Amerİkada Hukuk Master Programi

Türk Hukukçuların ABD’de “Hukuk Master”ı Yapması - I


Türk Hukukçuların ABD’de “Hukuk Master”ı Yapması ve New York Barosu Üyeliği - I

A. Şule Akyüz, LL.M.*

I- GİRİŞ

Bu makale, ABD’de “hukuk master”ı yapmak isteyen ve buna ek olarak ABD’de avukatlık yapma hakkı kazanmak isteyen hukukçulara genel bir bilgi vermek, bu iki hedefi birarada gerçekleştirmek isteyenlerin tüm resmi baştan görmelerinin önemini vurgulamak ve etkinliklerini planlamasına yardımcı olmak amacıyla yazılmıştır.

Özellikle teknolojideki gelişmeler dolayısıyla küreselleşme süreci hukuk hizmetinin uluslararası nitelik kazanmasını adeta bir ihtiyaç haline getirmiştir. Buna koşut olarak, dev Amerikan hukuk firmaları dünyanın çeşitli ülkelerinde şubeler açmakta, ABD dışında eğitim görmüş yabancı hukukçular Amerikan hukuk firmalarınca sadece bu şubelerde çalışmak üzere değil, ABD içinde çalışmak üzere de işe alınmakta ve ABD’de çalışan bu avukatlar eğitimini aldıkları ülkenin hukukuna göre görüş vermektedirler.

Türkiye, dünyadaki bu gelişmelerden bağımsız değildir. Her ne kadar yabancı yatırım, dış ticaret, uluslararası finansal hareketler ve göçmenlik gibi alanlarda dünyanın önde gelen ülkelerinden biri değilse de, 1980’li yıllarda başlayan dışa açılma süreciyle Türkiye de küreselleşen dünyanın önemli bir parçası olmuştur. Gittikçe ivme kazanan Türkiye’nin Avrupa Birliğine üyeliği süreci, bunun yanında Türk vatandaşlarının Avrupa, ABD ve Avustralya gibi ülkelerde yaşamaya yönelik giderek artan eğilimleri, Türk şirketlerinin Türkiye’nin civarındaki ülkelerde yaptıkları yatırımlar, üstelik birçok Türk şirketinin büyüyen ölçeği, Türkiye’nin de uluslararası sistemin bir parçası haline gelmesine katkıda bulunmaktadır. Türk hukuk sisteminin ve Türk hukukçularının böyle bir değişim sürecinin dışında kalamayacakları açıktır.

Bu makalede, söz konusu gelişmeleri ilgilendiren hususlar olarak, Türk hukukçularının ABD’de “master” eğitimi yapmalarına ve/veya ABD’de bir baroya üye olmak suretiyle Anglo-Sakson hukuk sisteminde çalışmalarına ilişkin açıklamalar yapılacaktır.

II-ABD’DE HUKUK MASTERİ

1. ABD’de Hukuk Eğitimine Genel Bir Bakış

ABD’de bir hukuk okulunun öğrencisi olabilmek için, önce bir üniversiteden herhangi bir konuda (kimya, halkla ilişkiler, ekonomi, sanat tarihi, müzik gibi) lisans diploması almak gereklidir. Hukuk okulunda normal eğitim süresi 3 yıldır (altı sömestr). Başka bir deyişle, hukuk okulundan mezun olmak için toplam 7 yıllık bir yüksek öğrenimden geçmek gerekmektedir. Bu süre sonunda alınan unvan “Juris Doctor” ("Doctor of Law") veya kısaltılmış söyleyişiyle JD derecesi olarak adlandırılmaktadır. Juris Doctor unvanı almak isteyen bir Türk hukukçunun hukuk lisansı derecesi, ABD’de hukuk öğrenimi derecesi olarak değil, bir Amerikalının aldığı dört yıllık herhangi bir lisans derecesine denk gelmektedir. Bu durumda, Türk hukuk fakültesinden mezun olan bir kişi, Juris Doctor unvanını kazanmak için, ABD’de üç yıl daha hukuk eğitimi almak zorundadır. Bu makale, hukuk okullarına JD öğrencisi olarak kabul edilmenin hukuk “master”ı yapmaya göre çok daha uzun süreli ve dolayısıyla daha pahalı bir eğitimi gerektirmesi nedeniyle hukuk “master”ı öğreniminin nasıl yapılacağı üzerinde yoğunlaşacaktır.

