Kooperatifin Hukuki Sorumluluğu ve İhyası İmkanı

1163 sayılı KoopK'na tabi ve altı bin ortaklı bir tarımsal kooperatif, ltd. şti.'den aldığı gübre karşılığı muhtelif tarihli 10 adet çek verir.
Toplamda 1 trilyonu bulan çekler karşılıksız kalır.
Şirket, ödeme güçlüğü nedeniyle konkordato mühleti alır.
Borçlu kooperatifi de iflas yolu ile takip edip iflas kararı aldırır.
Kooperatifin kasası boş olduğu gibi, menkul-gayrimenkul bir malı da yoktur.
Bu borcun tahsili için bir önerisi olan var mıdır?

Alıntı: Yazan Av.Dr.Yahya DERYAL 1163 sayılı KoopK'na tabi ve altı bin ortaklı bir tarımsal kooperatif, ltd. şti.'den aldığı gübre karşılığı muhtelif tarihli 10 adet çek verir. Toplamda 1 trilyonu bulan çekler karşılıksız kalır. Şirket, ödeme güçlüğü nedeniyle konkordato mühleti alır. Borçlu kooperatifi de iflas yolu ile takip edip iflas kararı aldırır. Kooperatifin kasası boş olduğu gibi, menkul-gayrimenkul bir malı da yoktur. Bu borcun tahsili için bir önerisi olan var mıdır?

Merhabalar,

Bildiğiniz gibi 1163 sayılı Kooperatifler Kanunu’nun “anonim şirket hükümlerine atıf” başlıklı 98 inci maddesi uyarınca bu Kanunda aksine açıklama olmayan hususlarda Türk Ticaret Kanunundaki anonim şirketlere ait hükümler uygulanmaktadır. Bu kapsamda iflasa neden olan ya da teknik iflas durumunun gereklerini yerine getirmeyen A.Ş. yönetim kurulunun şirket alacaklılarına karşı sorumluluğuna dair hükümler dikkate alınarak hareket edilebilir, düşüncesindeyim.

Teşekkürler Sayın Dikici...
Kooperatifin bu nedenle ihyası (TTK 547) istenebilir mi?
İhya mümkün olursa, bilanço açığını kapatma amaçlı ortaklara ek ödeme (KoopK.m.31) yüklenebilir mi?
Yüklenebilirse, alacaklı şirketin bu ek ödeme alacağı üzerinde takip hakkı olur mu?

Alıntı: Yazan Av.Dr.Yahya DERYAL Teşekkürler Sayın Dikici... Kooperatifin bu nedenle ihyası (TTK 547) istenebilir mi? İhya mümkün olursa, bilanço açığını kapatma amaçlı ortaklara ek ödeme (KoopK.m.31) yüklenebilir mi? Yüklenebilirse, alacaklı şirketin bu ek ödeme alacağı üzerinde takip hakkı olur mu?

Sayın DERYAL,
Alacaklının zararı bildiğiniz gibi pay sahiplerinin ya da şirketin zararından farklı olarak, doğrudan zarardır. Bu itibarla doğrudan zararın giderilmesini alacaklı, Yönetim Kurulu üyelerinin şahıslarına yöneltebilir.

Dolayısıyla,şirkete gitme zorunluluğu olmadan YK üyelerinin şahsi malvarlıklarına yönelmek mümkündür. Bu cihetle İhya'ya ve sonrasında Ek Ödemeye gerek olmadığı kanaatindeyim.

Kooperatif yönetim kurulu üyeleri de "züğürt" ise...

Alıntı: Yazan Av.Dr.Yahya DERYAL Kooperatif yönetim kurulu üyeleri de "züğürt" ise...

İhya'dan bahsettiğinize göre sicilden terkin edilmiş olmalıdır. Böyle bir durumda, şirketten (="kooperatiften" olarak anlayalım) olan alacağın tahsili için ihya talebi mümkün olsa bile, ihya bence) tek başına ek ödemeye imkan vermeyebilir.

Bildiğiniz gibi, bilanço açıklarının kapatılması için Koop.K.31/1 ana sözleşmede hüküm olmasını aramaktadır. İstinası 2. fıkrada İflas idaresine verilmiştir.

Somut olayda iflas eden bir şirketin ihyasının (bir an için) mümkün olabileceğini varsaymış olsak bile, ihya, şirket tüzel kişiliğinin tekrardan doğmasına neden olacaktır. Sorun, ihyadan sonra şirkette iflas idaresinin görevinin kendiliğinden avdet edip etmeyeceği noktasında bulunmaktadır.

Eğer ihya, iflas durumundaki şirketler bakımından iflas idaresinin göreve dönmesine sebep olabilecekse, Koop.m31/2 açıklığı ile İflas idaresi ek ödeme talep etme yetkisine haizdir. Eğer ihya, sadece tüzel kişiliğin ihyasıdır denilecek olursa, ana sözleşmede hüküm yoksa ek ödeme söz konusu olmayacaktır.

Kişisel düşüncem, ihya kararı, şirket tüzel kişiliğinin ihyası şeklinde anlaşılmalıdır, şirket temsili ile doğrudan ilgili değildir. Dolayısıyla, şirkette mal varlığı yoksa tahsilat mümkün olamayacak ve yine ek ödeme konusunda ana sözleşme hükmü yoksa Koop.K.m31'den yararlanmak pek mümkün olamayacaktır.

