Senette/Sözleşmede kesin olmayan ve şarta bağlanan vade

Sayın meslektaşlarım;

Müvekkilim, bir müteahhite arsasını devrediyor ve müteahhitten bunun mukabilinde belli bir miktarı havi bono alıyor. Bonodaki vade kısmında "vade arka sayfadadır" yazıyor. Bononun arka yüzünde ise şöyle bir ifade var; " x ada x parselde bulunan arsa üzerine yapılacak inşaatın tesliminden ve bu daireler satıldıktan sonra bu senet ödenecektir."

Müteahhit bir yıldan beri inşaata başlamıyor. Müvekkilim "müteahhitle inşaatın ne zaman başlayıp ne zaman bitirileceğine dair" herhangi bir sözleşme imzalamadıklarını söylüyor. Yani elimizde müteahhite devredilmiş bir tapu ve muayyen bir vadesi olmayan, şarta bağlı bir bonodan başka bir şey yok.

Bu durumda bono muayyen tarihli olmadığından kambiyo senedi niteliği vasfını yitirmiş oluyor. Bu durumda bono adi senet niteliğinde oluyor. Bono arkasındaki yazı da kesin olmayan ve belirlenemyen bir şart ve vade ile akdedilmiş gözüküyor.

Sizce bu durumda ilamsız takip mi yapmalıyım yoksa,sebepsiz zenginleşmeye bağlı tapu iptali davası mı açmalıyım?

Sayın meslektaşım,

Senette dört 4 tür vade olabilir : Görüldüğünde vade, görüldükten belirli bir süre sonra vade,keşide gününden belirli bir süre sonra vade,belirli bir günde vade..
Bu anlatılan vadelerden farklı bir vadenin, özellikle sizin olayınızdaki gibi şartlı bir vade tanzimi TTK 615/1 gereği bononun kambiyo niteliğini kaybetmesine yol açar.

Neticede, elinizdeki senet vade tarihi belirli olmayan bir adi senete dönüşüyor.Bu durumda aranızda yapılan şifahi sözleşmede vadenin ne taraflarca ne de yasa tarafından düzenlenmediği anlaşılıyor.Bu durumda borç doğduğu anda ifa edilmelidir. Alacağın tahsili için ilamsız takip başlatabilirsiniz. İtiraz olursa , elinizdeki adi yazılı senet ve gerekirse tanık desteğiyle davanızı ispatlayabilir, borcun muaccel olduğunu davalının borcunu ödemede temerrüt halinde olduğunu ileri sürebilirsiniz. Ya da alacağın tahsilinde sıkıntı olacağını düşünüyorsanız, tensiben tapu üzerine ihtiyati haciz (tedbir değil!) talepli alacak davası açabilirsiniz.Böyle bir sorun yok ise, İlamsız takip icra inkar yaptırımını doğuracağından daha etkili olabilir.

Sebepsiz zenginleşmeye bağlı tapu iptali davası kanımca açılamaz.Zira tapu iptali "yolsuz tescil"' hallerinde açılabilir.Olayda yolsuz tescil bulunmamaktadır, sinallagmatik bir akitte borca aykırılık bulunmaktadır.Belki "hile " vb bir nedenle bu dava açılabilir.

Sayın Akpunar,

Bu olayda senedin arkasındaki yazı adi senet niteliğinde bir sözleşme oluyor ve bu sözleşme şarta bağlanıyor. Fakat, şart yukarıda da belirttiğim gibi adeta borçlunun uhdesine bırakılmış. Borçlu isterse 50 yıl boyunca inşaata başlamaz ve edimin ifası sürüncemede bırakabilir. Yani, adeta "..ben ne zaman ödemek istersem o zaman öderim.." gibi, şarta bağlanmış bir akit var önümüzde.

Bu durumda, şart borçlunun tek taraflı iradesine bağlandığından, şart yok hükmünde ve buna bağlı olarak da sözleşme de yok hükmünde olup, dolayısıyla tapudaki temlikî işlemin hukuki sebebi dayanaksız kalmış olacağından yolsuz tescil ve dolayısıyla tapu iptali davasını düşünmüştüm.


