TBB kararlarına karşı yargı yolu

Emekli Hakim ya da savcının, bulunduğu il barosuna Avukatlık ruhsatı için başvurusunun yerel baroca reddi sonucu itirazen TBB ne gidildiği bilinmektedir. Ancak TBB nin itirazın reddine ilişkin kararına karşı hangi kanunyoluna gidilebilir. Bu kararı Adalet Bakanlığı mı inceleyecek yoksa idari yargı merciine mi başvurulacak idari yargı merci İl Barosunun bulunduğu yer mi yoksa Ankara idare mahkemelerimi?

T.C. DANIŞTAY
8.Dairesi

Esas: 2004/918
Karar: 2004/3579
Karar Tarihi: 04.10.2004

ÖZET: Davada söz konusu uyuşmazlık, davacının avukatlık ruhsat başvurusunun reddine ilişkin işlemlerin iptali isteminden doğmuştur. Davacı, avukatlık stajını tamamlamış ancak ruhsatını almadan mülki idare amirliği görevine başlamış, Erzincan Vali Yardımcısı olarak görev yaparken avukatlık ruhsatının verilmesi için baroya başvurmuş, bu başvuru Erzincan Barosu Yönetim Kurulu reddetmiştir. Bu durumda uyuşmazlığın, Türkiye Barolar Birliği ile Adalet Bakanlığı işlemlerini de kapsadığı göz önüne alınarak anılan mercilerin de hasım konumuna alınması zorunludur.

(2577 S. K. m. 11, 32, 49) (1136 S. K. m. 3, 4, 121, 122)

İstemin Özeti: Avukatlık stajını 1988 yılında tamamlayıp ruhsatını almadan kaymakamlık görevine başlayan davacının, avukatlık ruhsatı verilmesi yolunda yaptığı başvurunun reddine ilişkin Erzincan Barosu Yönetim Kurulunun 24.1.2003 gün ve 2003/03 sayılı kararının iptali istemiyle açılan davada; 1136 sayılı Yasanın 3. maddesinde yazılı koşulları veya 4. maddedeki istisnai hakkı taşıyan şahısların, bu koşullar dahilinde baro levhasına kayıt yaptırma ve avukatlık ruhsatı alma haklarının bulunduğu, stajın başarıyla bitirilmesi sonrasında ilgili lehine doğan bu hakkın fiilen avukatlık mesleğini icra etmekten ayrı düşünülmesinin gerektiği, kaldı ki, bu belge noter adaylığı için başvuruda aranan belgeler arasında da sayıldığından, sadece bu gerekçeyle dahi alınabileceği, baroya kayıt sonrasında baro aidatı ödenmesi gibi kurumsal yükümlülükler haricinde, üyenin vergi mükellefiyeti tesis ettirmesi, büro açması, mesleki faaliyete başlaması gibi yasal zaruretlerin oluşmayacağı, bu aşamaya geçilmesi durumunun ayrı yaptırımı olacağı, nitekim günümüzde baro kaydı devam ettiği halde fiilen avukatlık yapmayan ya da barodan kaydını sildirmesine rağmen avukatlık ruhsatı geçerliliğini devam ettiren şahısların bulunduğu, dolayısıyla, davanın (diğer koşullar açısından yapılacak inceleme saklı kalmak üzere) isteminin davacının mevcut kamu göreviyle bağdaşmadığı gerekçesiyle reddinde hukuka uyarlık bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemi iptal eden Sivas İdare Mahkemesinin 26.12.2003 gün ve E:2003/620, K:2003/1307 sayılı kararının, yetki yönünden ve esastan hukuka aykırı olduğu öne sürülerek, 2577 sayılı Yasanın 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması istemidir.

Savunmanın Özeti: Türkiye Barolar Birliğinin hasım mevkiinde olmaması gerektiği, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hakimi Adnan DİKENLİ'nin Düşüncesi: Yetki yönünden usul hukukuna aykırı olan kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

Danıştay Savcısı Ahmet Yahya ÖZDEMİR'in Düşüncesi: 1988 yılında avukatlık stajını tamamlamasına karşın ruhsat isteminde bulunmayarak kamu görevine giren davacının, baro levhasına kaydolunarak ruhsat verilmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddine ilişkin işlemi iptal eden İdare Mahkemesi kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 32 nci maddesinde göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanunda veya özel kanunlarda, yetkili idare mahkemesinin gösterilmiş olması halinde, yetkili idare mahkemesi, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir kuralı yer almıştır.