Çok ilginç bir konu olduğu açık.

Kooperatiflerin ihyası hakkında, KoopK m.98 atfı gereği TTK m.547 uygulanacaktır.
Yargıtay, alacaklıların kooperatiften tahsil imkanı bulamadıkları alacakları için ek tasfiye (ihya) talep edebilecekleri görüşündedir.
Somut olayda problem bundan sonra başlayacaktır.
İhya edilen kooperatifte olağanüstü genel kurul toplanarak ek ödeme kararı alınması ve bunun ortaklardan tahsil edilmesi ve bu paranın alacaklıya ödenmesi mümkün olabilecek midir?
KoopK.m.52/1 ek ödeme kararı için bütün ortakların 3/4 rızasını arıyor. Somut örnekte bu nisap 4500 kişiye tekabül ediyor. Bütün ortakların 3/4'ü demek, toplantı için de an az bu mevcudun var olması demektir.
Kooperatif ana sözleşmesinde "Tasfiye halinde nisap aranmaz" diyor. Acaba bu hüküm somut olayda da uygulanır mı?
Ayrıca ana sözleşmede, 5000 ortaktan fazla olan kooperatiflerde kayıtlı ortakların 1/50'si ile toplantı nisabının oluşacağından bahsediliyor. Yine ikinci toplantıda nisap aranmayacağından szö ediliyor.

Alıntı: Yazan Av.Dr.Yahya DERYAL Kooperatiflerin ihyası hakkında, KoopK m.98 atfı gereği TTK m.547 uygulanacaktır. Yargıtay, alacaklıların kooperatiften tahsil imkanı bulamadıkları alacakları için ek tasfiye (ihya) talep edebilecekleri görüşündedir. Somut olayda problem bundan sonra başlayacaktır. İhya edilen kooperatifte olağanüstü genel kurul toplanarak ek ödeme kararı alınması ve bunun ortaklardan tahsil edilmesi ve bu paranın alacaklıya ödenmesi mümkün olabilecek midir? KoopK.m.52/1 ek ödeme kararı için bütün ortakların 3/4 rızasını arıyor. Somut örnekte bu nisap 4500 kişiye tekabül ediyor. Bütün ortakların 3/4'ü demek, toplantı için de an az bu mevcudun var olması demektir. Kooperatif ana sözleşmesinde "Tasfiye halinde nisap aranmaz" diyor. Acaba bu hüküm somut olayda da uygulanır mı? Ayrıca ana sözleşmede, 5000 ortaktan fazla olan kooperatiflerde kayıtlı ortakların 1/50'si ile toplantı nisabının oluşacağından bahsediliyor. Yine ikinci toplantıda nisap aranmayacağından szö ediliyor.

"İhya edilen kooperatifte olağanüstü genel kurul toplanarak ek ödeme kararı alınması ve bunun ortaklardan tahsil edilmesi ve bu paranın alacaklıya ödenmesi mümkün olabilecek midir?"

Sayın Deryal,

İhya sağlansa bile aksi yönde açık ana sözleşme hükmü yoksa genel kurulu ek ödemeye zorlamak imkansızdır, diye düşünüyorum.

Alıntı: Yazan Av.Mehmet Saim Dikici "İhya edilen kooperatifte olağanüstü genel kurul toplanarak ek ödeme kararı alınması ve bunun ortaklardan tahsil edilmesi ve bu paranın alacaklıya ödenmesi mümkün olabilecek midir?" Sayın Deryal, İhya sağlansa bile aksi yönde açık ana sözleşme hükmü yoksa genel kurulu ek ödemeye zorlamak imkansızdır, diye düşünüyorum.

Eğer (borçlu kooperatif) , "aman n'olur kooperatif ihya olsun da kooperatif borcunu kooperatif ortakları ödesin!" diye çok arzulu ise ona bir şey diyemem.

23. HD., 24.02.2016, 2015/5080-1044:

"Kooperatifin tüzel kişiliği, ticaret sicilinden silinmesi (terkini) ile sona erer. Tüzel kişiliğin sona ermesi için de, tasfiye işlemlerinin eksiksiz tamamlanması gerekir. Şayet, tasfiye işlemleri gerektiği gibi tamamlanmamış ve tasfiyesi gereken hususlar eksik bırakılmışsa, tüzel kişilik ticaret sicilinden silinse bile, kooperatifin tüzel kişiliğinin sona erdiğinin kabulü olanaksızdır. Bir tüzel kişiliğin son bulmasını ifade eden fesih ve tasfiye işlemi, aynı zamanda Borçlar Hukukuna ilişkin bir hukuki işlem olup, bu karar ve işlemin hataya dayanması karşısında gerçek anlamda bir tasfiye işleminden söz edilemez. Hataya veya kasta dayalı, şeklen gerçekleşmiş bir tasfiyenin kaldırılmasının gerek o işlemi gerçekleştirenlerce, gerekse bundan zarar görenlerce istenebilmesi Borçlar Hukuku'nun temel kurallarından biridir. Bu tür davalarda somut olayda olduğu gibi husumet, tasfiye işlerini eksik bırakarak, tasfiyeyi sona erdiren en son görevdeki tasfiye kurulu üyeleri ile, terkin işlemini yapan yasal hasım Ticaret Sicil Memurluğu'na yöneltilmelidir".