2. ‘Hukuk Master’ı (LL.M.) Başvuru- Kabul Usulü

Bilindiği üzere, ABD’de bir üniversiteye girebilmek,Türkiye’dekinden farklı olarak, genel bir sınavda başarılı olma yoluyla değil, o üniversiteye “başvurmak” ve üniversite idaresinin başvuruyu “kabulü” suretiyle olmaktadır. Başvurunun kabulünde sadece orta öğretimde başarı derecesi değil, öğrenim alanına ve başvurulacak programa göre yapılacak testin (SAT, GRE, LSAT gibi) sonucu, gerçekleştirilmiş bulunan okul dışı etkinliklerin özellikleri (bir spor dalında gösterilen başarı, sivil toplum örgütlerinde etkinlik gibi), üniversite idaresine sunulan referans mektupları, iş tecrübesi gibi, eğitim (akademik bilgi kazanımı) dışı faktörler de rol oynamaktadır. Yüksek lisans eğitimine başvuruların kabulünde de aynı usul ve değerlendirmeler geçerlidir.

‘Hukuk master’ı, İngilizcede Latince Legum Magister kelimelerinden gelen LL.M. kısaltması ile ifade edilmektedir. LL.M. derecesi alabilmek için genellikle 24 kredilik dersi başarı ile tamamlamak gerekmektedir. LL.M. programlarının çoğunda, en az bir LL.M. tezi yazılması şart olarak öngörülmekte, bu tezden alınan kredi, 24 kredi toplamına dahil sayılmaktadır. ‘Hukuk master’ı, genellikle iki sömestr (dokuz ay) sürmektedir. Bazı okullarda bu sürenin uzamasına izin verilirken, bazılarında bu süre içinde programı başarı ile tamamlayamayan öğrenciye LL.M. derecesi verilmemektedir. Okulların bir çoğuna söz konusu başvuruların online yapılması artık mümkün hale gelmiştir.

LL.M. unvanı, hem JD diploması almış olan Amerikalıların, hem de hukuk öğrenimini ABD dışında tamamlamış bulunan hukukçuların alabileceği bir ünvandır. Başka bir deyişle, ABD’de LL.M. yapmak isteyen bir Türk hukukçusunun Türkiye’deki hukuk fakültelerinden birinden almış olduğu lisans diploması, ABD’de LL.M. başvurusu için aranan koşullardan biri olan “akademik yeterlilik” kriterini karşılamaya yetmektedir.

LL.M. programına kabul edilebilmek için, yukarıda da belirtildiği gibi, hukuk fakültesinde, alınan diploma ve okunan derslerde elde edilen notlar yanında, diğer bazı kriterlerin göz önünde tutulduğu da unutulmamalıdır.

Amerikan hukuk okulları, yabancı öğrencilerden, İngilizce düzeylerini belirlemek bakımından, TOEFL testine (Test of English as a Foreign Language) girmelerini istemektedir. TOEFL testinde alınması istenen puan üniversiteden üniversiteye göre değişiklik gösteriyorsa da, bir fikir vermek için belirtmek gerekirse, ‘hukuk master’ı için 580 puanın (bilgisayar testi için 237 puan) alt sınır olarak kabul edildiği söylenebilir. Örneğin Georgetown Üniversitesi’nde 600 puan -bilgisayar testi için 250 puan- istenmektedir. Bazı hukuk okulları daha düşük TOEFL puanı ile kabul edip, buna ek olarak öğrencinin hukuk İngilizcesi dersi alması şartını koşabilmektedir. Örneğin, American University Washington College of Law’da böyle bir uygulama mevcuttur. Bu nedenle, TOEFL puanı istenen düzeyin biraz altında kalsa bile, bu imkanı sağlayan kurumları araştırmak yerinde olacaktır.

