Vekillikten Azletmeyle alakalı

Yabancı bir müvekkilimiz, ölen Türk eşinin kardeşini, eşinden kalan ev ve araba için her türlü tasarrufta bulunması için genel vekaletname verme suretiyle vekil tayin ediyor.Fakat müvekkil bunu baskıyla yapmak zorunda kaldığını söylüyor.Sorum şu bu şahsı vekillikten azletmek için ne yapmalıyız, noterden ihtar mı çekmeliyiz?

T.C.
YARGITAY
1. HUKUK DAİRESİ
E. 2005/1500
K. 2005/6658
T. 1.6.2005
• VEKİLİN AZİLDEN SONRA TAŞINMAZ SATMASI ( Temsil Edilenin 3. Kişilere Yetkinin Kaldırıldığını Bildirmemiş Olması - Doğan Hak ve Borçların Temsil Olunanın Hukuk Alanında Doğacağı ve Onu Bağlayacağı )
• TAPU İPTALİ VE TESCİL ( Azil Edilen Vekilin Yaptığı Taşınmaz Satışı - Doğan Hak ve Borçların Temsil Olunanın Hukuk Alanında Doğacağı ve Onu Bağlayacağı/Temsil Edilenin 3. Kişilere Yetkinin Kaldırıldığını Bildirmemiş Olması )
• AZİLDEN SONRA VEKİLİN TAŞINMAZ SATMASI ( Temsil Edilenin 3. Kişilere Yetkinin Kaldırıldığını Bildirmemiş Olması - Doğan Hak ve Borçların Temsil Olunanın Hukuk Alanında Doğacağı ve Onu Bağlayacağı )
• TEMSİL EDİLENİN VEKİLİ AZLETMESİ ( 3. Kişilere Yetkinin Kaldırıldığını Bildirmemiş Olması/Doğan Hak ve Borçların Temsil Olunanın Hukuk Alanında Doğacağı ve Onu Bağlayacağı - Azil Edilen Vekilin Yaptığı Taşınmaz Satışı )
• VEKALETTEN AZİL ( Temsil Edilenin 3. Kişilere Yetkinin Kaldırıldığını Bildirmemiş Olması - Doğan Hak ve Borçların Temsil Olunanın Hukuk Alanında Doğacağı ve Onu Bağlayacağı )
818/m. 32, 34, 386, 387, 396
ÖZET : Vekalet, temsil edilenle ( vekil eden ) üçüncü kişi arasında bir hukuksal ilişki kurulmasını sağlar. Somut olayda, davacı noterden düzenlenen satış yetkisini içeren vekaletname vererek bu suretle vekilin bu konudaki temsil yetkisini üçüncü kişilere ( satış akdine taraf olan ) bildirmiş olmaktadır. Bu aşamada Borçlar Kanununun 34/III. nün maddesinin uygulama alanının ortaya çıkacağı tartışmasızdır.

Temsil edilen, üçüncü kişilere temsil yetkisinin verildiğini bildirmesine rağmen, bu yetkinin daraltıldığını ya da kaldırıldığını bildirmemişse temsilci, yetkisinin sona erdiğini bilerek hareket etmiş olsa bile, o şahısla yapacağı sözleşmeden doğan hak ve borçlar temsil olunanın hukuk alanında doğar ve onu bağlar. ( BK. 34/III ) Böyle bir düzenleme ile yasa koyucunun amacının üçüncü şahısların hukukunu korumak olduğu tartışmadan uzaktır.

DAVA : Taraflar arasında görülen davada;

Davacı, maliki olduğu 663,664,665 parsel sayılı taşınmazların satışı için İbrahim'ı vekil ettiğini, 15.8.2002 tarih 23899 yevmiye nolu azilname ile azlettiğini, vekillikten azil edilen İbrahim'ın taşınmazları arkadaşı olan davalı Mehmet Emin'e satış suretiyle temlik ettiğini, Mehmet Emin'in de 664 parsel sayılı taşınmazı diğer davalı A'ye satış yoluyla devrettiğini ileri sürerek, iptal ve adına tescil isteğinde bulunmuştur.

Davalı A, taşınmazı iyiniyetli satın aldığını belirtip, davanın reddini savunmuştur.

Diğer davalı Mehmet Emin ise, duruşmalara gelmemiş, cevap da vermemiştir.

Mahkemece, davalıların taşınmazları satın alırken kötüniyetli oldukları ispatlanmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

Karar, davacı vekil tarafından süresinde duruşma istemli temyiz edilmişse de dava değeri yönünden duruşma isteminin reddine temyiz incelemesinin dosya üzerinden yapılmasına karar verildi. Tetkik Hakimi raporu okundu, düşüncesi alındı.

Dosya incelendi gereği görüşülüp düşünüldü:

KARAR : Dava, tapu iptal ve tescil isteğine ilişkindir.

Mahkemece, davanın reddine karar verilmiştir.

Dosya içeriğinden toplanan delilerden; çekişme konusu olup, kayden davacıya ait bulunan 663, 664,665 parsel sayılı taşınmazların B. 5. Noterliğince düzenlenen 10.5.2000 tarihli ve satış yetkisi içeren vekalete dayalı olarak 16.8.2002 tarihli akitle, vekil İbrahim tarafından davalı Mehmet'e satış yoluyla temlik edildiği, onun tarafından da, 664 nolu parselin diğer davalı A'ye satış suretiyle 7.2.2003 tarihli akitle devredildiği anlaşılmaktadır.

