İşyerinde bilgisayarın kişisel işlerde kullanılması tazminatsız işten çıkarma nedeni

İşyerinde bilgisayarın kişisel işlerde kullanılması, çalışanların tazminat ödenmeksizin işten çıkarılmasına neden olabilir. Çoğumuzun "hadi canım" diye tepki göstereceği bu önermenin gerçeğe dönüşebileceğini, Yargıtay’a intikal eden bir dava sayesinde idrak ettik. Peki bırakın kişisel e-postaları; Facebook, Linkedin gibi sosyal ağ platformlarının ve MSN, Skype gibi iletişim programların dahi işyerlerinde son derece yaygın olduğu günümüz koşullarında bu ne anlama geliyor?
Bir sonraki adımda söz konusu site ve programların kullanımının giderek daha fazla işyerinde sınırlandırılacağının mı? Çok büyük ihtimalle evet.
Ahmet, Türkiye’de de faaliyet gösteren çokuluslu bir şirketin çalışanıdır. Bir gün şirket bilgisayarından internete girer, sendikayla ilgili bir haberi bazı iş arkadaşlarına e-postayla gönderir. Ahmet işten çıkarılır, gerekçe olarak da bu e-postalar gösterilir. Olay mahkemeye taşınır, Yargıtay’a kadar gider ve Yüksek Mahkeme de, "iş sözleşmesinin feshinin (haksız olsa da) geçerli nedene dayandığına" hükmeder. Çünkü şirketlerin, şirket bilgisayarlarının kişisel kullanımını kısıtlayıcı veya engelleyici kurallar koyabileceğini; söz konusu olayda çalışanın bu kuralları bilerek çiğnediğinin anlaşıldığını; ayrıca çalışanın işyeri bilgisayarını özel yazışmalarında kullanarak iş görme yükümlülüğünü yeterince yerine getirmediğini" göz önünde bulundurmuştur.
Bu hikayedeki kişi adını biz değiştirdik ama olanlar gerçek. Özetle, bu vaka gösterdi ki, şirket bilgisayarının kişisel işlerde kullanılması, çalışanların tazminat ödenmeksizin işten çıkarılmasına neden olabilir. Peki internetin vazgeçilmez; bırakın kişisel e-postaları, Facebook, Linkedin, MSN, Skype’ın son derece yaygın olduğu işyerleri için bu ne anlama geliyor? İşin niteliği, güvenlik gibi konular nedeniyle bunların kullanımını kısıtlayan veya yasaklayan şirketler var. Ancak öyle görünüyor ki bir sonraki adım, giderek daha çok şirkette internet kullanımının prosedürlerle sınırlandırılması olacak gibi görünüyor.
YAPILAN İŞİN NİTELİĞİ ÖNEMLİ
İTÜ İşletme Fakültesi Hukuk Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Savaş Taşkent, nasıl olup da bir e-postanın iş sözleşmesinin feshi için haklı neden görülebildiğini şöyle açıklıyor: "İş Kanunu’na göre işçinin sözleşmesini sona erdirmenin bir yolu geçerli fesih, diğeri ise derhal fesihtir. Geçerli fesihte, işçinin yetersizliği (mesela verimsizliği), davranışlarındaki olumsuzluklar veya işin, işletmenin ya da işyerinin ekonomik, teknolojik, yapısal birtakım nedenleri etkili olabilir. Bu tür fesihte işçiye - hak etmiş ise- ihbar ve kıdem tazminatları ödenir ve iş ilişkisi böylelikle son bulur. Şayet fesihte geçerli bir sebep yoksa, mahkeme işçiyi işe iade eder. Diğer yol olan derhal fesihte ise, iş ilişkisinin sona erdirilebilmesi için çok daha ciddi, önemli sebepler aranır; işçinin hırsızlık yapmış olması veya işverenin işçiye hakaret etmiş olması gibi. Bu durumda mağdur olan taraf iş sözleşmesini haklı nedenle feshedebilir. Karşı tarafa tazminat ödemeyeceği gibi, bir zarar görmüş işe, kendisi tazminat isteyebilir. Yargıtay’a intikal etmiş olayda soru şudur: Acaba bir kimse işyerinde iş saatleri içinde özel bir haberi veya yazıyı başka çalışanların bilgisayarına gönderirse, bu davranışı onun işten çıkarılması için bir sebep sayılır mı? Yargıtay’a göre sayılır. Çünkü iş saatleri içinde başka işlerle uğraşmaktadır; diğer personeli de gereksiz yere meşgul etmektedir; dolayısıyla işçi, geçerli nedenle fesih kapsamında tazminatları ödenerek işten çıkartılabilir. Bana göre ise, bu konuda yapılan işin niteliğine bakmak gerekir. İşçi, telekom santralında olduğu gibi, sürekli iş görmesi gereken bir sırada bilgisayarı keyfi olarak kullanıyor ve diğerlerini de gereksiz yere meşgul ediyorsa, bu davranışı gerçekten bir geçerli sebep oluşturabilir. Buna karşılık, iş yoğunluğu olmayan bir yerde ve sıradan bir haber yollamış ise, bu davranışı sadece bir ihtara konu olmalıdır diye düşünürüm."
ŞİRKETİN POLİTİKA BELİRLEMESİ GEREK