Başvuru formu, transkript, özgeçmiş (Curriculum Vitae), hocalardan alınan referans mektupları, başvuru ücretinin ödendiğine dair belge, başvuru sırasında aranan diğer belgelerdir. Bu liste her hukuk okulu için farklı olabilir. Bazı okullar, başvuranın uzun vadeli kariyer hedeflerini gösteren bir yazının, bazıları da kişisel tanıtım (personal statement) yazısının sunulmasını isteyebilirler. Genellikle, hukuk okullarına kabul için Türk hukuk fakültelerinden alınan notlara göre akademik değerlendirme yapılmaktadır. Bunun dışında, hocalardan veya bir iş yerinde çalışılıyorsa işverenden alınanacak referans mektupları (bazı fakülteler bunun hocalardan alınmasını şart koşarken, bazıları iş yerinden alınan referans mektuplarını da kabul etmektedirler), iş tecrübesi, öğrenim dışındaki etkinlikler (extracurricular activities), okuldaki potansiyel performans gibi çeşitli hususları ortaya koyacak her türlü diğer bilgiyi de değerlendirilmek suretiyle başvurular kabul veya red edilmektedir. Bu nedenle, başvuru sırasında bazı ek formların doldurulması istenebilir.

Amerikan vizesi almak kesin kayıt şartlarından biridir. Vize almak için okula kabul edilmek ön şarttır. Okul idaresi, vize başvurusu için gerekli bilgileri ve formları, başvuru sahibine, kendisinin okula kabul edilmesinden sonra ve öğrenim ücreti (tuition) için depozito yatırılmasını takiben yollayacaktır. Gerekli formları doldurduktan sonra Türkiye’deki Amerikan Konsolosluğu’ndan öğrenci vizesi alınabilir.

3. ABD’de LL.M. Yapmanın Bir Türk Hukukçuya Kazandırdıkları

Master genel olarak bir hukukçuya seçtiği alanda uzmanlaşma, başka hukukçularla tanışıp fikirlerini paylaşma ve geliştirme ve daha kolay iş bulma imkanı sağlar. ABD masteri ise, bunlara ek olarak, Anglo-Sakson hukuk sistemine aşinalık, başka bir kültürü tanıma, İngilizceyi mesleki alanda kullanma, dünyanın her köşesinden master yapmak üzere gelen hukukçularla birlikte aynı sıraları paylaşma, fikir alışverişinde bulunma ve bu hukukçularla hayat boyu sürebilecek bir ilişki ağına girme imkanı sunar. ABD’de hukuk okullarında, LL.M. programlarında okuyan yabancı öğrenciler dünyanın çeşitli ülkelerinden buraya akmaktadır. Örneğin, American University Washington College of Law’a 2004 eğitim yılı için alınacak 170 öğrenci 68 ülkeden gelmektedir. LL.M. programlarının bir başka faydası -az sayıda öğrenci bunu başarsa da- Türkiye dışında veya ABD’de iş bulma kapılarını açmasıdır. ABD’de yaşamanın getireceği dünya vizyonu ise başka bir kazançtır. Amerikan hukukunu iyi anlamak için ülkenin tarih ve kültürünü de bilmek gerekmektedir. Bu nedenle, ABD’de yapılacak LL.M. bu kültürü tanımada, dolayısıyla hukuk sistemini anlamada bir adım olabilir. Bir başka hukuk geleneğini anlamaya çalışan avukat bu zorlu yolculuk sırasında dünyanın başka hukuk sistemlerini de daha kolay anlama yetisi edinebilir. Hatta, alternatif uygulamaları bildiği için, iç hukuk uygulamasında daha yaratıcı olabilir.

