Belirsiz Alacak kaç kez harç tamamlanabilir?

Alıntı: Yazan Yücel Kocabaş Yukarıdaki yazımda belirsiz alacak davasında "ek dava yoluna da gidilebileceğini" yazmışım. Konuyu yeniden gözden geçirdiğimde ek davanın kısmi davada söz konusu olduğu, belirsiz alacak davasında kesin talebin ancak ıslah yolu ile arttırılabileceği ayrıca ek dava yoluna başvurulamayacağı sonucuna vardım. Yukarıdaki yazımdaki (ek dava) ifadesinin kaldırılarak görüşümün değerlendirilmesini bilgilerinize sunarım.

Üstadım öncelikle verdiğiniz bilgiler için teşekkür ederim.

Hukuk sitesinde yapmış olduğum taramada belirsiz alacak davasında ek dava yoluna gidilemeyeceğini ifade etmişsiniz. Derdest bir trafik kazası dosyamda, talep sonucunu ıslah ettim ve mahkeme davanın kabulüne karar verdi. Bölge adliye mahkemesi, verilen kararı kaldırdı. Şimdi yerel mahkeme tekrar yargılama yapmakta. Bilindiği üzere tazminat hesabında hüküm tarihine en yakın zaman dilimi esas alınarak bilirkişiler hesap yapmaktadır. İstinaf mahkemesinin kaldırma kararına kadar müvekkilin maaşından ciddi bir artış söz konusu oldu. Haliyle tazminat miktarı da bu doğrultuda arttı. Malum olduğu üzere İBK kararı gereğince bozmadan sonra ıslah yapılamıyor. Davamızı belirsiz alacak davası olarak açtık. Ek dava ile zararın geri kalanı tazmin etme durumumuz açıklamalarınız doğrultusunda bulunmamaktadır. Dosyamız ile ilgili önerebileceğiniz bir yol var mı?

Belirsiz alacak davasında, alacağın belirlenmesinden sonra dava bir kez de ıslah edilerek dava değeri çoğaltılabilir. Belirleme işlemi ıslah sayılmaz.

HMK.MADDE 177/(2) (Ek:22/7/2020-7251/18 md.) "Yargıtayın bozma kararından veya bölge adliye mahkemesinin kaldırma kararından sonra dosya ilk derece mahkemesine gönderildiğinde, ilk derece mahkemesinin tahkikata ilişkin bir işlem yapması hâlinde tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilir."

Alıntı: Yazan Yücel Kocabaş Belirsiz alacak davasında, alacağın belirlenmesinden sonra dava bir kez de ıslah edilerek dava değeri çoğaltılabilir. Belirleme işlemi ıslah sayılmaz. HMK.MADDE 177/(2) (Ek:22/7/2020-7251/18 md.) "Yargıtayın bozma kararından veya bölge adliye mahkemesinin kaldırma kararından sonra dosya ilk derece mahkemesine gönderildiğinde, ilk derece mahkemesinin tahkikata ilişkin bir işlem yapması hâlinde tahkikat sona erinceye kadar da ıslah yapılabilir."

Anladığım kadarı ile belirsiz alacak davasında, alacağın belirlendiği an itibari ile davacı talep neticesini ıslah dilekçesi adı altında verdiği dilekçe ile artırsa dahi, hukuki vasıflandırma hakime ait olduğundan, mahkeme ıslah dilekçesi adı altında verilen dilekçeyi, talep artırım dilekçesi görecek.

Peki, HMK değişikliği ile (177/2)ıslah hakkını kullandığımız varsayılsa, kaldırma ya da bozma kararından sonra mahkemenin tahkikata yönelik bir işlem yapması durumunda, ilk ıslah yapılmamış kabul edilerek, ıslah hakkı mı tanınmakta yoksa hiç ıslah hakkını kullanmayan taraf için istisnai bir düzenleme mi getirilmektedir?

