İtibari Hizmet Uygulaması

İtibari Hizmet Uygulaması
506
SSK.
BÖLÜM XIII
CEZA HÜKÜMLERİ

Ek Madde 0005:

(11.08.1977 gün ve 2098 sayılı Kanunun 1 inci maddesiyle eklenen ve 01.09.1977 tarihinden geçerli olarak yürürlüğe giren şekli.) 506 sayılı Kanuna göre sigortalı sayılanların, aşağıda sayılan görevlerde geçen sigortalık sürelerine, bu sürelerin her tam yıl için, hizalarında gösterilen süreler, sigortalılık süresi olarak eklenir.


Sigortalılar
Hizmetin geçtiği yer
Eklenecek süre
I
a)
212 sayılı Kanunla değiştirilen 5953 sayılı basın mesleğinde çalışanlarla çalıştıranlar arasındaki münasebetleri düzenleyen kanun kapsamına tabi olarak çalışan sigortalılar
5953 sayılı Kanunu Değiştiren 212 sayılı Kanunun birinci maddesi kapsamına giren işyerleri
90 gün
b)
Basın kartı yönetmeliğine göre basın kartına sahip olmak suretiyle gazetecilik yaparken, kamu kurumlarına giren ve bu kurumlarda meslekleriyle ilgili görevlerde istihdam edilen sigortalılar
Basın müşavirlikleri
90 gün
II
(09.07.1987 tarih ve 19512 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3395 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle değişen şekli.) Basım ve gazetecilik işyerlerinde 1475 sayılı Kanun ve değişikliklerine göre çalışan sigortalılar.
a)
Solunum ve cilt yoluyla vücuda geçen gaz veya diğer zehirleyici maddelerle çalışılan işyerleri,
90 gün
b)
Fazla gürültü ve ihtizaz yapıcı makine ve aletlerle çalışarak iş yapılan işyerleri,
c)
Doğrudan doğruya yüksek hararete maruz bulunarak çalışılan işyerleri,
d)
Fazla ve devamlı adali gayret sarf edilerek iş yapılan işyerleri,
e)
Tabii ışığın hiç olmadığı ve münhasıran suni ışık altında çalışılan işyerleri,
f)
Günlük mesainin yarıdan fazlası saat 20'00'den sonra çalışılarak yapılan işyerleri.
III
(09.07.1987 tarih ve 19512 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3395 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle eklenmiştir.) Gemi adamları, gemi ateşçileri, kömürcüler, dalgıçlar.
Denizde
90 gün
IV
(09.07.1987 tarih ve 19512 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 3395 sayılı Kanunun 13 üncü maddesiyle değişen şekli.) (…) (1) fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışanlar.
1.
Çelik, demir ve tunç döküm,
90 gün
2.
Zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren işlerde,
3.
Patlayıcı maddeler yapılmasında,
4.
Kaynak işlerinde çalışanlarda.
Kesirlerin hesaplanmasında tam yıl 360 gün olarak alınır. Fiilen çalışılmış güne eklenecek itibari hizmet günü sayısının bulunmasında (Çalışılan gün sayısı x 0,25) formülü uygulanır.

(1) (Bu kısımda yer alan "Azotlu gübre ve şeker sanayiinde," şeklindeki ibare; Anayasa Mahkemesinin: 27.03.2007 tarih ve 26475 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 04.10.2006 tarih ve E: 2002/157, K: 2006/97 sayılı Kararıyla iptal edilmiştir.)

506 Sayılı Kanunun Ek 5'inci Maddesinin IV Numaralı Bendinin Uygulanması Hakkında Tebliğ

Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığından

18.08.2007
26617

Bilindiği üzere, 17.07.1964 tarihli, 506 sayılı "Sosyal Sigortalar Kanunu"nun Ek 5 inci maddesinin birinci fıkrasına 20.06.1987 tarihli, 3395 sayılı Kanunun 13'üncü maddesi ile eklenen IV numaralı bende göre, 01.09.1987 tarihinden sonra azotlu gübre ve şeker sanayiinde, fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışanların;

• Çelik, demir ve tunç döküm işlerinde,
• Zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren işlerde,
• Patlayıcı maddeler yapılmasında,
• Kaynak işlerinde,