4. ABD’de ‘Hukuk Master’ı Öncelikle Para, Daha Sonra Sevgi ve Motivasyon İşidir, Eğer Daha Sonra Baro Sınavına Girmek Hedefleniyorsa İyi Bir Planlama Yapılmasını Gerektirir

Öğrenme isteği, sevgisi ve hevesinin varlığı gerekli olmakla beraber, ABD’de hukuk eğitiminin çok pahalı bir eğitim olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. LL.M. programı normal şartlar altında iki sömestrde tamamlanabilmektedir. Bu varsayımdan hareketle, başvurulacak hukuk okulunun internet sayfasında, kitaplar, ev kirası, yiyecek, sağlık sigortası, ulaşım masrafları, telefon, giyim, eğlence masraflarını içeren temel kalemler belirtilmekte ve okul ücreti (tuition) dışında kalan masraflar için minimum bir meblağ gösterilmektedir. Okul ücreti okuldan okula değişiklik gösterebileceği gibi, ev kirası ve benzeri masraf kalemleri de başvuruda bulunulacak okulun bulunduğu bölgeye göre değişebilmektedir. Okul ücretinin nasıl ödeneceği hususu okuldan okula değişmektedir.

Örneğin, The George Washington University Law School minimum maliyet hesabını internet sayfasında şöyle vermektedir.

Okul parası (tuition)/diğer ödemeler: $27,528
Kitap ve kırtasiye: 890
Sağlık sigortası: 1,635
Kira/Yiyecek: 10,700
Diğer giderler: 2,000
Ulaşım 1,650
Toplam 44,403

Çok başarılı öğrenciler için burs imkanları bulunmakla beraber, özellikle yabancı öğrenciler için burs almak oldukça zordur. Burs imkanı bu makalenin kapsamı dışında bırakılmıştır. Burs almak isteyenler master programı için başvurdukları okulun internet sayfasındaki burs kaynaklarına ilişkin bağlantılardan yararlanabilirler. Örneğin Georgetown Üniversitesi’nin burs imkanları için http://www.edupass.org/finaid ve http://www.law.georgetown.edu/finaid/documents/intl.pdf adresine bakılabilir. Böylece, okulların web sayfalarındaki bağlantılar takip edilerek geniş bir araştırma yapılabilir. Ayrıca, burs imkanları için Türkiye’de Amerikan Konsolosluğu’na başvurularak sponsor organizasyonların isimleri öğrenilebilir.

5. Başvuru İçin Zamanlama ve Önceden Bir Plan Yapma

Bazı üniversiteler yılda iki kez öğrenci kabul ederken (sonbahar sömestri ve ilkbahar sömestri), bazıları sadece sonbahar sömestrine öğrenci kabul etmektedirler. Son başvuru tarihi her okul için farklı olabilmektedir. Sonbahar sömesteri için son başvuru tarihi genel olarak Mart ile Haziran ayları arasında değişmektedir. LL.M. yapmak isteyen öğrencinin gerekli araştırmayı yapması, istenen belgeleri toplaması için yaklaşık bir yıl önceden harekete geçmesi gerekmektedir.

Amerika'da yüksek öğrenim yapmak isteyen öğrenci adaylarının ziyaret edebileceği çok yararlı, Türkçe bir internet adresi “www.mezun.com” dur. ABD’de yaşamaya dair bilinmesi gereken birçok alanda genel -ama önemli- bilgiye bu internet sayfası ziyaret edilerek ulaşılabilir. Ayrıca, genel bilgi için http://educationusa.state.gov internet adresine de başvurulabilir.

