Eksik Borç Durumunda Kısmi Ödeme Zamanaşımını Keser mi ?

Vergi borcunun 2005 yılında zamanaşımına uğradığını varsayalım. Vatandaşa 2007 yılında ödeme emri gelmesi üzerine yapılandırma yolu ile kısmi ödeme yapması durumunda kalan miktar için zamanaşımı kesilmiş sayılır mı ? Bu ödeme "borç ikrarı" olarak değerlendirilebilir mi aşağıdaki Yargıtay kararı birlikte değerlendirildiğinde ?
Yapılandırma olmayıp sadece kısmi ödeme olması durumunda durum değişir mi ?


Yargıtay 9.H.D. Kararı:

Alıntı: Zamanaşımı süresinin dolmasından sonra alacaklıya yöneltilen borç ikrarının, zamanaşımı definden zımni (örtülü) feragat anlamına geldiği, öğretideki baskın görüşlerle ve yargı inançlarıyla da doğrulanmaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 19.11.1963 T. 5924-6419 sayılı kararı)

Alıntı: Yazan eser_29 Vergi borcunun 2005 yılında zamanaşımına uğradığını varsayalım. Vatandaşa 2007 yılında ödeme emri gelmesi üzerine yapılandırma yolu ile kısmi ödeme yapması durumunda kalan miktar için zamanaşımı kesilmiş sayılır mı ? Bu ödeme "borç ikrarı" olarak değerlendirilebilir mi aşağıdaki Yargıtay kararı birlikte değerlendirildiğinde ? Yapılandırma olmayıp sadece kısmi ödeme olması durumunda durum değişir mi ? Yargıtay 9.H.D. Kararı:

Kısmi ödeme zamanaşımını keser. Bu ödemenin zamanaşımı süresinden sonra olması durumu değiştirmez.(6183 sayılı yasa madde 103; TBK.154/1,156)

Mehmet Saim Bey cevabınız için teşekkür ederim. Lakin madde metninden bu yorumu çıkaramadım (Belkide işime gelmediği için). Bu maddeyi cevabınız gibi yorumlayan kararlar var mı ?

Alıntı: Yazan eser_29 Mehmet Saim Bey cevabınız için teşekkür ederim. Lakin madde metninden bu yorumu çıkaramadım (Belkide işime gelmediği için). Bu maddeyi cevabınız gibi yorumlayan kararlar var mı ?

Merhabalar,

Zamanaşımı süresi dolduktan sonra borç ikrarı bakımından olayı ele alan aşağıdaki karar bir fikir verebilir. Zamanaşımı süresi dolduktan sonra yapılan kısmi ödeme de evleviyetle çelişkili davranış yasağına muhatap olur düşüncesindeyim.

Y9HD
Esas : 2009/17783
Karar : 2011/18554
Tarih : 20.06.2011
"Zamanaşımı süresinin dolmasından sonra alacaklıya yöneltilen borç ikrarının, zamanaşımı definden zımni (örtülü) feragat anlamına geldiği, öğretideki baskın görüşlerle ve yargı inançlarıyla da doğrulanmaktadır. (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu`nun 19/11/1963 T. 5924-6419 sayılı kararı) Dahası, zamanaşımı süresinin dolmasından sonra alacaklıya karşı bir borç ikrarında bulunan borçlunun da bu borç ikrarına dayanılarak açılan davada zamanaşımı defini ileri sürmesi çelişkili davranış yasağını oluşturur ve MK. md. 2. ye aykırıdır. Hukuken korunamaz( HGK. 23. 02. 2000 gün ve 2000/15-71 E, 2000/116 K)."

Bahsi geçen Hukuk Genel Kurulu kararının "Özet" kısmı ile tırnak içerisindeki paragrafı nasıl yorumlamalıyız peki ?



