davanın açılmamış sayılmasına dair

1-2002 yılında reddeilen kesinleşmiş boşanma davası var.
2-2009 yılında açılan boşanma davası takipsiz bırakılmış ve açılmamış sayımasına karar verilmiş.Bu karar tebliğe çıkarılmamaış.
3-Açacağımız boşanma davasında 2002 yılında kesinleşen karara dayanarak 166/3 uyarınca boşanma talep edebilir miyiz.2009 da açılan davanın açılmamış sayılması bu talebe engel teşkil etmez diye düşümüyorum.Ancak yine de fikirlerinize danışmak isterim.

Sayın meslektaşım,
TMK.m.166/3 gereğince açacağınız dava, taraflar arasında daha önce görülen ve red ile sonuçlanan boşanma davasına ilişkin kararın kesinleştiği tarihten itibaren 3 yıl içinde evlilik birliğinin taraflar arasında tekrar kurulamaması(fiili ayrılık sebebiyle boşanma) nedenine dayalı boşanma davası olacaktır.
2009 yılında taraflarca açılan boşanma davası eğer fiili ayrılık sebebine dayalı boşanma davası ise bu dava da davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş olsa bile karar taraflara tebliğ edilerek henüz kesinleşmediğinden teknik anlamda da olsa taraflar arasında fiili ayrılığa dayalı boşanma davasının var olduğu kabul edilir.Böyle bir durumda derdestlik itirazı ile karşılaşacağınız gibi 6100 sayılı Hmk gereğince derdestlik dava şartlarından sayıldığından mahkemece resen de dikkate alınacaktır .
Eğer 2009 yılında açılan bu dava başka hukuksal nedenlere (terk,akıl hastalığı, zina,anlaşmalı boşanma,haysiyetsiz yaşam sürme,cana kast gibi) dayalı bir dava ise açacağınız fiili ayrılık nedeniyle boşanma davasına herhangi bir olumsuz etkisi olmayacaktır.Saygılarımla.Av.Şükrü Söğüt

T.C. YARGITAY
13.Hukuk Dairesi
Esas: 1992/1489
Karar: 1992/1792
Karar Tarihi: 28.02.1992

ÖZET: Davanın taraflarca takip edilmemesi nedeni ile dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren üç ay içinde dava yenilenmediği takdirde "Davanın açılmamış sayılmasına" ilişkin meydana gelen tüm yasal hüküm ve neticeler başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır.