6. Hukuk Fakültesi Seçimi

Okul seçimi de, başvuruda bulunacakların amacına göre büyük önem taşımaktadır. Bazı hukuk okullarında LL.M. sırasında alınacak dersler başvuru sahibinin isteğine göre seçilebilmekte, böylece başvuru sahibi kendi isteği doğrultusunda bir program oluşturulabilmektedir. Bazı hukuk okullarının LL.M. programlarında ise, uzmanlaşmaya gidilmiştir. Örneğin American Üniversitesi’nde İnsan Hakları, Çevre Hukuku, Georgetown Üniversitesi’nde Vergi veya Menkul Kıymetler ve Finansal Düzenlemeler (Taxation or Securities and Financial Regulations) şeklinde muhtelif programlar vardır. Böyle bir programa giren öğrenci JD öğrencilerinin aldığı dersleri alamayabilir. Bu durumda seçilebilecek dersler sınırlı olabilir. Başka bir deyişle, sadece uzmanlık alanına ilişkin derslerin alınabilmesine izin verilip, JD öğrencilerinin aldığı “temel Amerikan Hukuku” (örneğin Sözleşmeler Hukuku, Ceza Hukuku gibi) derslerin alınmasına izin verilmeyebilir. Bu nokta, baro sınavına girmek amacında olan öğrenciler için, okul seçimininin ne kadar önemli olduğunu göstermektedir. Eğer, başvuruda bulunanın amacı bir alanda uzmanlaşmaktan çok, daha sonra baro sınavına girmekse, temel Amerikan Hukuku derslerine girmenin mümkün olduğu bir programı seçmesi daha uygun görünmektedir. Bu dersler başvuru sahibini daha çok zorlayacak olmakla beraber, özellikle İngilizcesine ve hukuk bilgisine güvenen öğrenciler bu seçimi yapabilirler. Bununla beraber, master yaparken belli bir alanda uzmanlaşma yolunu seçen pek çok yabancı hukukçunun da baro sınavında başarılı olduğu görülmektedir. (Türk hukukçuların başarısı konusunda elimizde veri yoktur.) Burada ifade etmek istediğimiz husus, temel Amerikan Hukuku alanlarına ilişkin dersleri almış olmanın, daha sonra, bu alanlarda baro sınavında çıkacak sorularda daha başarılı olmayı sağlayacak olmasıdır.

ABD’deki hukuk okullarının tam bir listesinin yer aldığı Legal Information Institute (ILI) internet sayfası, her okulun internet adresini, telefon numaralarını ve diğer temel bilgileri vermektedir.

ABD’de en iyi, en prestijli hukuk okullarının sıralamasını yapan başka kuruluşlar da vardır. US News and World Report bunlardan biridir. Bu kuruluşun internet sayfasındaki sıralaması için “http://www.usnews.com/usnews/edu/grad/rankings/law/brief/lawrank brief.php” adresine, ayrıca başka sıralamalar için “http://stu.findlaw.com/schools/ http://www.llm-guide.com/law_school_rankings.html” adreslerine bakılabilir. Bu sıralamalar, hukuk okulunun seçimine yardımcı olacaktır. Bir uzmanlık alanında LL.M. yapılacaksa, söz konusu alan için ayrıca “en iyi hukuk okululları”nın hangisi olduğunu gösteren sıralamalar vardır. Örneğin Uluslararası Hukuk alanında LL.M. yapılması düşünülüyorsa, bu konuda en iyi okul sıralaması genel sıralamadan farklı olacaktır. Okul seçiminde “http://www.llm-guide.com/which_law_school.html” adresi başvuruda bulunacak olanlara yön verebilir. Özellikle, bu sayfada tavsiye edilen kitaplar seçime yardımcı olabilir.
http://www.mezun.com/mezunusa/hy/display_hy.cfm sitesinden alıntıdır. güncellendiği tarih : 28. 05. 2008
Av. Yasemin GÜLLÜOĞLU

Bu çok değerli bilgileriniz için çok teşekkür ederim Yasemin Hanım. Ben bu arada bir şey sormak istiyorum. Amerika'da uluslararası deniz ticareti hukuku masterı yapmak istiyorum. Şu an 4.sınıf Bilkent Hukuk Fakültesi öğrencisiyim. Amerika'yı siz tavsiye eder misiniz bu konuda? Ya da bildiğiniz bir üniversite var mıdır?