Ayrıca, belirsiz alacak davasında ek dava açılamayacağına dair karara denk gelmedim. Herhalde bu değerlendirmenin mantığı, belirsiz alacak davası ile alacağım tümü üzerinden hüküm tesis edildiği için, ek dava durumunda kesin hüküm ya da derdestlik itirazı ile karşılaşılacak olması. Ancak, 100.000 TL alacağımızın olduğu tespit edilen kararda, ıslah hakkımızın da kullanıldığı varsayılarak, 80.000 TL üzerinden talep artırım yapmamız durumunda geri kalan haktan feragat edilmiş mi kabul edilecektir?

Alıntı: Yazan Mehmet Mustafa ÖZÜNVER Anladığım kadarı ile belirsiz alacak davasında, alacağın belirlendiği an itibari ile davacı talep neticesini ıslah dilekçesi adı altında verdiği dilekçe ile artırsa dahi, hukuki vasıflandırma hakime ait olduğundan, mahkeme ıslah dilekçesi adı altında verilen dilekçeyi, talep artırım dilekçesi görecek. Peki, HMK değişikliği ile (177/2)ıslah hakkını kullandığımız varsayılsa, kaldırma ya da bozma kararından sonra mahkemenin tahkikata yönelik bir işlem yapması durumunda, ilk ıslah yapılmamış kabul edilerek, ıslah hakkı mı tanınmakta yoksa hiç ıslah hakkını kullanmayan taraf için istisnai bir düzenleme mi getirilmektedir? Ayrıca, belirsiz alacak davasında ek dava açılamayacağına dair karara denk gelmedim. Herhalde bu değerlendirmenin mantığı, belirsiz alacak davası ile alacağım tümü üzerinden hüküm tesis edildiği için, ek dava durumunda kesin hüküm ya da derdestlik itirazı ile karşılaşılacak olması. Ancak, 100.000 TL alacağımızın olduğu tespit edilen kararda, ıslah hakkımızın da kullanıldığı varsayılarak, 80.000 TL üzerinden talep artırım yapmamız durumunda geri kalan haktan feragat edilmiş mi kabul edilecektir?

1.)Belirttiğiniz gibi, “belirsiz alacak davasında, alacağın belirlendiği an itibari ile davacı talep neticesini ıslah dilekçesi adı altında verdiği dilekçe ile artırsa dahi, hukuki vasıflandırma hakime ait olduğundan, mahkeme ıslah dilekçesi adı altında verilen dilekçeyi, talep artırım dilekçesi görecektir.”

2.)HMK.177/2 m. ile getirilen değişiklik ile, ıslah hakkının bir kez kullanılabileceği kuralında bir değişiklik yapılmamıştır. Önceleri, bozmadan ve istinaftan sonra ıslah yapılamayacağı kabul edildiği halde , değişiklik ile hiç ıslah hakkını kullanmayan taraf için, yeni bir imkan tanınmıştır.

3.)“Belirsiz alacak davası olarak açılan davaya kısmi dava olarak devam edilmesinin mümkün olmadığı” Yargıtay HGK.lunun 02.03.2016 T. 2014/439 E. 2016/207 K.sayılı ilamında hükmedilmiş ve 9.HD.sinin son kararlarında da “ıslah yolu ile dahi dava türünün değiştirilemeyeceği” ifade olunmuştur. “ Belirsiz alacak davasında ek dava açılamaz” sözlerimiz bu gibi yargı kararlarına dayalıdır.

4.)Önceki cevabımda da ifade ettiğim gibi , belirsiz alacak davasında davacının bir kez kesin alacağı belirleme ve bir kez de belirlediği miktarı ıslah yolu ile arttırma hakkı bulunmaktadır. 1 nolu bentde işaret edildiği gibi, davacı belirleme beyanının adını ıslah beyanı olarak gösterse dahi bu beyan belirleme ( geçici talebi arttırma) beyanı olarak kabul edilecektir.

Diğer yandan, bedensel zararlar için açılan tazminat davalarında, tazminat hesabı hüküm tarihine en yakın tarihteki ücret üzerinden yapılmaktadır. Davacının son olarak ıslah yolu ile talebini artırırken, ileri yıllardaki ücreti bilip ona göre beyanda bulunması imkanının olmadığı açıktır.

