Uluslararası Cocuk Kacırma/ Velayet Hakkının Kullanılmasının Sağlanması

merhaba, anne avusturya vatandasi, baba türk vatandasi, 1,5 yasindaki cocuk avusturya yasalarina göre, her iki vatandasliga sahip. annenin burada velayet karari var, esler hala evli, baba, esi ve cocugu, siginma evinin önünde zorla arabaya bindirp, esini 2 gün kelepceyle bodruma hapsedip iskence yapiyor ve cocugu alip türkiyeye kaciyor. türkiyede cocugun yerini buldugumuzda anne gidip cocugunu alabilir mi, buradaki suc duyurusu ve tutuklama emrinin orada gecerliligi var mi? baba hastalikli kisilikli, cok rahat siddetin her türünü uygulayabilir, zor durumda kalirsa cocuga kiyabilir diye endiseliyiz. avusturya elciliginin bir rolü olabilir mi? tesekkürler

Sayın Çıtak,

Çocuğu Avusturya'dan Türkiye'ye getirdiği için suç hem Avusturya'da hem Türkiye'de işlenmiştir. Türk Ceza Yasasına göre bir kimseyi hukuka aykırı olarak bir yerde kalma özgürlüğünden yoksun bırakmak suçtur, üstelik bu suçun altsoya karşı işlenmesi ağırlaştırıcı bir nedendir.
İşkence olarak anlattığınız ancak yasadaki karşılığı eziyet ve eşe karşı özgürlükten yoksun bırakma da ayrı ayrı işlenmiş suçlardır. Özgürlükten yoksun bırakmanın ve eziyetin eşe karşı işlenmesi de ağırlaştırıcı bir nedendir. Üstelik bu suçların tümü şikayete bağlı olmadan takip edilen suçlardır, bu nedenle kolluk veya savcılığa ihbarınız yeterlidir.

Ayrıca çocuğun velayeti babadan mahkeme kararıyla alındıysa yani şu anda çocuğun velayeti sadece annedeyse babanın davranışı aynı zamanda Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Sözleşmeye göre de hukuka aykırıdır ve yaptırım gerektirir. Velayetin babadan alınmasına ilişkin Avusturya mahkemelerinin verdiği karar Türkiye'de bu sözleşmenin uygulanmasında geçerli bir karardır. Bu nedenle Türkiye'de geçerli olmayacağı yönünden endişe etmenize gerek yoktur.

Bu sözleşmeye göre çocuk mutat ikametgâhının olduğu ülkeden bu ülkenin yetkili makamlarının aldığı kararlara veya hukukuna aykırı biçimde yer değiştirilirse yani başka bir ülkeye götürülürse koruma hakkı olarak ifade edilen velayet hakkı ihlal edilmiş olur ve sözleşmedeki yaptırımlar uygulanır.

Bir çocuğun korunma hakkı ihlal edilerek yerinin değiştirildiğini ileri süren kişi çocuğun geri dönmesini sağlamak üzere yardım etmeleri için çocuğun mutat ikametgahının olduğu veya başka herhangi sözleşmeye taraf devletin merkezi makamına başvurabilir. Müracaatta bulunulan makam çocuğun bulunduğu devletin adli veya idari makamlarına çocuğun dönmesini emreder.

Yani eğer babanın velayet hakkı yoksa çocuğun annesi Avusturya'daki yetkili makama veya Türkiye'de cumhuriyet başsavcılıklarına başvurarak sözleşmenin uygulanmasını sağlayabilir.

merhaba özge yücel, öncelikle tesekkürler, pazartesi avusturya makamlarindan cocugun avrupa cocuk haklari sözlesmesine uyarak anneye iade edilmesi icin karar cikacak, suc (anneye uyguladigi siddet ve cocugu anneden mahrum etme) ihbarinin türk savci ve polisi tarafindan ciddiye alinip alinmayacagina dair endiseler var, pazartesi belki interpol araciligi ile uluslararasi tutuklama emri bile cikabilir. ancak endisemiz, ya da bana verilen bir bilgiye göre, cocuk türk vatandasi da oldugu i´cin, baba su an tek velayeti gecerli olan kisi türkiyede, ve de eger cocugu baska yerde saklamissa cocuga ulasamayacagimiz korkusu. yani özü bu belgelerle geldiginde anne, türk makamlari prosedürü uygular mi, yoksa taraf mi kalir. korkularimiz büyük bir daha cocugun yerini bulamayiz diye.

Ortada işlenmiş ve işlenmeye devam edilen bir suç var. Anne yabancı diye yasaların uygulanmaması kabul edilemez. Yalnız anımsatmalıyım, çocuğu anneden mahrum etme değil çocuğu özgürlüğünden yoksun bırakma suçu vardır. Suçun mağduru anne değil çocuktur.

Anneye yapılan eziyet Avusturya'da işlendiğinden Türk mahkemelerinin yetkisi sınırlıdır, yine de uluslararası yardım anlaşmaları yoluyla takip edilebilir. Çocuğa karşı işlenen suç Türkiye'de işlendiği kabul edildiği için her halde Türkiye'de takip edilir.

