Eczanelerin Hastaların Kullandığı İlaçları Üçüncü Şahıslara İfşa Etmesi

İşyerime hakkımda kimin yazdığı belli olmayan bir ihbar geldi. İhbarı yazan kişi kullandığım ilaçların isminide zikrederek Kronik Hepatit B hastası olduğumu ve hastalığımı işyerimden gizlediğimi, hastalığımın bulaşıcı olduğunu diğer çalışanlarada bulaşabileceğini belirterek işverenime nasıl olurda diğer çalışanların sağlığını düşünmediğini yazarak resmen işten atılmam gerektiğine getirmiş olayı. Konuyu bir doktor arkadaşıma sordum. Kullandığım ilaçları ailemden başka kimse bilmediği için başka birinin bu bilgiye nasıl ulaşabildiğini sordum. Doktor arkadaşım TC Kimlik Numarası ile eczanelerden bu bilgiye ulaşılabileceğini öğrendim. Basit bir araştırma ile şunu öğrendim. Eczanelerin Sosyal Güvenlik Kurumunun internet ortamında sağladığı Medula denen bir programı kullandıklarını ve bu programda hastaların geçmişte kullandıkları tüm ilaçları TC Kimlik Nosu girilerek görebildikleri ve yazıcıdan çıktı alabileceklerini öğrendim. Medula denen programı devlet hastanelerinin ve gözlükçülerinde kullandığını ancak ilaç bilgilerini göremediklerini öğrendim. Sonuç olarak bunu yapan kişi bir eczane vasıtası ile bu bilgilere ulaşmış. Danıştığım eczacı hergün yüzlerce kere bu sisteme girdiklerini, birçok kere hastaların veya hasta yakınlarının ilaçlarının bitiş tarihlerini takip edebilmek için kendilerinden ilaç dökümlerini istediklerini söyledi. Benim içinde birisinin yakınıyım diye bunu herhangi bir eczaneden öğrenmiş olabileceğini söyledi. Masumane bir isteği geri çevirmeyen eczanenin bilmeyerek (bilerek de yapmış olabilir)hastalık bilgimi ifşa etmiş olması karşısında ne gibi hukuki hakkım vardır? Eczanenin kim olduğunu nasıl öğrenebilirim? Dava açma hakkım var mıdır? Manevi tazminat hakkım var mıdır? Hasta Hakları yönetmeliğinde sağlık personelinin hastalık bilgilerimin izmin olmadan açıklanamayacağı yazmaktadır. Eczanelerde sağlık çalışanlarının bir halkası olduğu için bu yönetmelik onlarıda bağlar.

Sayın Mağdur,
Öncelikle Eczacıların da sağlık mensubu oldukları konusunda bir ihtilaf bulunmamaktadır.Ancak, sizin olayınızda tarafınıza gelen ihbar mektubunun kim tarafından kaleme alındığı ve ihbar mektubu yazan kişiyle bu bilgileri paylaşan kişi veya kişilerin kimler olduğunu belli olmadığı için öncelikli olarak, tarafınıza ulaşan mektubun muhatabının bulunması konuyla ilgisi olmayan kişilerin aleyhlerine haksız şikayette bulunmanızı önleyecektir.Şayet, tarafınıza ulaşan mektup posta yolu ile geldiyse, Savcılığa vereceğinizi şikayet dilekçesi ile özel hayatınızı ve kişilik haklarınızı ihlal eden kişinin bu mektubu hangi postaneden size yolladığı ve akabinde kişinin belki de kamera kayıtları ile görüntülerine ulaşılabilir diye düşünüyorum.Bu aşamadan sonra, bu kişiyi ve kişiye şahsınıza ait özel bilgileri verebilecek konumda olan kişileri gerk Eczacılar Odasına gerekse de adli mercilere şikayet edebilirsiniz diye düşnüyorum.Saygılarımla.

Sn.Katılımcı

1-Tıbbi bilgiler özellikli kişisel bilgilerdir.Yeterli güvenlik sağlanmadan ve hastanın olanyı olmadan bu verilerin elektronik ortama kaydı yapılmamalıdır.

Türkiyede ise bu kayıtların yapılması,verilerin toplanması konusunda hastanın olurunu alma uygulaması yoktur.Dahası bu bilgilerin hasta ve tedaviyi yürüten hekimin dışındaki kişilerin erişimine kapalı olması gerekirken,bu veriler sizin olayınızda olduğu gibi neredeyse teşhir niteliğinde bir bilgi paylaşımına dönüşmüş durumdadır.

Eczacının sağlık personeli olması,sır saklama yükümlülüğünün olması,hasta için yeterli güvenlik sağlamaz.

Özel hayatın korunması kapsamında olan tıbbi bilgilerin usulüne aykırı biçimde toplanması ve hukuka aykırı biçimde verilerin paylaşılması sürekli ve yaygın bir hak ihlalidir.
Taraf olduğumuz AİHS ve Biyotıp Sözleşmesine de aykırıdır.
Yine Türkiye tarafından imzalanan ve fakat uygun bulma kanunu ile iç hukuk normu haline dönüştürülmeyen "Kişisel Verilerin Korunmasına İlişin Sözleşme" ilkelerine aykırıdır.Bunun için bir avukattan hukuki destek alarak gerekli hukuki yollara başvurabilirsiniz.

2-Kulladığınız ilaçların neler olduğuna ilişkin verilerinize ulaşan eczanenin tespiti için ilgili idareye başvurabilir,koşulları varsa şikayet veya tazminat davası açabileceğinizi düşünüyorum.