Bu gibi davalarda, genel kuraldan ayrılarak, tahkikat döneminin devam ederek yeni bilirkişi raporları alınması halinde, davacıya yeni raporlarda belirtilen miktarı talep hakkı verilmesi bence adalet ve hakkaniyet ilkelerine uygun düşer . Verdiğiniz örnekte eğer belirleme ve ıslah hakkı kullanılarak usuli imkanlar tüketilmiş ise, son olarak bilirkişi raporunda geçen (100.000)TL. zararın , (80.000) TL.sının belirsiz alacak davasında karşılanması ,geri kalan (20.000) TL.sı için, (bu miktar dava tarihinden sonra oluşan ücret artışından doğmakla yeni bir davanın konusunu oluşturabileceğinden) bağımsız dava açıp birleştirme talep edilmesi düşünülebilir. Tabii bu son öneri benim kişisel görüşümden ibaret.

Konuyu araştırırken Prof Dr. Ejder YILMAZ'ın şu görüşlerine rastladım :

Davacı, M.107,2 uyarınca hakimin kendisine verdiği iki haftalık kesin süre içinde yeni talebini hiç bildirmezse veya bildirilen miktardan daha az talepte bulunursa; davacının, geriye kalan alacağını daha sonra başka bir dava açarak veya görülmeke olan aynı dava içinde talep etmesi halinde, belirsiz alacak davası açılması ile zamanaşımının bütün alacak bakımından kesilmesinden söz edilemeyeceğinden, zamanaşımının açılan yeni dava tarihi dikkate alınarak, genel kurallara göre yeniden hesaplanması gerektiği kanısındayım. Bu bağlamda, yeni dava tarihine göre zamanaşımı dolmuş ise, bu husus, karşı tarafa zamanaşımı definde bulunma olanağı tanır. (Prof.Dr. Ejder YILMAZ, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi,Genişletilmiş 4. Baskı Cilt 2, Sf 2452)

21/05/2014 tarihli talep artırım dilekçesiyle maddi tazminat istemini 165.000,00 TL‘ye artırdığı, 16/03/2016 tarihinde de ek dava niteliğinde açtığı iş bu dosya ile birleşen davada kısmi dava niteliğinde 41.808,46 TL‘nin olay tarihinden faiziyle davalıdan tahsilini talep ettiği anlaşılmıştır....Somut olayda, davacı vekilinin belirsiz alacak davasında maddi tazminat istemini 21/05/2014 tarihli talep artırım dilekçesiyle 165.000,00 TL olarak belirlediği, yargılamanın devamında 16/03/2016 tarihinde açılan ve süresi içerisinde zamanaşımı definin ileri sürüldüğü kısmi dava niteliğindeki davada ise 41.808,46 TL maddi tazminat isteminde bulunduğu, belirsiz alacak davasında talebin bir kez artırılabileceği; bu yönüyle birleşen davadaki talebin belirsiz alacak davasına dahil bir talep olarak değerlendirilemeyeceği, öte yandan davacının maluliyet durumunda değişen ve gelişen bir durumun da olmadığı gözetildiğinde 10 yıllık zamanaşımı süresinin iş kazası tarihinden işletilmesi gerektiği ve birleşen davanın açıldığı tarih itibariyle de bu sürenin dolduğu dikkate alınarak (Ankara 20.İş Mahkemesi‘nin 2016/188 Esas sayılı) birleşen dosyadaki talebin zamanaşımına uğraması nedeniyle reddine karar verilmesi gerekirken bu davadaki talep yönünden yazılı şekilde kabule karar verilmesi hatalı olmuştur. 21. HD., 09.09.2019,3269/4889

Eklediğim kararda da, ek dava açılmış olmasına ve belirsiz alacak davası ile birleştirilmiş olmasına karşılık, davanın esasına girilmiş, dava derdestlik dava şartı yokluğundan red edilmemiş ancak alacak zamanaşımına uğradığından, zamanaşımı sebebiyle redde karar verilmiştir.