Şirket Haklarının Devredilmesi

A şirketiyle, bu şirketin ürettiği malları yurt dışında satma karşılığında belirli bir komisyon almak konusunda hizmet komisyonu sözleşmesi imzalayan B şirketi, bu sözleşmeyle doğan hak ve yükümlülüklerini TEK TARAFLI OLARAK ( A şirketinin rızasına gerek olmadan) noterde ya da başka bir şekilde yapılacak bir işlemle BAŞKA BİR ŞİRKETE devredebilir mi? Devredebilirse nasıl bir işlem yapılması gereklidir.?(Sözleşmede hak ve yükümlülük devriyle ilgili herhangi bir madde bulunmamaktadır).

Sayın Salmus,

İlgili sözleşmede hak devriyle ilgili bir madde yoksa kanuna bakmak gerekir.Kanuna göre tarafların arasındaki ilişki nedir?

(B) şirketi (A) şirketinin üretmiş olduğu malları belirli bir komisyon karşılığında yurt dışında satmayı vaadediyor.Aradaki ilişki devamlı değil ama belirli bir iş hedefi öngördüğünden alım-satım komisyonculuğu olarak görülüyor.Bu ilişkide -komisyon (dolaylı temsil yetkisi veren vekalet) - sözleşme ve özel kanun hükümleri haricinde vekalete dair kanun hükümleri uygulanmalıdır.Buna göre,vekilin sözleşme konusu edimi, durum gereği veya adet müstesna, bizzat ifa etmek yükümlülüğü vardır.Bu sebeple (B)nin yükümlülük ve hakları devretmesi için (A) dan örtülü veya açık bir izin alması gerekir.Aksi halde yetkisiz olarak yapılacak bu devirden dolayı (B) şirketinin sorumluluğu sözkonusu olabilecektir.

Saygılar

Öncelikle cevabınız için sonsuz teşekkürler. B şirketinin yükümlülüğününün A şirketininin mallarının bizzat satılması değil de bu ürünler için yurt dışında müşteri bulma ve bu müşteriyle şirket arasında koordinasyonu sağlama olması durumu değiştirebilir mi? (yani alım-satım işlemi B şirketi ve müşteri arasında gerçekleşecek, müşteriyi bulan A şirketine ise bu hizmeti karşılığında komisyon ödenecek). Saygı ve selamlar.

Selamlar,

Bahsettiğiniz ikinci olasılıkta yani müşteri bulma ve koordinasyonu sağlama durumunda belirli bir ücret karşılığında ticari konularda aracılık faaliyeti sözkonusudur.Yapılan bu işte eğer (B) şirketi daimi olarak (A) şirketine bağlı olacaksa ona karşı bu yükümlülükten doğan sorumlulukları olacaktır.(B) şirketinin sözleşme ile belirli bir bölgede (A) için çalışmakta tekel hakkı varsa ve aralarında ilişki sürekli ise acente olarak tanımlanması gerekir.Yine de, sözleşme içeriğini bilmemekle birlikte, anlattıklarınızdan ilişkide bu unsurların olmadığını çıkarıyorum.O halde ilişki Türk Ticaret Kanunu'n da ve Borçlar Kanunu'nda düzenlenmiş olan tellal (ticari işler tellalı-BROKER)a daha çok uyuyor.

Tellallık hakkındaki özel düzenlemeye göre tellal müvekkiline karşı sözleşmelerin kurulmasına yönelik doğrudan faaliyet göstermekle yükümlü değildir.Her iki taraf da birbirini istediği zaman azledebilir.
Buradan çıkan sonuç (B) şirketinin başka bir şirkete veya gerçek kişiye sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüğünü devredebileceğidir.Eğer bu özel hüküm olmasaydı, vekalet akdinin bir türü olan tellallığa da daha önce verdiğim cevabtaki gibi vekalet hükümleri uygulanacak ve yanıt değişecekti.

Cevap ve olay girift bir hal aldı ama gerçekten burada ilişkinin tesbiti gercekten ince çizgilerle ayrılmakta ve sonuçlar bu sebeple tamamen değişebilmektedir.Sözleşmeyi incelemek daha doğru bir yorum yapabilmeyi sağlayacaktır.Bir meslektaşa danışarak daha detaylı bilgi almanızı tavsiye ederim.

Ben bu olayda alacağın temliki ve Borcun nakli hususunun irdelenmesi gerekeceği kanısındayım.

Bilindiği gibi, alacağın temliki tek taraflı olarak devredilebilir. Burada Komisyon sözleşmesi imzalayan (komisyoncu) firma elde edeceği hakkı temlik edebilir, firmanın izni gerekmez.

Borcun nakli ise yine bilindiği gibi karşı tarafın rızası ile ancak mümkündür. Başka bir ifade ile komisyoncu sözleşme ile üstlendiği yükümlülüğü iş sahibi firma rıza göstermeden üçüncü şahsa devredemez.

Kısaca, komisyoncu sözleşmeden kaynaklanan borcu bizzat ifa etmekle yükümlüdür tabiki sözleşmede aksine hüküm yoksa.. yada rıza sözkonusu değilse..