Yayım Sözleşmesi- Sipariş Üzerine Yayım Sözleşmesi

Merhabalar sayın meslektaşlarım, THS’nin yeni bir üyesiyim. Mesleğe daha yeni başladım ve daha önce uygulamada tecrübe etmediğim bir konuda dosya geldi. Uzunca bir araştırma yaptım fakat uygulama yönünden tecrübelerinize danışmak istedim.

Müvekkilim yayınevi evi sahibi, klasik eserlerden iki tane kitabın çevirisinin yapılması için birkaç kişi ile ile sözleşme yapıyor. Sözleşmede özet olarak ; yayına hazırlayanın herhangi bir telif alacağının bulunmadığı ancak kitabın ihlali ve içerik hatasından yayına hazırlayanın sorumlu olduğu belirtilmiş. Kitabın her türlü yayın hakkına yayıncının sahip olduğu, kitabı yayına hazırlayana ise ücretinin verildiği yazılmış, taraflarca da imzalanmıştır. Sözleşmeyi imzalayan kişilerce kitabın çevirisi yapılmış, kitaplar basılmış satışa sunulmuş ancak daha sonra yapılan çevirilerin başka bir çevirmenin çevirisinden alınmış olduğu, müvekkile çevirisi kullanılan çevirmen tarafından gelen arabuluculuk daveti üzerine anlaşılmıştır. Müvekkilin daha önceden bu konu ile ilgili bir bilgisi yoktur ve çeviri kontrol edilirken de bu durum farkedilmemiştir. Arabuluculuk görüşmesinde taraflar anlaşmış ve bir miktar ödeme yapılarak arabuluculuk süreci olumlu sonuçlanmış, dava yoluna gidilmemiştir.
Müvekkilim ise şimdi bu olay sebebi ile uğramış olduğu zararı sözleşme yaptığı bu kişilere rücu edip gidermek istediğini tarafıma beyan etmiştir.

Yayım sözleşmesi ilk önce 818 sayılı eski Türk Borçlar Kanunu’nda düzenlenmiş ancak daha sonra özel Kanun olan FSEK’in çıkarılması ile genel düzenleme konumuna gelmiş. Yeni TBK’da da Yayım Sözleşmesi hükümleri muhafaza edilmiş( TBK.m. 487- m. 501) yalnızca arılaştırma yoluna gidildiği belirtilmiştir.

Yaptığım araştırmalarda çeviri eserlerin de FSEK kapsamında fikri bir eser olduğunu,esere ilişkin manevi ve mali hakların çevirmene ait olduğunu öğrendim. ilk kanı olarak olayın yayım sözleşmesine uyduğunu ve TBK.m.489 tefekkül borcu ile çözüme kavuşabileceğini düşünmüştüm. Ancak daha sonra okuduğum makaleler, kitaplar ve kanun maddeleri sonucunda Yayım sözleşmesinde eser sahibinin haklarının sözleşme süresi boyunca yayımcıya geçtiğini, ve sözleşme süresinin ve baskı adedinin belirtilmesinin zorunlu olduğunu öğrendiğim. Bu sebeple TBK.501 de düzenlenen sipariş üzerine yayım sözleşmesinin olaya daha uygun olacağı kanısına vardım. Ancak Sipariş üzerine yayım sözleşmesi ile ilgili ayrıntılı kaynaklara ulaşamadım.

Bu sebeple şu konularda fikrinizi almak isterim:
1- Somut olayda TBK.m.501 hükümlerinden yola çıkmak sizce doğru mudur? Ancak bu durumda TBK 489 hükmüne gidilemeyeceğini düşünüyorum. Bu sebeple m.501'den yola çıkılması durumunda zarar sözleşmeye aykırılık sebebi ile mi istenmelidir.
2- TBK. m. 501 hükmünden yola çıkmak doğru ise, TBB’nin Ticari davalarda dava şartı arabuluculuk el kitabında TBK 487- 501 maddeleri ile ilgili uyuşmazlıklar mutlak ticari davalardan sayıldığı için öncelikle arabuluculuğa da başvurmamız şart bu durumda sanırım.
3- TBK hükümlerinden yola çıkmış olsak bile bu hükümler fikir ve sanat eserlerine ilişkin genel hükümler olduğundan görevli mahkeme yine Fikri ve sinai haklar hukuk mahkemesi midir yoksa dava genel görevli asliye hukuk mahkemesinde mi açılmalıdır?

Yayım sözleşmesi, Sipariş üzerine yayım sözleşmesi ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin hükümlerde hep her birini birbirinden ayıran ince farklar ve şartlar var. Bu sebeple kafamı karıştıran bir konu oldu, Şimdiden çok teşekkür ederim..

