Kamulaştırma Kanunundaki Değişiklik Dava Açma Hakkının Engellenmesi

Kamulaştırma Kanunu EK 1. MADDE "Uygulama imar planlarında umumi hizmetlere ve resmî kurumlara ayrılmak suretiyle mülkiyet hakkının özünedokunacak şekilde tasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında, uygulama imar planlarının yürürlüğe girmesindenitibaren beş yıllık süre içerisinde imar programları veya imar uygulamaları yapılır ve bütçe imkânları dâhilinde butaşınmazlar ilgili idarelerce kamulaştırılır veya her hâlde mülkiyet hakkını kullanmasına engel teşkil edecek kısıtlılığıkaldıracak şekilde imar planı değişikliği yapılır/yaptırılır. Bu süre içerisinde belirtilen işlemlerin yapılmaması hâlindetaşınmazların malikleri tarafından, bu Kanunun geçici 6 ncı maddesindeki uzlaşma sürecini ve 3194 sayılı İmar Kanunundaöngörülen idari başvuru ve işlemleri tamamlandıktan sonra taşınmazın kamulaştırmasından sorumlu idare aleyhine idariyargıda dava açılabilir." hükmünü içermektedir.

Geçici 11. Madde "Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında kalan ve bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten öncetasarrufu hukuken kısıtlanan taşınmazlar hakkında aynı fıkrada belirtilen süre, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibarenbaşlar." hükmünü içermektedir.

İki hüküm de göz önünde bulundurulduğunda hukuki el atmalara ilişkin davalarda 5 sene zarfında dava açılması önünde engel oluştuğu görülmektedir. Ancak bazı hukukçular, 5 sene boyunca kamulaştırmasız el atma davası, hukuki ve fiili el atma fark etmeksizin açılamayacak demektedir. Bense bu hükmün sadece hukuki el atmalara ilişkin getirildiğini düşünüyorum. Gözümden kaçan bir hüküm var mı? Fiili el atmalarda da mı 5 senelik dava açmama durumu söz konusu?

Fiili el atmaları kapsamıyor. Sadece hukuki el atmalarda bu durum söz konusu, bir taşınmazda hem fiili hemde hukuki el atma var ise bu durum fiili el atma olarak değerlendirip adli yargı görev alanında çözümlenmelidir.

sayın meslektaşım,

şu an çalıştığım kurum itibariyle fiili el atma davalarının sürdüğünü(asliye hukuk mahkemelerinde), hatta yenilerinin açılmaya devam ettiğini, ancak hukuki el atmalara yönelik davaların (idare mahkemelerinde) "davanın esası hakkında karar vermeye yer olmadığı" şeklinde sonuçlandığını söyleyebilirim.

ayrıca ek 1. maddede açıkça "..idari yargıda dava açılabilir" denmesi hukuki el atmalara yönelik davalar bakımından geçici 11. maddenin uygulama alanı doğurduğunu düşünmekteyim. ("Bu Kanunun ek 1 inci maddesinin birinci fıkrası kapsamında kalan" ibaresinden ötürü.)

iyi çalışmalar dilerim.

Kamulaştırmasız el atma dağınık bir konu olduğundan ve uygulamada sıklıkla hata yapıldığından/yaptığımdan anladığım bilgileri aşağıdaki gibi özetledim. Yaptığım bu özete ilişkin konuya dair bilgileri olan avukat meslaktaşlarımın yorumlarını beklemekteyim. Zira emin olmadığım bir durum ve benim gibi birçok meslakdaşı da sıkıntıya sokan bir mesele.

9/10/1956 tarihi ile 4/11/1983 tarihi arasındaki kamulaştırmalarda geçici 6. madde uygulanacak. Yani uzlaşma başvurusunda bulunulmadan dava açılamayacak ve açılan dava bedel tespiti davası olup; tazminat davası olmayacak. Bedel tespit davasında taşınmazın kesinleşen bedeli için idare aleyhine haczedilemezlik hükmü devreye girecek ve alacaklı idarenin inisiyatifine bırakılacak ve vekalet ücreti maktu olarak hesap edilecek.

4/11/1983 tarihinden sonraki el atmalarda; geçici 6. madde uygulanmayacak ve 1956 tarihli İBK kapsamında hareket edilecektir. Yani mal sahibi taşınmaz bedelini tazminat davası açma suretiyle talep edebilecek ve mahkemece hükmedilen bedel icra takibine konu edilebilecektir. Ayrıca 4/11/1983 tarihinden sonraki el atmalarda uzlaşma şartı aranmayacak ilgililer doğrudan asliye hukuk mahkemelerinde dava ikame edebileceklerdir. Ayrıca vekalet ücreti nispi olarak hesap edilecektir.

Ayrıca geçici 11 ve EK 1. madde kapsamında hukuki el atma davaları 5 sene açılamayacaktır. Bu duruma ilişkin Anayasa Mahkemesinin iptale ilişkin kararı beklenmektedir.

Özetlemede bir sıkıntı var mı? Cevap veren meslektaşlara şimdiden teşekkür ederim.