Baha bey, deniz hukuku konusunda yapmak için ingiltere daha uygun olur. Tercih sizin ama döndüğünüzde emin olun amerika ya göre daha etkili olur. Deniz Ticareti,uluslararası ticaret v.d Türkiyenin ticaret yaptığı ülkelerde yapılırsa firmalarda bu doğrultuda avrupa ülkelerinin ticari prosedürünü öğrenmiş kişileri tercih ederler. Yine de amerika için yardımcı olurum.
Başarılar...

Yasemin Hanım tekrardan merhabalar...Ben Amerika tercihini İngilterenin pahalı hayat koşullarına nazaran daha ucuz ve hukuk masterı yaparken bi yandan da İngiltere'ye kıyasla daha kolay çalışma olanakları olacağından dolayı düşünüyorum. Bu arada ortalamam şu an 2.35 civarında 4.sınıfın sonunda derslerimden yüksek notla geçmem durumunda 2.50 üzerinde olacağından eminim. Ama yinede not ortalaması konusunda üniversitelerin nasıl bir tavır takındığını bilemiyorum.
Yardımlarınız için şimdiden teşekkür ederim.İyi günler

Yukarıdaki puanlamayı anlayamadım, puanlama sistemi sanırım değişmiş. ABD'deki okulların aday kabul şartlarına bakıyorum. Özellikle şu ana kadar ünlü üniversitelere baktım ve biraz üzüldüm kendi adıma. TOEFL için minumum 100 istiyorlar, zaten sınavda alabileceğimiz maksimum puan 120. Yakından tanıdığım birkaç avukatla görüşmem olmuştu daha önceden, onlarda TOEFL almaya bak demişti, fakat bu puanlar benim için çok yüksek gibi. 85'ti benim hedefim, en azından bunu alabilmek için iki ay çalışacağım diyordum ama 100 ve üstü gerçekten çok fazla, daha düşük TOEFL puanı isteyen üniversiteleri bilenler var mıdır, merak ettim. Yoksa bir hayli zor bir sene beni bekliyor demektir bu puanı alabilmek için...

Baha bey 2011 e geldik ve sizin akademik anlamda hangi süreçte olduğunuzu merak ediyorum. YÖK yönetmelii değişti ve hakikaten bazı kıstasları aşıp 30bın tl ye kadar burs alınabiliyor. Birçok arkadaşım şuanda Milli eğitim, TUBİTAK, YÖK burslarıyla farklı ülkelere gittiler. 35 yaşına kadar zaman var değerlendirmekte fayda var diyorum..

Selamlar
Av. Yasemin GÜLLÜOĞLU (L.L.M-still PHD)

Satın Nalezapon umarım yanlş yazmadım.. siz takılmayın puanlara, okullara başvurunuzu yapın ve kabul almaya bakın, süreç içierisinde sizi 85 le alıp size mecbuuri ingilizce dersi verecekler ve sene sonuna kadar 100 puanı al diyecekler.. siz paradan bahsedin para varsa kendi imkanlarınızla 985 ile de yapabilirsiniz. Burs olursa elbetteki kıstas puan önemlidri.

Başarılar

Av. Yasemin GÜLLÜOĞLU (L.L.M-still PHD)

Yasemin Hanim ben su an Chicago'da Toefl almak icin bir Ingilizce kursuna devam ediyorum.35 yasina kadar milli egitim bursu vs. alabilirsiniz demissiniz ancak ben Ankara Hukuk 2005 mezunuyum ve diploma notum 69,70 burs alma sansim nedir?