T.C.
YARGITAY
HUKUK GENEL KURULU
E. 2000/15-71
K. 2000/116

T. 23.2.2000

• BORÇ İKRARI ( Zamanaşımını Süresi Dolduktan Sonra Yapılan İkrarın Zamanaşımı Definden Feragat Sayılabileceği )
• ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ ( Borç İkrarı )
• ESER SÖZLEŞMESİ ( Zamanaşımı Süresi ve Borç İkrarının Zamanaşımına Etkisi )
• ZAMANAŞIMI DEFİNDEN FERAGAT ( Zamanaşımı Süresi Dolduktan Sonraki Borç İkrarı )
• FERAGAT ( Zamanaşımı Definden )
• ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASI ( Borç İkrarının Zamanaşımı Definden Feragat Sayılması )

743/m.2

818/m.125,126,133,139

ÖZET : Zamanaşımı süresinin dolmasından sonra yapılan borç ikrarı zamanaşımını kesmez. Ancak mahkemece bu durum zamanaşımı def`inden feragat olarak değerlendirilip uyuşmazlığın esastan çözümlenmesi gerekir.


"Gerçekte de borç ikrarı, ancak, işlemekte olan zamanaşımını keser; farklı anlatımla zamanaşımı süresinin tamamlanmasından sonraki borç ikrarının -kesme yönünden- bir sonuç doğurmayacağından kuşku ve duraksamaya yer olmamalıdır. Bu bağlamda BK.nun 139. maddesinden de söz edilmesi zorunludur."

Alıntı: Yazan eser_29 Bahsi geçen Hukuk Genel Kurulu kararının "Özet" kısmı ile tırnak içerisindeki paragrafı nasıl yorumlamalıyız peki ? T.C. YARGITAY HUKUK GENEL KURULU E. 2000/15-71 K. 2000/116 T. 23.2.2000 • BORÇ İKRARI ( Zamanaşımını Süresi Dolduktan Sonra Yapılan İkrarın Zamanaşımı Definden Feragat Sayılabileceği ) • ZAMANAŞIMININ KESİLMESİ ( Borç İkrarı ) • ESER SÖZLEŞMESİ ( Zamanaşımı Süresi ve Borç İkrarının Zamanaşımına Etkisi ) • ZAMANAŞIMI DEFİNDEN FERAGAT ( Zamanaşımı Süresi Dolduktan Sonraki Borç İkrarı ) • FERAGAT ( Zamanaşımı Definden ) • ZAMANAŞIMI SÜRESİNİN DOLMASI ( Borç İkrarının Zamanaşımı Definden Feragat Sayılması ) 743/m.2 818/m.125,126,133,139 ÖZET : Zamanaşımı süresinin dolmasından sonra yapılan borç ikrarı zamanaşımını kesmez. Ancak mahkemece bu durum zamanaşımı def`inden feragat olarak değerlendirilip uyuşmazlığın esastan çözümlenmesi gerekir. "Gerçekte de borç ikrarı, ancak, işlemekte olan zamanaşımını keser; farklı anlatımla zamanaşımı süresinin tamamlanmasından sonraki borç ikrarının -kesme yönünden- bir sonuç doğurmayacağından kuşku ve duraksamaya yer olmamalıdır. Bu bağlamda BK.nun 139. maddesinden de söz edilmesi zorunludur."

Zamanaşımı süresi dolduktan sonra da borçlunun def'ide bulunmaması halinde ödenebilir, tahsil edilebilir olması, eksik de olsa bir borcun olduğuna işaret eder. Bu süreçte borç eksik borçtur. Zamanaşımı süresi dolduktan sonra, borç ikrarı eksik borcu tam borç haline getireceği gibi, kanaatimce kısmi ödeme de dolaylı borç ikrarı anlamına gelir. Zaten bu nedenle ikrardan sonra yeniden zamanaşımı def'ine sığınmak çelişkili davranış yasağıyla muhatap oluyor. Tabi ki farklı görüşler ileri sürülebilir. Ben bu düşüncedeyim.