Merhaba sayın meslektaşım,

Alıntı: ...daha sonra yapılan çevirilerin başka bir çevirmenin çevirisinden alınmış olduğu, müvekkile çevirisi kullanılan çevirmen tarafından gelen arabuluculuk daveti üzerine anlaşılmıştır...

Alıntı: ...Arabuluculuk görüşmesinde taraflar anlaşmış ve bir miktar ödeme yapılarak arabuluculuk süreci olumlu sonuçlanmış, dava yoluna gidilmemiştir...

Anlaşmanının hükümleri?

TBK.m.495- Çeviri hakkının yayımcıya geçebilmesi, bunun sözleşmede açıkça belirtilmiş olmasına bağlıdır.

OLAY ve HUKUK
UYUŞMAZLIK;
eserin orijinal dili …..’den Türkçe'ye --aslında dava dışı (X) tarafından çevrildiği-- ve bu çevirinin, çevirmen (Z) tarafından sanki kendi çevirisiymiş gibi müvekkile sunulduğu ve sonrasında, müvekkilin sahibi olduğu (Y) yayınevi tarafından basılıp satışa sunulmuş olduğu olayda,
müvekkilin dava dışı çevirmen (X) ile uzlaşarak “İşleme Esere Tecavüz Nedeniyle” (5846/m.8/1) bir miktar “ödeme” yapmış olmasından ve şimdi ödediği bu parayı “işleme esere tecavüz etmiş olan” çevirmen (Z)’den tahsil etmek istemesinden doğmuştur.

Yayım Sözleşmesi, TBK. m.487 vd.

Mola...

Saygılar

Alıntı: OLAY ve HUKUK UYUŞMAZLIK; eserin orijinal dili …..’den Türkçe'ye --aslında dava dışı (X) tarafından çevrildiği-- ve bu çevirinin, çevirmen (Z) tarafından sanki kendi çevirisiymiş gibi müvekkile sunulduğu ve sonrasında, müvekkilin sahibi olduğu (Y) yayınevi tarafından basılıp satışa sunulmuş olduğu olayda, müvekkilin dava dışı çevirmen (X) ile uzlaşarak “İşleme Esere Tecavüz Nedeniyle” (5846/m.8/1) bir miktar “ödeme” yapmış olmasından ve şimdi ödediği bu parayı “işleme esere tecavüz etmiş olan” çevirmen (Z)’den tahsil etmek istemesinden doğmuştur.

Olay aynen bu şekilde meydana gelmiştir. Arabuluculuk anlaşmasında kitaplar için maddi tazminat ödenmesi, kitapların toplatılarak imha edilmesi ve kitapların satışının durdurularak yeniden basımının yapılmaması konusunda anlaşılmıştır. Yine arabulucuk ücretinin müvekkil tarafından ödenmesi kararlaştırılmıştır.

Ayrıca ilginiz için çok teşekkür ederim.

Merhaba sayın meslektaşım,

Alıntı: Yayım sözleşmesi, Sipariş üzerine yayım sözleşmesi ve fikir ve sanat eserlerine ilişkin hükümlerde hep her birini birbirinden ayıran ince farklar ve şartlar var.

Derlediğim ve sizce de bilenen mevzuat hükümleriyle OLAY-HUKUK bağlantısını kurabileceğimiz inancıyla...

Yayım sözleşmesi :
“…5846 Sayılı FSEK'in 52. maddesi uyarınca eser ile ilgili mali hakların devri veya devrinin borçlanılmasına ilişkin sözleşmelerin
yazılı olması ve
mali hakların ayrı ayrı gösterilmesinin zorunlu olduğu, ancak
tarafların bu gerekliliğe uymadan bir eser ile ilgili
mali hak devri
yahut YAYIM SÖZLEŞMESİ yapmaları ve
anılan sözleşme gereği eserin yayımcı tarafından kamuya sunulması halinde
bu sözleşmenin de geçerli bulunduğu,
burada sözleşmenin geçersizliğini ileri sürme yetkisinin eseri yayımlayan yayımcıya değil, haklarının ihlal edildiğini savunan yazara ait olduğu,…”
11HD. E. 2018/1806,K. 2019/3561,T. 8.5.2019
http://www.kazanci.com/kho2/ibb/files/dsp.php?fn=11hd-2018-1806.htm&kw=`Yay%C4%B1m+s%C3%B6zle%C5%9Fmesi`#fm

SİPARİŞ ÜZERİNE YAYIM SÖZLEŞMESİ:
1.TBK. m.501- Bir veya birkaç kişi, yayımcının belirlediği plana göre bir eser meydana getirmeyi üstlenirlerse, sadece sözleşmeyle kararlaştırılan ücrete hak kazanırlar.
Bu durumda, sözleşme konusu mali haklar yayımcıya ait olur.

