siyasi tansiyonun ilacı mizah

SİYASİ TANSİYONUN İLACI MİZAH

Av. Durdu GÜNEŞ

Günlük dilde siyaseti olumsuz yanına vurgu yaparak kullansak ta siyaset devlet düzeninin vazgeçilmez bir unsurudur.

Demokrasinin olmazsa olmaz şartlarından biride birden çok siyasal partinin varlığıdır. Partilerle, halk yöneticileri seçme özgürlüğünü gerçekleştirir.

Her parti yönetime talip olup iktidara doğru koşar. Partiler arası bu yarış beraberinde bazen ölçüsüz bir rekabeti getirir.

Siyasi rekabette bir seviye ve denge olmaz ise kin, kavga ve düşmanlık ortaya çıkar.

Mizah duygusundan yoksun bir siyaset güleryüzü ortadan kaldırmakta; yerine kavgacı, hırçın, öfkeli bir siyaset getirmektedir. Bu siyaset; argo, küfür, kaba söz düellosuna sahne olmaktadır.

Mizah duygusundan yoksun siyaset neler doğurur?

Mizahın bittiği yerde kaba söz, küfür ve argo başlamaktadır.

Esasında kaba söz, küfür, argo öncelikle söyleyeni küçük düşürür. Eskiler “üslubu beyan aynıyla insan” demişlerdir. Yani üslubun neyse seviyen odur.

Diğer yandan argo ve küfür kültürü, ahlaken olgunlaşmamış eğitimi zayıf, kelime dağarcığı kısır, mizah yoksunu insanlara has bir durumdur.

Argo ve küfürle başkalarını aşağılamaya çalışan kişi muhatabından daha aşağı düşer. Galibi mağlubundan daha zavallı bir atışmadır bu.

Meclis tutanaklarında yer alan aşağıdaki söz ve sözcüklerde bir incelik, bir mizah duygusu, bir seviye buluyor musunuz?

“Şe…..z, pez…k, sarhoş, yüreksiz, ortamalı, yavşak,öküz, asalak, kızıl köpek, hoşt, hıyar, ebleh, prevakatör or…u, cüş, deyyusu ekber, otur lan, dur lan, yamuk yapma”

Yazıyı maksadından uzaklaştıracak tartışmalara konu olmaması için daha meşhur siyasi küfür ve argoları burada saymıyorum.

Kaba söz ve küfür husumeti artırır. Siyasi liderlerin horoz dövüşünü andırır söz düellosu tabandaki şiddet duygusunu körüklemektedir. Ülkedeki gerilim ve şiddetin bir sebebi de siyasi aktörlerin kavgacı tavırlarıdır.

Kaba söz ve küfrün; seçilmiş, topluma model olması gereken insanlarda bulunması nedeniyle toplam kalitesizlik doğmaktadır.

Kaba söz, küfür öfkeyi besler. Ülkeyi yönetenlerin öfkeliyken verdikleri kararlar ise ülkenin geleceğine aydınlık getirmez.
Mizah yoksunu siyaset bir öfke ve korku siyasetine dönüşmektedir.

Siyasi tansiyonun ilacı mizahtır.

Mizah eğitimde ve yönetim sanatında pozitif bir unsur olarak kullanılmaktadır.

İyi bir iletişimin baharatıdır mizah. Kişilerde dikkat uyanıklığını, neşeli düşünmeyi, gevşeyip rahatlamayı sağlar.

Esasında siyasette de mizah eskiden beri kullanılmaktadır.

Nejat Muallimoğlu “Politikada Nükte” isimli kitabında ün yapmış siyasi liderlerin mizahı nasıl kullandıklarını çok güzel örneklerle anlatır.

Mizah duygusundan yoksun bir siyasi lider eksiktir. William Hazlitt “Zamanı geldiği vakit iyi bir nükte söylemek fırsatını kaçıranlara büyük meselelerin halli tevdi edilemez.” der.

Mizah duygusu öncelikle kişinin kendisiyle barışık olmasını sağlar. Bu pozitif duygu iletişimde olumlu gelişmelere yol açar.