1136 sayılı Avukatlık Kanununun 122 nci maddesinin 10 uncu bendinde, Kanunlarla başka bir merci veya organa verilmiş olmamak şartıyla, baroların kararlarına karşı yapılan itirazları incelemek ve karara bağlamak görevinin Birlik Yönetim Kuruluna ait olduğu hükme bağlanmıştır.

İncelenen dosyadan, davacının baro levhasına yazılma isteminin Erzincan Barosu Yönetim Kurulunca reddi üzerine, Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kuruluna yapılan itirazın da reddolunduğu ve bu kararın Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünce onandığı, mahkemece hasım mevkiine Barolar Birliğinin de alındığı görülmekte olup, bu hali ile davanın yetkili Ankara İdare Mahkemesince incelenmesi gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Bu sebeple, Temyiz konusu kararın bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Hüküm veren Danıştay Sekizinci Dairesince işin gereği görüşüldü:

Uyuşmazlık, davacının avukatlık ruhsat başvurusunun reddine ilişkin işlemlerin iptali isteminden doğmuştur.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Yasasının 11. maddesinde, ilgililer tarafından idari dava açılmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasının üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan idari dava açma süresi içinde istenebileceği, bu başvurunun işlemeye başlamış olan dava açma süresini durduracağı, 32. maddesinde, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu kanunda veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesinin, dava konusu idari işlemi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu hükümlerine yer verilmiştir.

Öte yandan, 1136 sayılı Avukatlık Yasasının 121/10. maddesinde, yasalarda başka bir merci veya organa verilmemiş olmamak şartıyla, baroların kararlarına karşı yapılan itirazları incelemek ve karara bağlamak görevi Türkiye Barolar Birliği Yönetim Kurulunun görevleri arasında sayılmış, aynı düzenleme Yasanın 8. maddesinde de yer almıştır.

Davacı, avukatlık stajını tamamlamış ancak ruhsatını almadan mülki idare amirliği görevine başlamış, Erzincan Vali Yardımcısı olarak görev yaparken avukatlık ruhsatının verilmesi için baroya başvurmuş, bu başvuru Erzincan Barosu Yönetim Kurulunun 24.1.2003 gün ve ... sayılı kararı ile reddedilmiş, davacı bu karara Türkiye Barolar Birliği nezdinde 24.2.2003 günlü dilekçesi ile itiraz etmiş, itirazı Birlik Yönetim Kurulunun 9.3.2003 gün ve ... sayılı kararı ile reddedilmiş ve bu karar Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürlüğünün 21.4.2003 gün ve 9168 sayılı kararı ile onaylanarak kesinleşmiştir.

Dava açan dilekçede, davanın konusu olarak Erzincan Barosu işleminin yanısıra, yukarıda metni açıklanan yasa kuralı ile belirli itiraz sürecinin de açıklandığı ve avukatlık ruhsatının verilmesi isteminde bulunulduğu anlaşılmaktadır.

Bu durumda uyuşmazlığın, Türkiye Barolar Birliği ile Adalet Bakanlığı işlemlerini de kapsadığı göz önüne alınarak anılan mercilerin de hasım konumuna alınması zorunludur.

Nitekim Mahkemece de uyuşmazlık bu şekilde nitelendirilmiş, Türkiye Barolar Birliği hasım konumuna alınmıştır.

Ancak, yetkiye ilişkin olarak 2577 sayılı Yasanın anılan 32. maddesi dikkate alındığında, dava konusu işlemleri tesis eden Türkiye Barolar Birliği ve Adalet Bakanlığının bulunduğu yer idare mahkemesi olan Ankara İdare Mahkemeleri, uyuşmazlığın görüm ve çözümünde yetkilidir.

Sonuç olarak, temyize konu İdare Mahkemesi kararında yetki yönünden usul hukukuna uyarlık görülmemiştir.

Açıklanan nedenlerle Sivas İdare Mahkemesi kararının bozulmasına, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkemeye gönderilmesine 4.10.2004 gününde esasta oybirliği, gerekçede oyçokluğu ile karar verildi.

Azlık Oyu (X) : Davacı baro işleminin iptalini istediğinden, dava kuramı gereği yargı yeri davacı istemine bağlı kalacaktır. Bu bakımdan yetkili yargı yerinin değişmeyeceği; ancak, işlemin kesin olup olmadığı yönünden değerlendirme yapılması için kararın bozulması gerektiği oyuyla karara karşıyım.(¤¤)

Sinerji Mevzuat ve İçtihat Programları
**************************************