geçen çalışma sürelerine 1/4 oranında itibari hizmet süresi verilmektedir.
Ancak, itibari hizmet süresinden yararlanmayı gerektiren olgunun sanayi kolları farklı da olsa belli ağır, riskli ve sağlığa zararlı işlerin yapılması olduğu, bu nitelikteki işleri yapan kişilerin aynı durumda olmadıklarının ileri sürülemeyeceği ve aynı hukuksal durumda bulunanların farklı kurallara tabi tutulmasının Anayasa'nın eşitlik ilkesine yer veren 10'uncu maddesine aykırı olduğu gerekçesiyle söz konusu düzenlemede yer alan "Azotlu gübre ve şeker sanayiinde," ibaresi, Anayasa Mahkemesinin 27.03.2007 tarihli, 26475 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 04.10.2006 tarihli, 2002/157 Esas, 2006/97 sayılı Kararı ile iptal edilmiştir.
506 sayılı Kanunun Ek 5'inci maddesinin IV numaralı bendi, Anayasa Mahkemesinin söz konusu iptal kararının yürürlüğe girdiği 27.03.2007 tarihinden geçerli olmak üzere, aşağıda açıklandığı şekilde uygulanacaktır.
1. Bir hizmet süresine itibari hizmet süresi eklenebilmesi, o hizmetin 506 sayılı Kanunun Ek 5'inci maddesindeki çizelgenin "Sigortalılar" ve "Hizmetin Geçtiği Yer" başlıklı sütunlarında nitelikleri sayılı hizmetler kapsamında bulunmasına bağlı olduğundan, hizmetin azotlu gübre ve şeker sanayiinde geçmesi şartına bakılmadan tüm fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binalarında çalışan sigortalıların çelik, demir ve tunç döküm, zehirli, boğucu, yakıcı, öldürücü ve patlayıcı gaz, asit, boya işleriyle gaz maskesi ile çalışmayı gerektiren, patlayıcı maddeler yapılmasında ve kaynak işlerinde geçen hizmetleri de, 27.03.2007 tarihinden sonra itibari hizmet kapsamında değerlendirilecektir.
2. Kanun, itibari hizmet kapsamındaki işyerleri ve işleri birlikte tanımladığından bu işlerin üretim süreci içerisinde yapılmış olması gerekmektedir. Bu nedenle, fabrika, atölye, havuz ve depolarda, trafo binaları işyerlerinde kontrol ve benzeri amaçlarla kısa süreli çalışanlarla, bu işleri fiilen yapmayıp işin yönetim görevini yapan veya bu işyerleri dışında söz konusu işleri yapan sigortalılar, itibari hizmet süresinden yararlandırılmayacaktır.
3. Anayasa Mahkemesi kararı gereğince itibari hizmet süresi kapsamına giren sigortalılar için işverenlerce yasal süresinde internet ortamında verilecek aylık prim ve hizmet belgeleri "3" numaralı belge türü ile düzenlenecek olup, itibari hizmet süresinden yararlanacak sigortalılar için % 9 sigortalı hissesi, % 13 işveren hissesi olmak üzere % 22 oranında malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödenecektir.
4. 27.03.2007 tarihi ile bu Tebliğin yayımı tarihi arasında Anayasa Mahkemesi Kararında öngörülen itibari hizmet süresi kapsamında geçtiği halde "1" numaralı belge türü ile Kuruma bildirilen sigortalılar için kağıt ortamında iptal aylık prim ve hizmet belgesi ve "3" numaralı belge türü ile asıl aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenerek verilecektir.
5. 27.03.2007 tarihi ile bu Tebliğin yayımı tarihi arasında itibari hizmet kapsamında geçen çalışmalar için önceden "1" numaralı belge türü ile yasal süresinde düzenlenerek verilen aylık prim ve hizmet belgelerinden iptal edilerek, "3" numaralı belge türü ile yeniden düzenlenerek verilecek olan aylık prim ve hizmet belgelerinin, tebliğin yayımı tarihini takip eden ay sonuna kadar verilmesi halinde idari para cezası uygulanmayacak olup; fark primlerin de bu süre içinde ödenmesi durumunda gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilmeyecektir. Anılan sürede belirtilen belgelerin verilmemesi ve primlerin ödenmemesi halinde fiilin tebliğ ile öngörülen sürenin son gününde meydana geldiği kabul edilerek idari para cezası tahakkuk ettirilecek, tebliğin yayımı tarihini takip eden ilk günden itibaren gecikme cezası ve gecikme zammı tahsil edilecektir.
6. İtibari hizmet uygulaması önceden olduğu gibi beyan esasına dayalı olarak yürütülecektir. Kurumun, konu ile ilgili inceleme ve araştırma yetkisi saklıdır.
7. Sigortalılar, 506 sayılı Kanunun Ek 5 inci maddesi kapsamında belirtilen işlerde 2098 ve 3395 sayılı kanunlar kapsamında geçen süreler toplamının en az 3600 gün olması kaydı ile itibari hizmet kapsamında % 22 prim üzerinden Kuruma bildirilen hizmetlerin 1/4'ü sigortalılık sürelerine eklenmek, 5 yıla kadar bölümü de emeklilik yaş hadlerinden indirilmek suretiyle erken emeklilik hakkından yararlanabileceklerdir.




