Mardin-Bilgeköyde'ki Olayda Devletin Sorumluluğuna Gidilebilir Mi?

Sayın hukukçular,
İdari yargı dersim için bir sorunun yanıtını arıyorum, bana bu konuda yardımcı olursanız çok sevinirim.
Mardin-Bilgeköy'de maalesef 44 kişinin ölümü ile sonuçlanan bir olay meydana gelmişti. Bu olay sonucunda, hukuk açısından bakılırsa, elbette ceza davası açılacaktır; manevi tazminat davaları da açılabilir. Bunlar dışında, devlete karşı bir dava açılabilir mi? Devletin, kamu düzenini korumak için kolluk faaliyetini yürüttüğünü biliyoruz. Kamu hizmetini özel kişilere gördürebilmesine rağmen kolluk faaliyeti bakımından daha titiz davranmaktadır. Fakat köy korucuları, köylerde devletin kolluk faaliyetini yürütmektedir. Köyler bakımından devlet, kolluk faaliyetini koruculara bırakmıştır. Mardin'deki olayda, korucuların silahları kullanılmıştır. Bu bakımdan bakılırsa devlet, korucuları özenle seçmeli midir? Burada hizmet kusuruna dayanılabilir mi? Eğer bir dava açılabilecekse, bunun gibi kusur sorumluluğuna göre mi açılır? Ölen yakınlarının açacağı tam yargı davasında davayı kazanabilmeleri için davacı avukatlarının dayanması gereken gerekçe nedir?
Bu soruma vereceğiniz cevaplarla, bu dersime yardımcı olmuş olacaksınız, şimdiden teşekkür ederim.

devletin her halde bu olayda kusur sorumluluğu bulunmaktadır. kusur sorumluluğu bulunmasa dahi idare hukuku açısından meydana gelen olay nedeniyle devletin kamu otoritesi olarak sorumlu olması gerekmektedir. devletin koruculara bu işi bırakması, seçiminde özen ve yetiştirme yetersizliği, sonrasına ilişkin denetim eksikliği gibi hususlar içişleri bakanlığının kusur sorumluluğunu ortaya koymaktadır bence.

Sayın Aslı Boyar,

Sayın Eyüp KATI'ya katılmakla birlikte, yani devletin kusurlu sorumluluğu bulunduğunuğunu düşünmekle birlikte, kusursuz sorumluluğunuda irdelemeniz gerekmektedir. Köy korucularının bu vahşeti gerçekleştirmelerinden devletin doğrudan kusurlu sorumlu tutulması mümkün değilidir. Devlet eliyle ve emriyle gerçekleştirilmiş bir eylem değildir. Devletin kusuru o korucuları eğitme, seçme ve denetleme üzerinde sabittir.

Fakat son zamanlarda devletin kusursuz sorumluluğu kavramı genişlemektedir. Devlet, kamu otoritesi her bozulduğunda, vatandaş her zarar gördüğünde kusursuz sorumluluk bakımından sorumlu tutulabilmektedir. Bu konuda çıkarılmış bir çok kitap mevcut. Bu kitaplardan yararlanabilirsiniz.

Saygılarımla.

sayın özgür uysal, verdiğiniz cevap için teşekkür ederim. devletin mali sorumluluğu vardır, tam yargı davası açılabilir; fakat hangi kusursuz sorumluluk haline dayandırılabilir? risk ilkesine mi? peki idare hukukundaki sorumluluk dışında devletin temel görevi nedeniyle sorumlu olabilir mi? anayasadan kaynaklanan bir görev ve sorumluluğu var mıdır? şimdiden teşekkürler

Sayın Aslı Boyar;
Benim kişisel görüşümü soruyorsanız ben, devletin anayasadan kaynaklanan görevlerini yürütmekle görevlendirilmiş idarenin kusurlu sorumlu tutulacağı görüşündeyim. Yani anayasanın 5. maddesi devletin temel amaç ve görevleri düzenlemiştir. İlgili maddede devletin görevi olarak ''... kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak;...'' belirlenmiştir. Günümüzde bu görevi İç İşleri Bakanlığı, Genel Kurmay gibi kurumlar üstlenmiştir. Somut olayda ise bu görevin yerine getirilmesi için yetkilendirilmiş korucular vardır. Bu çerçevede devletin kusurlu sorumluluğunun korucuları seçme ve denetlemede olacağından bahsetmiştim.

Devletin kusursuz sorumluluğu ise çok tartışmalı bir kavramdır.Ucu çok açık olan bu kavrama dair benim şahsi görüşüm devletin kusursuz sorumluluğu, risk ilkesinden öte ; devletin ''devlet'' olmasına dayanır. Devletin ortaya çıkış teorilerinden, toplum sözleşmesi teorisine dayanarak ürettiğim bu bakış açısının öncelikle idari yargılamada yakın yüzyıllarda kesinlikle kabul edilmeyeceğini belirtmek isterim. Devlet toplumu korusun, toplumdaki bireyleri eşit şartlarda yaşatsın diye vardır. O halde devletin asli görevi vatandaşlarının güvenliğidir. Vatandaşının güvenliği bozuluyorsa, bu konuda devlet kusurlu olsun olmasın sorumludur. Çünkü devletin kuruluş amacı devletin mensuplarının korunmasıdır.

Ancak yineleyeyim ki bu görüş devletleri çok büyük mali yükümlülükler altında bırakacağından(ki hiçbir ülke vatandaşına tamamen bir güvenlik sağlayamaz)günümüzde tamamen kabul edilmez. Bu konuda çok detaylı tartışmaları Gün Işığında Yönetim kitabında veyahut idarenin kusursuz sorumluluğu üzerine yazılmış eserlerde bulabilirsiniz. Yanlış hatırlamıyorsam ilgili yargı kararlarından örneklerde olan İdare Hukuku kitapları mevcut. Aklımda kalan bilgiler bu kadar olmakla beraber, en kısa zamanda bende okuyup sizle tekrardan paylaşmak isterim.