Avukat Ergun İnce, "Geçerli nedenle yani tazminat ödenerek yapılan fesihlerde en önemli nokta, yapılan davranış veya eylemin işçinin veya işyerinin normal yürüyüş biçimini olumsuz etkilemesidir. Başka bir deyişle işçi-işveren arasındaki güvenin çatlamasına neden olmasıdır" diyor: "İşyeri bilgisayarının, kişisel olarak ve işle ilgili konuların dışında kullanılması genel olarak işyerlerinde yasaklanıyor. Kanımca böyle bir yasak da yerinde olur. Çünkü böyle bir kullanım, hem bilgisayarları meşgul eder, hem personel kendi işinden başka işlerle vakit geçirir ve de öteki çalışanlar meşgul edilir. Çalışanların bu konuda duyarlı olması, işverenlerin de bu konuyu yazılı olarak bir düzene bağlaması mutlaka faydalı olur."
PricewaterhouseCoopers Türkiye İK Hizmetleri Kıdemli Müdürü Murat Demiroğlu, çalışanların kişisel posta hesaplarına girmeyi bir hak olarak gördüklerini söylüyor. Yasaklamaların, bir hakkın elinden alınması gibi algılanarak tepkiye neden olabileceğinin altını çiziyor. "Yapılabilecek en iyi şey, henüz kurumda yaygın erişim sağlanmadıysa, ne amaçla kullanılmasına izin verileceği ve nerelerde kullanılmasının tamamen istenmediğine karar vererek bu doğrultuda bir politika hazırlamak."
Önemli olan performans
Oracle İK Müdürü Haşim Atasoy
MSN, Skype, Facebook gibi tüm iletişim platformları şirketimizde serbest. Bunlar duruma göre mutlaka verimliliği etkileyebilir, ancak sonuçta kişinin performansı yaptığı iş ile ölçüldüğü için bunların önemi kalmıyor. Oracle’da özel e-posta hesaplarının kullanımı da serbest. Oracle’ın kuralı; şirket altyapısı ve mesai saatlerini şirket işleri için kullanmak.Sadece youtube gibi siteler sistemi yavaşlattığı için, çalışanlarımızdan bu konuda duyarlı olmalarını istiyoruz.
HP Türkiye İK Müdürü Adnan Erdoğmuş
Söz konusu kaynakların kişisel iletişim için kullanılmasını engellemiyoruz ancak güven ilkesinden hareketle çalışanlarımızdan, bu kullanımları asgari düzeyde tutmalarını talep ediyoruz. Bu doğrultuda oluşturduğumuz şirket politikamıza uygun hareket edilmesini bekliyoruz. Şirket kaynaklarının kişisel amaçlar doğrultusunda çok fazla kullanılması bir yandan şirket masraflarını artırırken, diğer yandan da bu kaynakların şirketin bizzat kendi iş ihtiyaçları için kullanımında kısıtlılık yaratır. Ayrıca iş performansını da olumsuz yönde etkiler. Bununla birlikte, işyerinde bu yönde asgari ve makul düzeydeki bir kişisel kullanımın, yaşadığımız iletişim ve bilgi çağının getirdiği sosyal bir gereklilik olduğunu da gözardı edemeyiz.
Yasaklamak çalışanı rahatsız eder
Google Türkiye Pazarlama Direktörü Mustafa İçil
Şirkette kişisel e-posta kullanımını yasaklamak gün içinde sizi kimse iş dışında aramasın demek olur ki bu çalışan hakları açısından rahatsızlık verici bir durum. Önemli olan çalışanın performansı. Hele teknoloji şirketlerinde, çalışanların her teknolojiyi rahatça kullanabilmeleri önemli. Serbest olmasının ötesinde bir anında mesajlaşma platformu olan Gtalk günlük çalışmamızda yeri geldiğinde e-posta’dan daha sık kullanılabiliyor. Sosyal platformlara gelince, iş dünyasındaki rekabetle birlikte artık iş hayatı ile özel hayat arasında dengeleri kurmak zorlaşmaya başladı. Bazen iş dışı sosyal ilişkilerimizi yüzyüze değil sanal ortamlarda sürdürme durumunda kalabiliyoruz. Bunu gerçek hayattan sanal dünyaya bir kayış olarak değil bir tamamlayıcı iletişim aracı olarak görmek lazım

Sayın av.sevil bahsettiğiniz yargıtay kararına ihtiyacım var bilgi verebilirseniz sevinirim.

Sayın Zuhala

Üzgünümki elimde bu konuya ilişkin yargıtay kararı bulunmamakta.Bu bir gazete haberi idi.Alıntı yani.Yargıtay'ın bu anlamda bir kararını henüz elde etmiş değilim.
SAygılarımla

Bu konu ile ilgili Sabah gazetesinde Yargıtay 9.HD’ nin 05.02.2007 tarih E.2006/30107 K.2007/2011 sayılı kararı olduğu hakkında haber çıkmıştı. Ancak böyle bir karar verilmemiş. Bunu ciddi bir araştırma sonucunda tespit etmiştik. Hatta Gazeteye de bu konuda yanlış ve yanıltıcı bilgi verildiğini ve sonuçlarını anlatan da bir yazı gönderdik kendileri de tekzip yayınlamıştı. Haber Kasım 22' de yayınlanmıştı.