Bilindiği gibi Ağustos/2007 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumundan yayınlanan bir tebliğ ile,daha önce Azot,Gübre ve Şeker sani kollarında uygulanan ve 2098 sayılı kanuna dayanan İtibari Hizmet Uygulaması( bu uygulama ile belli görevlerde bulunan sigortalılara bir yıllık çalışmalarına karşılık emekliliklerine esas olmak üzere 90 gün ilave edilmektedir)tüm işyerlerine yayılmıştır (Anayasa Mahkemesinin 27.Mart.2007 tarihindeki bozma kararı ile).Hangi işlerin ve işyerlerinin itibari hizmet kapsamı içinde olduğu da 506 sayılı Sosyal Sigortalar Yasasının ek.5 md.de belirlenmiştir.
Sözkonusu tebliğe göre belirlenen görevlerde çalışan sigortalılar için 27.03.2007 tarihinden itibaren 3 nolu belge türü düzenlenecek,daha önce düzenlenmiş olan 1 nolu belge türünde bu sigortalılar için iptal verilecek,sözkonusu tarihten itibaren bu sigortalılar için malullük,yaşlılık ve ölüm sigorta prim oranları 2 puan artırılarak ,işverenin %11 olan prim oranı %13 e çıkartılmıştır,toplamda ise %20 olan toplam oran %22 ye çıkartılmış olacaktır.Tebliğ ile Mart.2007 tarihinden Temmuz/2007 tarihine kadar düzenlenecek belgeler Eylül/2007 tarihi sonuna kadar ssk il müdürlüğüne verildiği taktirde idari para cezası ve prim gecikme zammı ve kanuni faiz işletilmeyecektir.Bu sefer Eylül/2007 tarihinde yayınlanan ikinci bir tebliğ ile,sözkonusu tarihler için kaydi ortamda düzenlenecek belgeler Kasım/2007 e ertelenmiş,ancak Ağustos/2007 cari ay priminin Eylül/2007 sonuna kadar kurum veznesine yatırılması öngörülmüştür.
Buna göre yapılacak işlemler aşağıdaki gibi olacaktır :
1-Öncelikle belirtilen görevlerde çalışan işçilerin personel sabit bilgileri(veya sicil kartlarında)belge türü 03 olarak işaretlenecek ve parametrelerde işveren sigorta hissesi malullük,yaşlılık ve ölüm prim oranı %13 olarak değiştirilecektir.
2-Ağustos/2007 ayının Aylık Prim ve Hizmet Belgesi gönderilmiş ise,bu sigortalılar için gösterildikleri 01 nolu belge türünde İPTAL verilecek,bu sigortalılar için 03 nolu belge türü düzenlenerek ASIL karesi işaretlenecektir.Eğer Ağustos/2007 ayına ilişkin e-bildirge işlemi yapılmadı ise itibari hizmetten yararlanacak sigortalılar için 03 nolu belge türü ASIL olarak kuruma internet ortamında gönderilecektir.
3-Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanan son tebliğ ile Mart/2007 ila Temmuz/2007 (dahil) aylık prim ve hizmet belgesi verilme süresi 30.Kasım.2007 tarihine ertelenmiştir.Bu aylara ilişkin belgeler kayıt ortamında düzenlenerek kuruma verilecektir.Mart/2007 ayına ilişkin 01 nolu belge türündeki İPTAL ve 03 nolu belge türündeki asıl belgeler 4 günlük yapılacaktır.Diğer aylarda sigortalıların bildirgedeki günleri kadar iptal ve asıllar düzenlenecektir.
4-Belirlenen itibari hizmetten yararlanacak sigortalılar bu görevleri yaptıkları süre için faydalanacaklar ve kuruma bildirileceklerdir.
5-Ağustos/2007 ayı dahil bundan böyle kuruma 3 tür belge gönderilecektir.
01 Belge Türü :Normal sigortalılar için
02 Belge Türü : Emekli çalışanlar için
03 Belge Türü : İtibari hizmetten yararlanacak sigortalılar için.
Eğer itibari hizmetten yararlanacak şekilde çalışan sigortalılar EMEKLİ statüsünde ise,emekliler itibare hizmetten yararlanamayacakları için bu çalışanlar 02 nolu belge türünde gösterileceklerdir.
6-Sigortalı 506 /ek5.md.de ki görevi yapması,itibari hizmetten yararlanacağı anlamına gelmemektedir.Bu sigortalının itibari hizmetten yararlanabilmesi için mesai saatlerinin tümünde bu görevi fiilen yapması esas olup,mesai saatleri içinde arasıra bu görevi fiilen yapması halinde itibari hizmetten yararlanamayacaktır.
7-Sözkonusu tebliğde,beyaz yakalılar,yönetici durumda olanlar,kontrol ve benzeri amaçlarla bu görevi yapan veya bu ortamda bulunanlar itibari hizmetten yararlanamayacaktır.
8-Sözkonusu tebliğlerin yorumu ve uygulama işlemleri için kurumdan beklenen GENELGE henüz yayınlanmamış olup beklenmektedir.Genelge yayınlandıktan sonra fuzuli olarak yatırılmış primler var ise kurumdan mahsubu mümkündür.
9-Kurumun istediği belgeler hazırlandıktan sonra YÖNETİMİN kararı ile kuruma gönderilecektir.


S.CENANİ YALKIN