Mizah duygusu yüksek Abraham Lincoln kendi taraftarlarınca Güneylilere karşı sert muhalefet yapması beklenirken çok ılımlı mesajlar veriyormuş. Hâlbuki onların elinden gelse kendini ortadan kaldıracaklarını bildiren bir kadına Lincoln, “Fakat hanımefendi ben onları dostum yapmakla ortadan kaldırmış olmuyor muyum?” demiş.

Winston Churchill, yanak sarkıklığını abartarak buldok köpeklerine benzeten karikatüristle karşılaştığında şöyle demiş. “Hata yapıyorsun dostum. Benim yanaklarım buldok köpeklerinden daha fazla sarkar.”

Siyaset zor bir meslektir. Büyük sorumlulukların altına girmektir. Bu nedenle yoğunluğun, yorgunluğun, gerginliğin olması doğaldır.

Olaylara mizahi bakmak zorlukları katlanılır hale getirir. Mizah alternatifli düşünebilme sanatıdır. Mizah duygusu olayların komik cephesini görmeyi sağlar.

Siyasi lider kendisiyle ilgili bir fıkrayı anlatıp gülebilse, bu özeleştiri ve özgüven bakımından olgunluğu gösterir. Mizahçıların saldırı oklarını da etkisiz kılar.

Mizahi bir yeteneğe sahip olmamak beraberinde tıkanmayı, fikri fukaralığı, tükenmeyi getirir. Bu tür liderlerden tarihe geçecek bir özdeyiş çıkmaz. Olsa olsa küfür, argo, kaba söz çıkar.

Bu arada bir parantez açarak mizahta siyasetin kullanımı üzerine de birkaç söz etmek istiyorum.

Günümüzde siyasi mizah yapmaktan korkup tatlı su mizahı yaptıklarını söyleyenler esasında korkudan değil yeteneksizlikten yapamamaktadır.

Hukuki güvenliğin olmadığı, padişahlığın hüküm sürdüğü M.Ö. 1 yüzyılda Kelile ve Dinme isimli eser Beydaba tarafından Padişaha yol göstermek, hatalardan uzaklaştırmak için yazılmış fabl türünde bir mizah şaheseridir.

Mizah yaratıcılık gerektiren bir sanattır. Söz sanatlarını çok zekice kullanmak suretiyle yapılır.

“Sövme mizahını yap, dövme mizahını yap” anlamında zekâdan, yaratıcılıktan ve olumlu eleştiriden yoksun mizah siyasete karşı kullanılırsa elbette iyi sonuçları olmaz.

Siyasette mizahın kullanılması için ne yapılmalı?

Siyasi liderler veya siyaset aktörleri diğer danışmanlar yanında bir de mizah danışmanı bulundurmalıdır. Konuşma metinlerinin içinde yer alacak bir fıkra, bir nükte, bir espri güler yüzlü pozitif bir ortamın oluşmasına katkı sağlayacaktır.

Siyasetçiler mizahi yönü güçlü geçmişteki siyasetçilerin hatıratlarını okuyarak bu alandaki yeteneklerini geliştirebilirler.

Siyasetçiler irticalen mizah üretebilmek için mizah ağırlıklı söz sanatları dersleri alabilirler. Henüz ülkemizde böyle bir kursun olduğunu sanmıyorum ama mizah yazarlarından özel dersler alınabilir.

Eskiden kralların sarayında soytarı, padişahların sarayında dalkavuk bulunmaktaydı. Soytarı padişahı ve kendini mizahi olarak eleştirirdi. Dalkavuk ise padişah ve kendi hariç başkalarını mizahi olarak eleştiriyordu. Bu durum hem eğlence hem mizahi eleştiri ihtiyacını karşılıyordu.

Özellikle bizim yönetim biçimimizde kadrolu dalkavukluğun kalkması nedeniyle dalkavukluk önemli görevler tevdi edilmiş insanların omzunda kalmıştır. Bu ise yönetimi ciddi şekilde zaafa uğratmaktadır.

Dalkavukluğun ya da soytarılığın ikame edileceği, siyasetin mizah boşluğunu dolduracak yeni formüller aranmalıdır.

Nasıl her gün bir avuç fındık kalbe iyi gelirse her gün bir fıkra da siyasetçilere iyi gelir. Tavsiye ediyorum.

Ülkemizde hep güler yüzlü bir siyaset olsun istiyorum.