2.“Hem BK (BK 385) hem de TBK (TBK 501) içerisinde Yayım Sözleşmesine ilişkin bölümün son maddesi olarak sipariş üzerine yayın sözleşmesi düzenlenmiştir.
BK 385’de düzenlenen bir veya birkaç kişinin, yayımcı tarafından belirlenen bir plana göre eser meydana getirmeleri halinde, bu esere ilişkin olarak sadece sözleşme ile belirlenen ücrete hak kazanacakları şeklindeki düzenleme TBK 501.maddede de aynı şekilde korunmuştur.
Maddenin 2. fıkrasındaki “bu takdirde telif hakkı naşire ait olur” şeklindeki BK hükmü, TBK’nın 501. maddesinin 2. fıkrasında “bu durumda sözleşme konusu mali haklar yayımcıya ait olur” şeklinde değiştirilmiştir.
Telif hakkı kavramı niteliği itibarıyla içeriğinde Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu altında tanımlanan mali ve manevi hakları barındırmaktadır. Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu bakımından mali hakların devri mümkünken, kişiliğe bağlı hak olarak sayılan manevi hakların devredilemeyeceği kabul edilmiştir. (21)
Bu nedenle TBK 501 uyarınca eser meydana getirenler, söz konusu eseri sipariş üzerine meydana getirmekte ve bu eserden kaynaklan mali haklar üzerindeki tasarruf yetkisi yayımcıya ait olsa da söz konusu esere ilişkin mutlak nitelikteki manevi haklarının yayımcıya ait olması söz konusu değildir.
Açıklamalarımız doğrultusunda madde metninde “telif hakkı” yerine “mali haklar” düzenlemesine yer verilmiş olması yerindedir.”
(21) Tekinalp, Ünal: Fikri Mülkiyet Hukuku, Beta Yayınevi, İstanbul, 2002, s.142”
http://www.hukukiboyut.com/arsiv/d2012223115532.pdf

FİKİR VE SANAT ESERLERİ:

1)MADDE 6 - Diğer bir eserden istifade suretiyle vücuda getirilip de bu esere nispetle müstakil olmayan ve aşağıda başlıcaları yazılı fikir ve sanat mahsulleri işlenmelidir:

2)1. Tercümeler;

3)“…Bir işlenmenin ve derlemenin sahibi, asıl eser sahibinin hakları mahfuz kalmak şartıyla onu işleyendir…” (FSEK.m.8/2)

4)“…Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu bakımından mali hakların devri mümkünken, kişiliğe bağlı hak olarak sayılan manevi hakların devredilemeyeceği kabul edilmiştir…”

5)http://www.hukukiboyut.com/arsiv/d2012223115532.pdf

6)“…Bir işlenmenin sahibi, kendisine bu sıfatla tanınan malî hakları, işleme hususunun serbest olduğu haller dışında, asıl eser sahibinin müsaade ettiği nispette kullanabilir.” (FSEK.m.20/son)

7)“Bir eserden, onu işlemek suretiyle faydalanma hakkı münhasıran eser sahibine aittir.” (FSEK.m.21).

Alıntı: ...ince farklar ve şartlar...

Sayın meslektaşım, OLAY bağlamında tespit ettiğiniz "ince farkları ve koşulları" bizlerle paylaşmayı düşünür müsünüz lütfen?:cinli:

Alıntı: ...Müvekkilim yayınevi evi sahibi, klasik eserlerden iki tane kitabın çevirisinin yapılması için birkaç kişi ile ile sözleşme yapıyor...

Birkaç çevirmen ve bir sözleşme (mi?)

Alıntı: Müvekkilim ise şimdi bu olay sebebi ile uğramış olduğu zararı sözleşme yaptığı bu kişilere rücu edip gidermek istediğini tarafıma beyan etmiştir.

MEVZUAT:

Ulusal Meslek Standartlarının ve Ulusal Yeterliliklerin Hazırlanması Hakkında Yönetmelik
Dayandığı Kanun Numarası ve Tarihi: 5544 - 21.9.2006
Resmi Gazete ile Neşir ve İlânı: 19 Ekim 2015 - Sayı: 29507
http://www.resmigazete.gov.tr/eskile...130129M1-1.htm

2.1.Meslek Tanımı
Çevirmen (Seviye 6), ilgili mevzuat ve/veya sözleşme, İSG önlemleri, kalite standartları ve hizmet prosedürleri çerçevesinde çeviri süreçlerinin iş organizasyonu ile hazırlık faaliyetlerini gerçekleştiren; sözlü çeviri, işaret dili çevirisi ve/veya yazılı çeviri faaliyetlerini yürüten ve bireysel mesleki gelişimini sağlayan nitelikli kişidir.

2.4.Meslek ile İlgili Diğer Mevzuat
1512 sayılı Noterlik Kanunu
4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu
4857 sayılı İş Kanunu
492 sayılı Harçlar kanunu
5187 sayılı Basın Kanunu
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu
5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu

Mola...