Ana Sayfa
Kavram Arama : THS Google   |   Forum İçi Arama  

Üye İsmi
Şifre

Eşit Davranma İlkesi

Yanıt
Old 11-09-2008, 17:15   #1
Av.Mehmet Uçum

 
Varsayılan Eşit Davranma İlkesi

İşveren, işin yürütümünde çalışanı ile kurduğu ilişkilerde temel bazı kurallara uymakla yükümlü. Bu kurallar genel olarak insan hakları ve özgürlüklerine dayanıyor. Çalışanlara karşı temel hak ve özgürlüklere dayanan sorumluluğa “işverenin eşit davranma yükümlülüğü” deniyor. Yani iş ilişkisinde keyfi ayrımcılık yasak.

Eşit davranma ilkesi Türk İş Hukukuna bütünsel olarak 4857 sayılı İş Kanunu ile 2003’de girdi. Anayasa’da düzenlenen “eşitlik” ilkesi İş Kanunundaki hükümlerin anayasal dayanağını oluşturuyor.

Yasaya göre iş ilişkisinde; dil, ırk, cinsiyet, siyasal düşünce, felsefî inanç, din ve mezhep ve benzeri sebeplere dayalı ayırım yapılamıyor. İş ilişkisinde her türlü negatif ayrımcılık yasak. Ücretler belirlenirken, terfiler yapılırken, çalışma koşulları saptanırken, sosyal haklar düzenlenirken Türk, Kürt, Çerkez, Laz, Ermeni, vatandaş ya da yabancı, kadın veya erkek olmak aleyhe bir sonuç doğurmamalı. Çalışanların sendikalı veya sendikasız, sağcı veya solcu olmalarının, ateist ya da dinlerine bağlı bulunmalarının, farklı dinlere inanmalarının, mezheplerinin farklı olmasının, farklı bölgelere mensup olmalarının iş ilişkisinde olumlu veya olumsuz bir etkisi olmamalı. İşveren çalışanlarını değerlendirirken yalnızca işle ilgili vasıflarını esas almak zorunda.

İşyerinde bulunan herkese zam yapılırken tek bir işçiye zam yapılmaması, eşit şartlarda çalışanların eşit ücret almaması, siyasal nedenlerle işten çıkarma, aynı olaydan dolayı müdüre uyarı cezası verip alt düzeyde çalışanı işten çıkarma, Yargıtay’ın eşit davranma ilkesine aykırı bulduğu davranış örneklerini oluşturuyor.

Cinsiyet ayrımcılığı konusunda da ayrıntılı kurallar var:
İşveren, biyolojik veya işin niteliğine ilişkin sebepler zorunlu kılmadıkça, bir çalışana, iş sözleşmesinin yapılmasında, şartlarının oluşturulmasında, uygulanmasında ve sona ermesinde, cinsiyet veya gebelik nedeniyle doğrudan veya dolaylı farklı işlem yapamıyor. Örneğin kadın çalışanların hamile olduğu için işten çıkarılması yasak. Yargıtay, hamilelik nedeniyle yapılan feshin kötü niyetli olduğu ve kötüniyet tazminatı gerektirdiği görüşünde.

Aynı veya eşit değerde bir iş için cinsiyet nedeniyle daha düşük ücret kararlaştırılamıyor. Kadın çalışan, erkek çalışanla aynı veya eşit değerde bir işi yapıyorsa aynı ücreti alma hakkına sahip.

Kadının korunması ilkesine dayanan pozitif ayrımcılık ise hukuka uygun. Kadın çalışana özel koruyucu hükümlerin varlığı, daha düşük bir ücretin verilmesini haklı kılmaz. Loğusalık döneminde çocuk bir yaşına girinceye kadar çalışan annenin her gün bir buçuk saat süt iznini kullanması nedeniyle ücreti kesilemez.

Eşit davranma ilkesi sözleşme türleri bakımından da geçerli. İşveren, esaslı sebepler olmadıkça tam süreli çalışanla kısmî süreli çalışan, belirsiz süreli çalışanla belirli süreli çalışan arasında farklılık yaratamıyor. Sözleşme türleri farklı diye ikramiye veya prim uygulamasından ya da ücret zamlarından bir kısım çalışanı yoksun bırakmak olanaklı değil.

İş ilişkisinde veya sona ermesinde eşit davranma ilkesine aykırı davranıldığında işçi, dört aya kadar ücreti tutarındaki uygun bir tazminattan başka yoksun bırakıldığı haklarını da talep edebiliyor. Ayrıca ihlal yapan işverene idari para cezası veriliyor. İşverenin ispat etmesi gereken, örneğin farklı davranmanın işin gereği olması ya da sözleşmenin feshinin geçerli veya haklı nedene dayanması gibi, hususlar hariç işverenin ayrımcılık yaptığını çalışan ispat etmekle yükümlü. Ancak, çalışan bir ihlalin varlığı ihtimalini güçlü bir biçimde gösteren bir durumu ortaya koyduğunda, işveren böyle bir ihlalin mevcut olmadığını ispat etmekle yükümlü oluyor.

Eşit davranma ilkesinin bu kapsamda iş hukukumuzda yer alması çok önemli. Artık yapılması gereken uygulamada bunun gereğini yerine getirmek. Bu konuda hem işverenlere hem çalışanlara hem de yargıya görevler düşüyor. Unutulmamalıdır ki bir kural ne kadar ileri ve çağdaş olursa olsun bu kurala uyulmadıktan ve ihlali halinde yaptırımı uygulanmadıktan sonra bir değeri yoktur.
Yanıt


Şu anda Bu Konuyu Okuyan Ziyaretçiler : 1 (0 Site Üyesi ve 1 konuk)
 
Konu Araçları Konu İçinde Arama
Konu İçinde Arama:

Detaylı Arama
Konuyu Değerlendirin
Konuyu Değerlendirin:

 
Forum Listesi

Benzer Konular
Konu Konuyu Başlatan Forum Yanıt Son Mesaj
EŞİt İŞe EŞİt Ücret FKAR İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku Çalışma Grubu 17 31-08-2010 12:09
EŞİtlİk İlkesİ yyyasemin Hasta Hakları Çalışma Grubu 0 10-04-2008 22:51
EŞİt İŞe EŞİt Ücret duyurucu1 Konumuz : Hukukçular 0 27-03-2008 22:38
bulaşıcı hastalıklara ilişkin tedbirlere aykırı davranma av_mehmetbal Hukuk Soruları Arşivi 1 08-03-2007 11:21


THS Sunucusu bu sayfayı 0,03594208 saniyede 14 sorgu ile oluşturdu.

Türk Hukuk Sitesi (1997 - 2016) © Sitenin Tüm Hakları Saklıdır. Kurallar, yararlanma şartları, site sözleşmesi ve çekinceler için buraya tıklayınız. Site içeriği izinsiz başka site ya da medyalarda yayınlanamaz. Türk Hukuk Sitesi, ağır çalışma şartları içinde büyük bir mesleki mücadele veren ve en zor koşullar altında dahi "Adalet" savaşından yılmayan Türk Hukukçuları ile Hukukun üstünlüğü ilkesine inanan tüm Hukukseverlere adanmıştır. Sitemiz ticari kaygılardan uzak, ücretsiz bir sitedir ve her meslekten hukukçular tarafından hazırlanmakta ve yönetilmektedir.