Her aşamada bir avukattan hukuki destek almanızı öneriyoruz.

Sayın Konuk;
Devlet güvencesi altında olan tüm kişisel bilgiler teknolojinin ilerlemisi ile kayıt altına alındı ve birçok devlet ve özel kurumların görebileceği şekilde kullanıma açıldı. Notere gittiğinizde TC Kimlik Numaranızı söylemeniz yeterli, adres bilginize kadar herşey ellerinde. Birçok devlet kurumlarında tek bir şifre ile birçok bilgisayardan bir sürü özel bilgi görülebiliyor. Vergi ile ilgili bilgileriniz zaten internetten açıklanıyor. Kaymakamlıklarda kurulan tek adım hizmet bürolarında her türlü bilgi bilgisayarın başında oturan memurun elinin altında. Böyle bir bilgisayarın başında oturan bir tanıdığınızdan istediğiniz kişinin bilgilerini alabilirsiniz. İnternetten SGK kimin ne kadar sigortalı olduğunu açıklıyor, kim nerede çalıştığı sere serpe. Tüm bunlar devlet işlerini hızlandırmaya yönelik. Bu memlekette sizin hayatınıza kastı olan birisi olsa hemen bulabilir sizi. Teorik olarak sizin haricinde hiç kimseye bu bilgilerin verilmemesi gerekiyor. Ancak pratikte devlet vatandaşlarına vermiş olduğu güvenceyi yerine getiremiyor.

Kimin hangi ilacı kullandığı artık eczaneler tarafından görülebiliyor. TC Kimlik Numarası yeterli. Eczanelerde hergün binlerce insanın ilaçları görüntüleniyor ve yazıcılardan çıktısı alınıyor. Annemin ilacının yazdırma tarihini kontrol etmek istiyorum, TC Kimlik numarası şu dediğinizde eczaneler ilaç dökümünü ayrıntılı olarak veriyor. Sistem böyle işlemeye başladı.

İşin hukuki boyutuna gelirsek her kim devlet memuru olsun özel sektör çalışanı olsun (eczaneler özele giriyor) kanunların kendilerine tanıdığı yetkiyle ulaşabildikleri bilgileri üçüncü şahıslara veriyorsa suçludur, tespit edilmesi halinde sonucuna katlanacaktır. Kimlik kontrolü yapılmadan verilen bilgilerde iyi niyet söz konusu olamaz.

Hasta hakları konusunda bu ilaç bilgilerini öğrenilerek hastalığın ne olduğunun öğrenilmesi hangi aşamada olursa olsun bu bilgiyi hastanın izni olmadan açıklayan ihlali yapmış sayılır. Eczanelerde sağlık çalışanıdır. Türk Eczacıları Deontolojik Tüzüğünde eczanelerin bu tür bilgileri açıklayamayacağı ve bunun cezai işlem gerektiği hükm olunmuştur. Böyle bir suçlama nedeniyle bir eczane ceza alırsa tüm eczaneler kimlik kontrolü yapmadan kimseye ilaç çıktısı vermeyecektir. Ancak eczane tespit edildiğinde o eczaneden o ilaç çıktısının üçüncü şahsa verildiği nasıl ispat edilecek. Hastanın kendiside almış olabilir. Hukuk nazarında bunun ispatı zor görünüyor. Yinede Eczacılar Odası ihtar cezası verebilir, kimsenin ilaç bilgilerini kendi izni olmadan inceleme diye.
Eczanenin tespit edilebilmesi teknolojik olarak mümkündür sanırım. Eczaneler ilaç bilgilerini çevrimiçi olarak kullanılan SGK'nın sağladığı Medula denen bir programla takip etmektedirler. SGKda eminim hangi eczaneden hangi TC Kimlik Nosu kullanılarak işlem yapıldığı kayıt altına alınıyordur diye düşünüyorum.

İşiniz zor doğrusu, yinede kolay gelsin. SGK'ya başvurabilir veya savcılığa başvurup bunun tespitinin yapılmasını isteyebilirsiniz. Sanırım SGK şahsi başvuruyu çok uzun sürede cevaplayacaktır.

Eğer sizin hakkınızda kimin böyle bir şikayeti yaptığını bulmak istiyorsanız eczanenin tespiti işe yarayabilir, ancak eczane kamera kayıtları okadar uzun süre saklanır mı bilinmez.

Avukat olmasam şu yorumla; sizin hastalık bilgilerinizi koruyamayan devlettir. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ne aykırı bir durumdur. Uğraşmak isterseniz AİHM'ye kadar yolu vardır.

Herşey istediğiniz gibi olsun.

İşinizi ve nasıl bir işte çalıştığınızı yazmamışsnız hepatit B taşıganlığı ancak mutfak personeli için önem taşır onun dışında her yerde çalışabilirler,kan yoluyla bulaştığından tıbbi bir işlem yapılacaksa kişileri bilgilendirmeniz gerekir rahat olun.

Konuğun burda sormak istediği hastalık bilgilerinin bir eczane tarafından başka birilerine verilmesi ve bunun için haklarının ne olduğunu öğrenmek istemesidir. Hastalığının iş ile ilgili problem olup olmayacağı konusunda bir endişe taşıdığını sanmıyorum. Sanırım konuğun asıl amacı eczanenin tespit edilmesi ve bu yolla böyle bir çirkin saldırıyı kimin yaptığını tespit etmek. Eczane ile ilgili bir sorun çıkacağını sanmıyorum.