Davacı, satışa taraf olan vekil İbrahim'i azlettiğini, aktin azile rağmen yapıldığını ileri sürerek, eldeki davayı açmıştır. Gerçekden davacının vekili İbrahim'i satıştan önce azlettiği dosyada bulunan B. 5. Noterliğinin 15.8.2002 tarihli azilnamesinden görülmektedir.

Bilindiği gibi Borçlar Kanununun 386. maddesi ile tanımı yapılan vekalet ilişkisi aynı yasanın 387. maddesinde belirtildiği şekilde kurulur. Bu suretle kurulan ilişkinin hüküm ve şumulü Yasanın 388-395. maddeleriyle düzenlenmiş, eldeki dava bakımından önem taşıyan "azil" keyfiyeti ise vekaletin sona erme nedeni olarak Yasanın 396. maddesinde dile getirilmiştir.

Bu düzenlemeler incelendiğinde görüleceği gibi, anılan hükümler tamamen vekil eden ile vekil arasındaki vekalet bağıtının kuruluşu kapsamı ve neticeleri ile ilgilidir. Diğer bir anlatımla öğreti ve uygulamada iç temsil olarak da nitelendirilen vekil-vekileden arasındaki ilişkiler belirtilen yasal düzenlemelerin konusunu oluşturmaktadır.

Gerçekten vekillik, vekil ile vekileden arasında bir iç ilişkiden ibarettir. Aralarında bir borç ilişkisi meydana gelir. Hak ve borçlar vekil ile vekiledeni ilgilendirir. Vekillik sözleşmesine dayanan temsil ise etkisini dış ilişkide gösterir.

Vekil, vekiledenle yaptığı sözleşme uyarınca üçüncü bir kişi ile hukuki bağıt kurduğu takdirde, bu kez dış temsil ilişkisinin söz konusu olacağı ve ortaya çıkan çekişmeler bakımından Borçlar Kanununun temsile dair 32 ve takibeden maddeleri dikkate alınmak suretiyle çözüm yollarının aranacağı kuşkusuzdur.

Vekalet, temsil edilenle ( vekil eden ) üçüncü kişi arasında bir hukuksal ilişki kurulmasını sağlar. Somut olayda, davacı noterden düzenlenen satış yetkisini içeren vekaletname vererek bu suretle vekilin bu konudaki temsil yetkisini üçüncü kişilere ( satış akdine taraf olan ) bildirmiş olmaktadır. Bu aşamada Borçlar Kanununun 34/III. nün maddesinin uygulama alanının ortaya çıkacağı tartışmasızdır.

Temsil edilen, üçüncü kişilere temsil yetkisinin verildiğini bildirmesine rağmen, bu yetkinin daraltıldığını ya da kaldırıldığını bildirmemişse temsilci, yetkisinin sona erdiğini bilerek hareket etmiş olsa bile, o şahısla yapacağı sözleşmeden doğan hak ve borçlar temsil olunanın hukuk alanında doğar ve onu bağlar. ( BK. 34/III ) Böyle bir düzenleme ile yasa koyucunun amacının üçüncü şahısların hukukunu korumak olduğu tartışmadan uzaktır.

Tabii ki temsil edilen kimse, temsil yetkisinin kaldırıldığını üçüncü kişiye bildirmiş ise, bunu ona karşı ileri sürebilme hakkına sahip olacaktır. Bunun yanında üçüncü kişi, temsil edilenden bir bildirim almamakla birlikte, yetkinin son bulduğunu başka bir suretle öğrendiği takdirde de Borçlar Kanunun 34/III. maddesinin koruyuculuğundan yararlanamayacaktır.

Tüm açıklamaların ışığında eldeki davaya bakıldığında; 363 ve 365 parsel maliki Mehmet Emin'in vekilin temsil yetkisinin kaldırıldığını bilip bilmediğinin araştırılmasında zorunluluk vardır.Oysa mahkemece böyle bir araştırma da yapılmış değildir.Bu bakımdan davacıdan değinilen hususa ilişkin delillerinin sorulması, bunların toplanması ve ondan sonra bir karar verilmesi gerekirken, adı geçen yönünden davanın reddinde isabet yoktur.

Davalı 664 parsel maliki A taşınmazı alan ikinci el konumundadır.Adı geçen iyiniyet savunmasında bulunmuş iktisabın iyiniyetli olmadığı kanıtlanamamıştır.Öyle ise, davalı A. bakımından davanın reddi doğrudur.

Hal böyle olunca, davalı Mehmet Emin bakımından yukarıda açıklanan ilke ve olgular gözetilmek suretiyle, gerekli araştırmanın yapılması ve sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken yazılı olduğu üzere hüküm kurulması doğru değildir.

SONUÇ : Davacının temyiz itirazları yerindedir.Kabulü ile hükmün BOZULMASINA.

Noter kanalıyla yapacağınız azil işleminden sonra vekalet verdiğiniz kişi azile rağmen iyiniyetli üçüncü kişiler ile akit yapabileceğinden ilgili trafik ve tapu müd. bilgilendirmek ve azille ilgili evrak örneklerini dosyalara sunmak yerinde olur.

Vekaletname bilgileri ile birlikte ( noterlik, tarihi, yevmiye numarası ) noterden yada konsolosluktan azilname çekilmesi gerekir. Bu azilnameyi noter, azledilen vekile gönderir. Siz talebinizde aynı zamanda; araba ve evin kayıtlı olduğu tapu ve trafik sicillerine de gönderilmesini talep edin.