(1086 S. K. m. 187, 409)
Dava: Taraflar arasındaki alacak davasının yapılan yargılaması sonunda ilamda yazılı nedenlerden dolayı davanın reddine yönelik olarak verilen hükmün süresi içinde davacı avukatınca temyiz edilmesi üzerine dosya incelendi gereği konuşulup düşünüldü:
Karar: Davacı, kiraladığı birikethaneyi akitten maksut olan kullanmağa salih bir halde davalı kiralayanın bulundurmaması nedeni ile akdi fesih ettiğini öne sürerek davalıda nedensiz kalan 4.697.000.-TL.sının tahsilini istemiştir.
Davalı, derdestlik itirazında bulunmuştur.
Mahkemece aynı davanın daha önce Gaziantep Birinci Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1989/608 esasına kayden açılmış olduğu müracaata kaldıktan sonra 3 ay içerisinde yenilenmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği tebliğe, verilip kesinleştirilmemesi nedeni ile derdest kalmakta devam ettiği kabul edilmiş derdestlik nedeni ile davanın reddine karar verilmiştir.
Karar, davacı tarafından temyiz edilmiştir. Derdestliğe esas tutulan dava taraflarca takip edilmemesi nedeniyle HUMK.nun 409. maddesi gereğince işlemden kaldırılmış ve 3 ay içinde yenilenmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verilmiş, henüz tebliğede çıkarılmamıştır. İşte mahkeme bu kararın kesinleşmemesi nedeni ile yani bu yüzden derdesti rüyet olacağını benimsemektedir.
Gerçekte de, Usul Kanunun 409. maddesine ilişkin hususlarda temyiz yoluna başvurulabilmek mümkündür. Fakat, derdestlik yönünden kararın temyiz edilmeyerek veya temyiz aşamasından geçerek kesinleşmesini aramaya gerek yoktur. Şöyleki; burada yasa koyucu davaların takipsiz bırakılmasını engellemek amacını gütmektedir. Hatta bununlada yetinmeyerek HUMK.nun md. 409/son fıkra hükmünü getirmiştir. Bu nedenle, davanın taraflarca takip edilmemesi nedeni ile dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay içinde dava yenilenmediği takdirde "Davanın açılmamış sayılmasına" ilişkin meydana gelen tüm yasal hüküm ve neticeler başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır.
O nedenle, işlemden kaldırıldığı tarihten itibaren 3 ay geçtikten sonra ve fakat hüküm iş çokluğu nedeni ile henüz açılmamış sayılması hakkında bir karar veremediği bir dava dahi açılmamış sayılır ve 3 ay geçtikten sonra yapılan yenileme talebi geçersizdir. Açıklanan nedenlerle, konu şöyle özetlenebilir. Dosyanın işlemden kaldırılması ile dava işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay süre ile derdest kalmakta devam eder (HUMK. md. 409). Bu nedenle davacı aynı davayı yeniden açarsa davalı derdestlik ilk itirazında bulunabilir. (HUMK. md. 187/4).
Bu 3 aylık süre hak düşürücü niteliktedir. Ne varki, bu hükümler davanın açılmamış sayılmasını gerektiren şartların salt doğumu ile artık kendiliğinden ortadan kalkar. Diğer bir ifadeyle dava derdest olmaktan çıkar. Dahası davanın zamanaşımını kesme etkisi dahi sona erer.
Bu nedenlerle, mahkemece yasa maddelerinin yorumunda yanılgıya düşülerek davanın derdestlik nedeni ile reddine karar verilmesi usul ve yasaya aykırıdır. Bozma nedenidir. İşin esasına girilmelidir.
Sonuç: Yukarıda açıklanan nedenlerle kararın davacı yararına BOZULMASINA peşin harcın istek halinde iadesine, 28.2.1992 gününde oybirliği ile karar verildi.

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, Esas: 1996/19-461, Karar: 1996/607




Mahkemece, aynı davanın daha evvel Avanos Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 1994/73 Esas, 1994/296 Karar sayılı kararıyla, takipsizlik nedeniyle davanın işlemden kaldırıldıktan sonra 3 ay içinde yenilenmediğinden davanın açılmamış sayılmasına karar verildiği; kararın tebliğe verilip kesinleştirilmemesi sebebiyle derdest sayılacağı gerekçe gösterilerek davanın reddine karar verilmiştir. Davanın açılmamış sayılması kararı temyizi kabil niteliktedir. Ancak, derdestlik yönünden kararının temyiz edilmeyerek veya temyiz aşamasından geçerek kesinleşmesini aramaya gerek yoktur. Burada davaların takipsiz bırakılmasını önlemek amacı güdülmüştür. Bu itibarla, davanın taraflarca takip edilmemesi sebebiyle dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden itibaren 3 ay içinde dava yenilenmediği takdirde davanın açılmamış sayılmasına ilişkin oluşan tüm yasal hüküm ve sonuçlar başkaca bir işleme bağlı olmadan doğrudan doğruya yürürlük kazanır. Derdestlik, dosyanın işlemden kaldırılması tarihinden 3 aylık süre ile sınırlı olmalıdır. Bu süre hak düşürücü niteliktedir. Ancak bu hükümler davanın açılmamış sayılmasını gerektiren şartların salt doğumu ile kendiliğinden ortadan kalkar ve derdest olmaktan çıkar. Zamanaşımını kesme etkisi dahi sona erer.