Sayın Tamar Çıtak,

Benden önceki meslektaşımın teorik açıklamalarına katılmaktayım. Endişelerinizi gidermek açısından, tecrübe ettiğimiz bir dava nedeniyle pratikteki işleyişi anlatmak istiyorum.

Avusturya merkezi makamından,Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi'ne göre çocuğun mutad meskenine(Avusturya) iadesine karar verildiğinde, Türkiye merkezi makamı olan Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü durumdan haberdar edilmektedir. Bu Genel Müdürlük çocuğun Türkiye'de bulunabileceği yer başsavcılıklarına olayı havale eder. Burada önemle vurgulamak istediğim husus, çocuğun bulunabileceği bütün adresleri ve kişileri (Telefon numaraları,fotoğrafları dahil)tek tek bildirin.

UHDİ Genel Müdürlüğü olayın ivedilikle çözümü için başsavcılıklara faks mesajı geçmektedir.

Bu mesajda öncelikle;

1- Verilen kişi ve adreslerin araştırılarak çocuğun yerinin tespitinin sağlanması; Sözleşme’nin 7. maddesi gereğince çocuğun güvenliğinin sağlanması için gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasını;

2- Daha sonra çocuğu yanında tutanlara, adı geçen çocuğun gönüllü olarak mutad meskenine iade edip etmeyeceği sorulup, dostane çözüm önerilmesini; yine çocuğu alkoyma nedenleri ile varsa karşı delillerinin ibrazının sağlanmasını,

3-Dostane çözüm önerisi kabul edilirse, çocuğun teslim alınıp Bakanlığa haber verilmesi;

istenir.

Alıkoyan kişi dostane çözüm önerisini kabul etmezse:

1- Başvuranı temsilen Adalet Bakanlığı Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü’ne izafeten….İl/İlçesi Savcısı/Başsavcısı DAVACI olarak gösterilerek DAVANAME ile aile mahkemesine dava açılmaktadır.
2- Davanamede Sözleşme’nin 16. maddesi gözetilerek varsa boşanma veya velayet davalarından bağımsız olarak, en hızlı usulle incelenmesi istenmektedir. Yine çocuğun tekrar yer değiştirmesinin önüne geçmek için ‘yurt dışına çıkış yasağı’ konulması talep edilir.
3- Duruşmalara Cumhuriyet Savcısı da katılır.
4- Aile Mahkemesinde görülen davada tarafların delilleri toplanır. Mahkeme çocuğun geri dönmesi hakkının esasına ilişkin bir karar veremeyecektir. Varsa velayet davasını bekletici mesele yapacaktır.
5- Verilen karar kesinleştikten sonra(Tarafların temyiz hakkı bulunmaktadır) bir sureti Başsavcılığa gönderilecektir.

Bu açıklamalardan sonra sorularınıza cevap verecek olursak:

Alıntı: türkiyede cocugun yerini buldugumuzda anne gidip cocugunu alabilir mi,

Anne kendisi alamaz. Yukarıdaki prosedür işleyecektir.

Alıntı: buradaki suc duyurusu ve tutuklama emrinin orada gecerliligi var mi?

Avusturya merkezi makamının verdiği velayete ve iadeye ilişkin karar yeterlidir.

Alıntı: baba hastalikli kisilikli, cok rahat siddetin her türünü uygulayabilir, zor durumda kalirsa cocuga kiyabilir diye endiseliyiz. avusturya elciliginin bir rolü olabilir mi?

Elçiliğin bir rolü olmayacaktır.

Alıntı: ya da bana verilen bir bilgiye göre, cocuk türk vatandasi da oldugu i´cin, baba su an tek velayeti gecerli olan kisi türkiyede, ve de eger cocugu baska yerde saklamissa cocuga ulasamayacagimiz korkusu. yani özü bu belgelerle geldiginde anne, türk makamlari prosedürü uygular mi, yoksa taraf mi kalir. korkularimiz büyük bir daha cocugun yerini bulamayiz diye.

Olayda annenin milliyetinin önemi yoktur. Yukarıda da yazdığım gibi,UHDİ Genel Müdürlüğü posta ile değil; olayın ivedilikle çözümü için başsavcılıklara faks mesajı geçmektedir. Yine verilecek cevapların da ivedilikle ve faksla olmasını; tekide gerek kalmamasını özellikle istemektedir.

Faks mesajını alan Başsavcılık bulunduğu ilin Emniyet Müdürlüğüne bağlı İnterpol Şube Müdürlüğüne talimat vererek bildirilen adreslerde arama yapılmasını, çocuğun yeri tespit edildiğinde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmasını; çocuğun ikametgahının değiştirilmemesini istemektedir. Bu nedenle endişeleriniz yersizdir.

Saygılarımla

Merhaba

Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukukî Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesinin uygulanmasına ilişkin genelge yayınlanmıştır.Talep formu da bu genelgeye eklenmiştir.

http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/26768.html