bunun yanında genel hukuk kuralları buna dayanak kabul edilebilir. örneğin TCK madde 86 da Kasten başkasının vücuduna acı veren veya sağlığının ya da algılama yeteneğinin bozulmasına neden olan kişi... diyerek sağlığın bozulmasına neden olmayı da kasten yaralama olarak belirtmiştir. devamı maddelerindeki ağırlaştırılmış nedenlerden de olaya uygulanabilecek cümleler mevcuttur. sosyal devletin görevilerinden biri de suç işlenmesini önlemek olduğuna göre bu testlerle önleyici tedbirler alınmaktadır.
bu yüzden söz konusu kanunun güncellenmesi bu sorunu çözecektir...

Ben de tam tersine, evlenme engeli olarak sadece akıl hastalığını kabul eden 4721 sayılı yasanın, eski tarihli 1593 sayılı yasanın bu konudaki hükümlerini yürürlükten kaldırdığını düşünüyorum. Kaldı ki, istenen testlerin 1593 sayılı yasada sayılanlardan farklı olduğu sayın Av.Habibe YILMAZ KAYAR tarafından yukarıda açıklanmıştı.

Bildiğim kadarıyla uygulamada, bu testler ücretsiz olarak yapılmakta olup yapılması bir zorunluluk teşkil etmemektedir. Eşler bu testi yaptırmadan da sadece şekli bir rapor alarak da evlenmektedirler.