Sayın eser_29,

5 no'lu mesajınıza ekli HGK kararında da belirtildiği üzere "zamanaşımının kesilmesi"nden bahsedilebilmesi için zamanaşımı süresi henüz dolmamış olmalıdır. Bu meyanda zamanaşımı süresi dolduktan sonraki borç ikrarı TBK m.154 (BK m.133) muvacehesinde değil; TBK m.160/1 (BK m.139/1) çerçevesinde değerlendirilir.

TBK m.160/1: "Zamanaşımından önceden feragat edilemez." düzenlemesi aslında iki hususu açıklar. 1.si zamanaşımı işlemeye başladıktan sonra ve fakat zamanaşımı süresi dolmadan zamanaşımından feragat edilebilmesi (ki bu husus TBK m.154'teki düzenlemedir); 2.si zamanaşımı süresi dolduktan sonra zamanaşımından feragat edilebilmesi.
(Konuyla bağıntılı diğer bir düzenleme: TBK m.78/2: "Zamanaşımına uğramış bir borcun ifasından ... kaynaklanan zenginleşmeler geri istenemez.")

Sizin sorunuzda vatandaşın "yapılandırmayı kabul edip" ödeme yapmaya başlamış olmasının da zamanaşımı süresi dolduktan sonra zamanaşımından feragat edildiği şeklinde değerlendirilebileceği kanaatindeyim...

Tahsil zamanaşımına ilişkin olarak 6183 sayılı Kanunun;

Tahsil zamanaşımı başlıklı 102 nci maddesinde; "Amme alacağı, vadesinin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren 5 yıl içinde tahsil edilmezse zamanaşımına uğrar. Para cezalarına ait hususi kanunlardaki zamanaşımı hükümleri mahfuzdur.
Zamanaşımından sonra mükellefin rızaen yapacağı ödemeler kabul olunur." hükmü,


Zamanaşımının kesilmesi başlıklı 103 üncü maddesinde de, "Aşağıdaki hallerde zamanaşımı kesilir:
1. Ödeme,
2. Haciz tatbiki,
3. Cebren tahsil ve takip muameleleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilat,
4. Ödeme emri tebliği,
5. Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi,
6. Yukarıdaki 5 sırada gösterilen muamelelerden herhangi birinin kefile veya yabancı şahıs ve kurumlar mümessillerine tatbiki veya bunlar tarafından yapılması,
7. İhtilaflı amme alacaklarında kaza mercilerince bozma kararı verilmesi,
8. Amme alacağının teminata bağlanması,
9. Kaza mercilerince icranın tehirine karar verilmesi,
10. İki amme idaresi arasında mevcut bir borç için alacaklı amme idaresi tarafından borçlu amme idaresine borcun ödenmesi için yazı ile müracaat edilmesi.

11. Amme alacağının özel kanunlara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması ve/veya ödeme planına bağlanması.


Kesilmenin rastladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Zamanaşımının bir bozma karariyle kesilmesi halinde zamanaşımı başlangıcı yeni vade gününün rastladığı; amme alacağının teminata bağlanması veya icranın kaza mercilerince durdurulması hallerinde zamanaşımı başlangıcı teminatın kalktığı ve durma süresinin sona erdiği tarihin rastladığı; takvim yılını takip eden takvim yılının ilk günüdür." hükmü,
Zamanaşımının işlememesi başlıklı 104 üncü maddesinde ise, "Borçlunun yabancı memlekette bulunması, hileli iflas etmesi veya terekesinin tasfiyesi dolayısiyle hakkında takibat yapılmasına imkan yoksa bu hallerin devamı müddetince zamanaşımı işlemez.

Zamanaşımı, işlememesi sebeplerinin kalktığı günün bitmesinden itibaren başlar veya durmasından evvel başlamış olan cereyanına devam eder." hükmü,
yer almaktadır.


Buna göre, mükellefin söz konusu olayda ... vergisinin, zamanaşımına uğradığı yönündeki iddiasının, zamanaşımını kesen veya işlemesini engelleyen sebeplerin bulunup bulunmadığı açısından yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde ilgili idareden araştırılarak değerlendirilmesi gerekmektedir.