Ayrıca ilamsız takip yaptığımda, borçlu "ben diğer hissedarlar tapuyu vermediklari için inşaata başlayamadım şeklinde bir" def'i öne sürebilir, ya da "bu sözleşme yok hükmünde olduğu için benim böyle bir borcum yoktur" diyebilir. Ama bu durumda tapudaki temlikin neden yapıldığı sorulacaktır. Gerçi müvekkilin beyanına göre tapuda satış gösterilerek temlik yapılmış, bu durumda aklıma taraf muvazaası ve gabin gibi hususlar da geliyor.

Alıntı: Yazan Av. A. Hakan TOKSÖZ Sayın meslektaşlarım; Müvekkilim, bir müteahhite arsasını devrediyor ve müteahhitten bunun mukabilinde belli bir miktarı havi bono alıyor. Bonodaki vade kısmında "vade arka sayfadadır" yazıyor. Bononun arka yüzünde ise şöyle bir ifade var; " x ada x parselde bulunan arsa üzerine yapılacak inşaatın tesliminden ve bu daireler satıldıktan sonra bu senet ödenecektir." Müteahhit bir yıldan beri inşaata başlamıyor. Müvekkilim "müteahhitle inşaatın ne zaman başlayıp ne zaman bitirileceğine dair" herhangi bir sözleşme imzalamadıklarını söylüyor. Yani elimizde müteahhite devredilmiş bir tapu ve muayyen bir vadesi olmayan, şarta bağlı bir bonodan başka bir şey yok. Bu durumda bono muayyen tarihli olmadığından kambiyo senedi niteliği vasfını yitirmiş oluyor. Bu durumda bono adi senet niteliğinde oluyor. Bono arkasındaki yazı da kesin olmayan ve belirlenemyen bir şart ve vade ile akdedilmiş gözüküyor. Sizce bu durumda ilamsız takip mi yapmalıyım yoksa,sebepsiz zenginleşmeye bağlı tapu iptali davası mı açmalıyım?

Şarta bağlı vadeden ziyade "şarta bağlı bir borç" söz konusu diye düşünüyorum.

Alıntı: x ada x parselde bulunan "arsa üzerine yapılacak inşaatın tesliminden" ve bu daireler satıldıktan sonra bu senet ödenecektir

Bononun kayıtsız şartsız borç vaadi içermesi zorunlu olup, "ödenmesi" şarta bağlı bir bono geçersizdir. (TTK.688/2, TTK.689/1)

Dolayısıyla tespitiniz bence doğru ve "temel ilişkiye" dayanmanız uygun olur.

Evet şarta bağlı bir borç var, ama şartın gerçekleşmesi tamamen borçlunun iradesine bırakılmış.

Alıntı: Yazan Av. A. Hakan TOKSÖZ Evet şarta bağlı bir borç var, ama şartın gerçekleşmesi tamamen borçlunun iradesine bırakılmış.

Bono geçersiz olduğuna göre bono arkasındaki şart da kanaatimce vade bakımından dikkate alınamaz. Esasen borçlunun keyfine bırakılan bir vade muayyen olamaz.

Bu nedenle temel ilişki çerçevesinde inşaatın bitmesi için makul süre geçmiş ise, ihtar ile borçluyu temerrüde düşürüp, alacak davası açmanızı öneririm.

Terditli dava açsam nasıl olur? "borcun ödenmesi, bu olmadığı takdirde tapu iptali ile arsanın müvekkilime iadesi" şeklinde.

Kat karşılığı inşaat sözleşmelerinde de benzer şekilde sorun çıkmakta (müteahhit tarafından inşaata başlanılmaması gibi) benzer olayda yargıtayın iki sene zarfında inşaata başlanılmaması durumunda arsa sahibinin sözleşmeden dönebileceği yönünde bir karar var. Tabi ki, bu sürenin tek söz sahibi müteahhidin keyfiyetinde değil ve bence bir senelik süre de gayet makul bir süredir. Ben olsam bir ihtarname ile inşaata başlanılmasını ve makul bir sürede inşaatın yapımının bitirilmesini aksi halde dava açılacağını (Bononun kayıtsız şartsız borç vaadi içermesi zorunlu olup, "ödenmesi" şarta bağlı bir bono geçersizdir )ihtar eder ve karşı tarafa tanınan süre sonunda davamı ikame ederdim.