Tenfiz-Miras-Farklı Bir Açıdan

Sayın meslektaşlar bugün vakıf olduğum bir konuyla ilgili bir araştırma yapmaya
çalışıyorum ve ne kadar çok kişinin görüşüne başvurursam o kadar iyi
olacağını düşünüyorum.Olayı şöyle
özetleyebilirim:
Konu yabancı bir mahkeme kararının tenfizi ile ilgili.Konuyla ilgili
bildiklerim;tarafların 10 yıl önce yabancı bir ülkede boşandıkları,ancak bu
10 yıl içinde taraflardan birinin(erkek) öldüğü..Benim sormak istediğim ölen
kişinin mirasçılarının bu kararın tenfizini sağlamalarının mümkün olup
olmayacağı?Olayı şöyle açarsak, yurtdışında yaşayan bir adam yabancı bir
kadınla evleniyor.Bunlar 10 yıl önce yabancı mahkeme kararı ile
boşanıyorlar.Ve adam ölüyor.Ölen adamın boşanmış olduğu eşi ise kayıp.Nerede
olduğu bilinmiyor.Şimdi ölen adamın mirasçıları bu boşanma kararının tenfizi
yoluyla adamın ölmeden önce boşandığı kadının mirasçılık sıfatının sona
ermesini istiyorlar.Zira miras muamelelerini ona ulaşılamadığı için
gerçekleştiremiyorlar.Şimdi yabancı mahkemede 10 yıl önce verilmiş bir
boşanma kararının tenfizini mirasçıları sağlayabilirle mi?Veya bunu
Gerçekleştirmenin bir başka yolu var mı?Varsa nedir?Hukuki dayanağı ne olur? Şimdiden teşekkürlerimle....

HD 02, E: 1992/12665, K: 1992/13059, Tarih: 29.12.1992
[*]BOŞANMA

Boşanmaya ilişikin yabancı mahkeme ilamının tanınması veya tenfizi istemi ancak ilamın taraflarınca istenebilir.

Muhalefet: Tanıma veya tenfizi her ilgili isteyebilir. Boşanma ilamı tanınmakla yabancı ülkede kesinleştiği tarihe kadar geriye etkili sonuç doğurur.

(2675 s. MÖHUK. m. 36, 42)

Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen hüküm temyiz edilmekle, evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü.

Dosyadaki yazılara kararın dayandığı delillerle kanuna uygun sebeplere ve özellikle delillerin takdirinde bir yanlışlık görülmemesine göre yerinde bulunmayan bütün temyiz isteğinin reddiyle usul ve kanuna uygun olan hükmün ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine, peşin alınan harcın mahsubuna oyçokluğuyla karar verildi. 29.12.1992

MUHALEFET ŞERHİ

Yabancı mahkeme ilamının 2675 sayılı kanun uyarınca tenfizi veya tanınması istemleride o ilamda gösterilen ihtilaftan bağımsız bir davadır. Her davada olduğu gibi bu isteklerinde dava dilekçesi ile mahkeme önüne getirileceği süphesizdir. Esasen bu yön sözü geçen kanunun 36 ve 42. maddelerinde açıkça gösterilmiştir. Tüm davalarda olduğu gibi yabancı mahkeme ilamının Türkiyede yerine getirilmesinde hukuki yararı olanlar veya yabancı mahkeme ilamından kesin delil veya kesin hüküm olarak yararlanma yahut idari bir muamelede kullanma hakkına sahip bulunanlar söz konusu davayı açabilirler. Tenfiz veya tanıma davasının davalısı yabancı mahkeme ilamının tarafları olabileceği gibi olanların halefleri de olabilir. Aksi yönde kanunda bir hüküm yoktur.

İncelenmekte olan davada yabancı mahkemeden alınan boşanma kararının eşlerden birinin ölümü halinde tenfiz veya tanınmasının ölen eşin halefleri tarafından istenebilip istenmeyeceği önem kazanmaktadır.

Yabancı kararın tanınması (veya tenfizi) Kararın verildiği andan itibaren var olan kesin hüküm kuvvetinin, Türkiyede kabulü demektir. İlamın etkisi tanıma kararından itibaren değil fakat verildiği andan itibaren yürür.... Boşanma kararı tanınmışsa tanıma hukuki sonuçlarını kararın verildiği andan itibaren doğurur. Taraflar, yabancı kararın verildiği andan itibaren boşanmış kabul edilirler (Prof. Aysel, Çelikel; Milletler arası Özel Hukuk 1992, sf.403).

Tanıma veya tenfiz davası yabancı ilamda gösterilen ihtilaftan bağımsız bir tesbit davasıdır. Bu dava boşanma davası niteliğinde kabul edilemez. Yabancı mahkeme kararı Türk Milletler arası kanunlar ihtilafı kurallarına uygun ise Türkiyede tanınmasına veya tenfizine karar alınsın veya alınmasın kesinleştiği andan itibaren sonuç doğurur. Ancak Türkiyede Zorla icra edilmesi veya resmi işleme esas alınması Türk mahkemelerinin onayına bağlıdır. Mahkemenin onayı makabline şamil sonuç doğurur. Bu sebeple yabancı mahkeme boşanma ilamının tenfizi veya tanınması yönünde davalı tenfizde veya tanımada hukuki yararı olan herkes açabilir. Aksi Yönde oluşan mahkeme kararı bozulmalıdır.

T.C.
YARGITAY
2. HUKUK DAİRESİ

E. 2004/6260
K. 2004/7218
T. 3.6.2004

• TANIMA DAVASI ( Boşanma Kişiye Bağlı Haklardan Olduğu İçin Ölüm ile Mirasçılarına İntikal Etmemesi-Yabancı Mahkemece Veriln Boşanma Kararının Mirasçılar Tarafından Tanınmasının İstenememesi )

• YABANCI MAHKEME KARARININ TANINMASI ( Boşanmaya İlişkin Karar Ölümle Mirasçılara İntikal Etmeyeceğinden Tanımanın İstenememesi )

• BOŞANMA KARARININ TANINMASI ( Şahıs Ölmüş Olduğundan Mirasçılar Tarafından Yapılan Tanıma Başvurusunun Reddi )

2675/m.36,39,42

ÖZET : Boşanma kişiye bağlı haklardandır. Ölüm ile mirasçılarına intikal etmez, mirasçılar yabancı mahkemece verilmiş boşanma kararının tanınmasını isteyemezler.

DAVA : Taraflar arasındaki davanın yapılan muhakemesi sonunda mahalli mahkemece verilen ve yukarıda tarih numarası gösterilen hüküm temyiz edilmekle evrak okunup gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Tanınması istenilen karar boşanmaya ilişkindir. Boşanma kişiye bağlı haklardandır. Ölüm ile mirasçılarına intikal etmez, mirasçılar yabancı mahkemece verilmiş boşanma kararının tanınmasını isteyemezler. Sonucu itibarıyla doğru olan ret hükmünün onanması gerekmiştir.

SONUÇ : Hükmün açıklanan nedenlerle ONANMASINA, aşağıda yazılı onama harcının temyiz edene yükletilmesine,peşin alınan harcın mahsubuna, işbu kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere 03.06.2004 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.

Kazancı dan alınmıştır.